Πώς διαμορφώνεται ο νέος Ευρωπαϊκός Χώρος Έρευνας, με έμφαση στη γνώση και στη διά βίου μάθηση- Στο Εαρινό Συμβούλιο η τελική διαβούλευση.
Η δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Χώρου Γνώσης αποτελεί τον κεντρικό στόχο για το 2020 που θέτει η Επιτροπή, στο πλαίσιο της διαμόρφωσης της ατζέντας για τη δεκαετία που έρχεται, που θα παρουσιαστεί στο Εαρινό Συμβούλιο.
Η έμφαση στην εκπαίδευση, την έρευνα και τη διά βίου μάθηση εξειδικεύεται με επιμέρους πολιτικές και για τις τρεις βαθμίδες. Η πρόληψη της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου που οδηγεί σε αποκλεισμό, η αναβάθμιση της ποιότητας και η αξιολόγηση των πανεπιστημίων με πρότυπο τα καλύτερα του κόσμου, η δυνατότητα όλων των φοιτητών να περάσουν ένα τμήμα των σπουδών σε άλλο κράτος-μέλος, η παροχή κινήτρων και οι προοπτικές σταδιοδρομίας σε νέους ερευνητές μέσα από τη διαμόρφωση ενός Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας και μιας εσωτερικής αγοράς που θα ενθαρρύνει την καινοτομία και τη δημιουργικότητα, αποτελούν πτυχές της ατζέντας.
Ειδικότερα, το προς διαβούλευση έγγραφο της Επιτροπής στο πλαίσιο διαμόρφωσης της στρατηγικής της Ε.Ε. 2020, συνέχεια της Στρατηγικής της Λισσαβώνας, εδράζεται σε τρεις βασικές προτεραιότητες: α) στη δημιουργία αξίας με ανάπτυξη που θα βασίζεται στη γνώση, β) στην παροχή δυνατοτήτων στους πολίτες μέσα σε κοινωνίες χωρίς αποκλεισμούς και γ) στη δημιουργία μιας ανταγωνιστικής διασυνδεδεμένης και πιο πράσινης οικονομίας.
Η γνώση, όπως αντανακλάται στην εκπαίδευση, την έρευνα, την καινοτομία και τη δημιουργικότητα, αποτελεί, κατά την Επιτροπή, την κινητήριο δύναμη μιας διατηρήσιμης ανάπτυξης. Σε ό,τι αφορά την εκπαίδευση, κρίσιμα προς αντιμετώπιση προβλήματα είναι το φαινόμενο του μεγάλου αριθμού ατόμων με χαμηλές επιδόσεις σε βασικές ικανότητες (ανάγνωση, μαθηματικά και φυσικές επιστήμες), γεγονός που δρα ανασταλτικά στις δυνατότητες απασχόλησης των νέων μετά την αποφοίτηση από το σχολείο.
Πρώτης προτεραιότητας είναι η έμφαση στις ευάλωτες όμάδες που θα μειώσει τις πιθανότητες αποκλεισμού. Η αναβάθμιση της ποιότητας των πανεπιστημίων απαιτεί δαπάνες και μεταρρυθμίσεις (με πιο ανοικτό πνεύμα απέναντι στη συνεργασία με τις επιχειρήσεις), στο πλαίσιο των οποίων εντάσσεται και η αξιολόγησή τους (η διαμόρφωση του ευρωπαϊκού συστήματος ταξινόμησης επανέρχεται έστω αν και δεν αναφέρεται στο έγγραφο) μεβάση το πρότυπο των διεθνώς καλύτερων ιδρυμάτων (στα οποία, εννοείται, περιλαμβάνονται και αρκετά ευρωπαϊκά).
Η κινητικότητα των φοιτητών πρέπει να συνδυαστεί με εθνικές πρωτοβουλίες, ανάμεσα στις οποίες (πιθανώς μέσα από μια νέα φάση των υφιστάμενων τριών κοινοτικών προγραμμάτων, Erasmus, Leonardo και Erasmus Mundus) και η προαναφερθείσα δυνατότητα μιας περιόδου σπουδών σε ίδρυμα άλλης χώρας. Η διαμόρφωση μιας γνωσιακής υποδομής παγκοσμίου κύρους, ο στρατηγικός στόχος, περνάει μέσα από την έμφαση στην έρευνα (και ειδικότερα στη μεγιστοποίηση και την επιτάχυνση των πρακτικών οφελών της), τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού χώρου: "Η ελκυστικότητα και οι επιδόσεις της Ευρώπης ως τόπου έρευνας εξαρτώνται επίσης από τη δημιουργία μιας εσωτερικής αγοράς και την ύπαρξη θελκτικών προοπτικών σταδιοδρομίας για τους ερευνητές".
Ιδού πεδίον δόξης λαμπρόν για τη γ.γ. Έρευνας, κάτι που ισχύει και για το δίπολο καινοτομία-δημιουργικότητα. Εδώ μια ειδικότερη πολιτική εστιάζεται στη δημιουργία ενός λειτουργικού συστήματος δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας που θα παρέχει αποδοτική και αποτελεσματική ως προς το κόστος προστασία. Μια άλλη πολιτική εστιάζεται στην αξιοποίηση της ψηφιακής οικονομίας, που μπορεί μέσω νεοσύστατων καινοτομιών (όπως αυτές του Διαδικτύου) επιχειρήσεων να προσφέρει πολλές θέσεις εργασίας και η οποία εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο διαμόρφωσης μιας ευρωπαϊκής ψηφιακής ατζέντας.
Τέλος, η "ευελιξία με ασφάλεια στην απασχόληση" αποτελεί χαρακτηριστικό της ροής μεταξύ εκπαίδευσης και κατάρτισης στο πλαίσιο της διά βίου μάθησης. Οι εμφανιζόμενες νέες τάσεις πολλαπλής εισόδου και εξόδου από την αγορά εργασίας κατά τη διάρκεια του επαγγελματικού βίου απαιτούν "... ένα πλαίσιο οργάνωσης και στήριξης των μεταβάσεων αυτών, ενδεχομένως στη βάση ορισμένων από τα μέτρα που υιοθετήθηκαν κατά τη διάρκεια τςη κρίσης (πχ μειωμένο ωράριο εργασίας σε συνδυασμό με εκπαίδευση)". "Η διά βίου μάθηση αποτελεί το κλειδί για τη διασφάλιση μιας ομαλής μετάβασης μεταξύ θέσεων εργασίας και άλλων δραστηριοτήτων και για την αποφυγή της απώλειας ανθρώπινου κεφαλαίου λόγω μακροπρόθεσμης ανεργίας".
...
Άρθρο του Φάνη Καλαντζη που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Κόσμος του Επενδυτή" (16-17 Ιανουαρίου 2010, σελ. 35)
