Παιχνίδια προσοχής.

Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να διδάξει κανείς αυτοέλεγχο, συγκέντρωση και υπευθυνότητα. Ποιος είναι ο αγαπημένος μας; Τα παιχνίδια (επιτραπέζια, δράσης, με κάρτες) που κάνουν τη μάθηση διασκεδαστική και συνεργατική!

Το να βοηθήσετε το μικρό παιδί σας με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής με ή χωρίς Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ/ΔΕΠΥ) να σας προσέξει είναι πολύ δύσκολη δουλειά και το προτείνετε «να κάνει αυτό» ή «να σταματήσει το άλλο» έχει σαν αποτέλεσμα να εκνευρίζονται όλοι και ιδιαίτερα εσείς. Δοκιμάστε έναν άλλο, διασκεδαστικό τρόπο, χρησιμοποιώντας παιχνίδια προσοχής/ συγκέντρωσης για να διευρύνετε το εύρος της προσοχής του. Έρευνες αποδεικνύουν ότι το καθημερινό παιχνίδι – ιδιαίτερα το παιχνίδι που ενεργοποιεί και τον εγκέφαλο και το σώμα του παιδιού- επιτυγχάνει τον παραπάνω στόχο πιο αποτελεσματικά/ καλύτερα από τα φυλλάδια εργασιών, τα βιντεοπαιχνίδια ή τις τιμωρίες. Δείτε πέντε παιγνιώδεις τρόπος για να βελτιώσετε την ικανότητα συγκέντρωσης του παιδιού. 

«Παγώστε» το χρόνο. 

Δυσκολεύεστε να διδάξετε/ να μάθετε στο παιδί σας να μένει ακίνητο; Παίξτε τα «αγαλματάκια». Βάλτε το παιδί σας να παίρνει αστείες πόζες μέχρι να φωνάξετε “freeze”! Τότε θα πρέπει να μείνει ακίνητο για συγκεκριμένο χρόνο (πχ για 10 δευτερόλεπτα στην αρχή). Αν καταφέρει και μείνει ακίνητο, τότε θα μετατρέψει εσάς σε άγαλμα. Αν έχει μέσα του ακόμα πολλή ενέργεια, βγείτε έξω και συνδυάστε το με κυνηγητό! Δείτε και μια παραλλαγή του παιχνιδιού για λάτρεις των παραμυθιών και των υπερηρώων: το παιδί προσποιείται ότι πιάστηκε σε ένα μαγικό ξόρκι και «πάγωσε», ξαπλώνοντας κάτω, σαν την Ωραία Κοιμωμένη. Πρέπει να μείνει ήσυχο και ακίνητο μέχρι να έρθει η καλή νεράιδα (δηλαδή εσείς) για να λύσει τα μάγια και να το «ξυπνήσει»/ «ξεπαγώσει». 

Δοκιμάστε επιτραπέζια παιχνίδια. 

Αφιερώστε χρόνο στο παιδί σας, δίνοντάς του την ευκαιρία να περάσει ευχάριστες στιγμές με τον μπαμπά ή τη μαμά κάνοντας μαζί ένα παζλ, ζωγραφίζοντας μια εικόνα, παίζοντας παιχνίδια στο νερό. Αυτές οι δραστηριότητες στην πραγματικότητα μαθαίνουν στο παιδί να κάθεται και να συγκεντρώνεται. Αν δεν έχει κίνητρο για να συμμετέχει σε τέτοιου είδους παιχνίδια, κάντε ένα διαγωνισμό! Κάντε αγώνα για να δείτε ποιος μπορεί να ενώσει πρώτος πέντε κομμάτια από ένα παζλ, ποιος μπορεί να χρησιμοποιήσει τα περισσότερα χρώματα για να βάψει μια εικόνα. Να αυξάνετε σταδιακά τον χρόνο που περνάτε σε τέτοιου είδους δραστηριότητες. Μην ξεχνάτε να το επαινείτε για όσα καταφέρνει. 

Κάντε τις δουλειές τραγούδι. 

Τα παιδιά με ΔΕΠΥ συχνά χρειάζονται κάτι να τους υπενθυμίζει να παραμείνουν σε ένα έργο. Έρευνες έχουν βρει ότι η μουσική βοηθάει τον εγκέφαλο – ιδίως τον εγκέφαλο με ΔΕΠ – να οργανώσει το χρόνο και το χώρο, διευκολύνοντας τη μάθηση και την απομνημόνευση. Με άλλα λόγια, είναι πιο δύσκολο να αφαιρεθεί το παιδί όταν η φωνή, το μυαλό και το σώμα του είναι συγκεντρωμένα σε ένα έργο. Τραγουδήστε με το παιδί σας το «Τραγούδι του Συμμαζέματος» για να το βοηθήσετε να συμμαζεύει τα παιχνίδια του μόλις τελειώνει. Οι στόχοι μπορεί να είναι πάρα πολύ απλοί πχ «Συμμάζεψε. Συμμάζεψε. Όλοι συμμαζεύουν». Κάθε καθημερινή δραστηριότητα τέτοιου είδους μπορεί να γίνει τραγούδι. Για ακόμα μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα διαλέξτε τη μελωδία ενός αγαπημένου τραγουδιού του παιδιού και σκεφτείτε μαζί τους νέους στίχους που θα ταιριάζουν με αυτό που πρέπει να κάνει. 

Κάντε το παιδί μέρος μιας ιστορίας. 

Όταν του διαβάζετε μια ιστορία, κάντε του ερωτήσεις για να παραμείνει συγκεντρωμένο στη δραστηριότητα και εστιάστε στους χαρακτήρες. «Τι έκανε το σκυλάκι; Τι νομίζεις ότι θα κάνει μετά; Αν ήσουν εσύ στην ιστορία, τι θα έκανες;» Μοιραστείτε με το παιδί τις σκέψεις σας και δείξτε του ότι απολαμβάνετε το βιβλίο και εσείς. Αν δεν είστε στο κρεβάτι λίγο πριν τον ύπνο και δεν σας πειράζει να ανεβάσετε τα επίπεδα ενέργειας, βάλτε το να παίζει το ρόλο ενός χαρακτήρα: να μπουσουλήσει στα τέσσεα σαν να είναι σκύλος ή να παίξει το ρόλο της παραμυθένιας πριγκίπισσας. Αν υποδυθεί σωματικά το ρόλο, θα μπορέσει να παρακολουθήσει την ιστορία για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ότι αν έπρεπε να μείνει ακίνητο. 

Πείτε το μεγαλόφωνα/ δυνατά. 

Ενθαρρύνετε το παιδί σας να μιλάει στον εαυτό του σαν τακτική αυτοκαθοδήγησης, όπως θα έκανε και σε ένα παιχνίδι. Ζητήστε του να περιγράψει τι κάνει και τι θα κάνει μετά. «Χτίζω έναν πύργο. Ένα, δύο, τρία τουβλάκια. Ω, όχι. Έπεσε. Θα προσπαθήσω πάλι». Δείξτε στο παιδί πώς γίνεται μιλώντας στον εαυτό σας ως καθοδήγηση ενώ πραγματοποιείτε «δραστηριότητες ενηλίκων». Πχ «Θα κάνω μακαρόνια. Χρειάζομαι μια μεγάλη κατσαρόλα. Ας την πάρω. Τώρα πρέπει να τη γεμίσω νερό. Ανοίγω το μάτι της κουζίνας. Τι κάνω μετά; Τη σάλτσα». Η καθοδήγηση του εαυτού του βοηθά το παιδί να μείνει συγκεντρωμένο σε ένα έργο και να ακολουθεί τα βήματα με τη σωστή σειρά. 

Εξασκείτε τη δική σας δημιουργικότητα. 

Οι γονείς μπορούν να τα μετατρέψουν όλα σε παιχνίδι και τα παιδιά συνήθως είναι πρόθυμα να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία. Έχουν μια εσωτερική επιθυμία να σας αποδείξουν ότι κάνετε λάθος (και μπορούν να κάνουν κάτι) ή να κερδίσουν ένα βραβείο νικώντας σας σε μια πρόκληση, ακόμα και αν το βραβείο είναι απλώς το να κοκορευτούν για τα κατορθώματά τους.

Απόδοση του άρθρου The Attention Games: Catching Focus (αναδημοσίευση)

Ιωάννα Αγγέλου

Ειδική Παιδαγωγός - Νηπιαγωγός