Σύμφωνα με το βιβλίο «Ψυχοπαθολογία παιδιών και Εφήβων, Αναπτυξιακή Προσέγγιση» των Ε. Κάκουρου και Κ. Μανιαδάκη (Εκδόσεις Τυπωθήτω, 2005), ο τραυλισμός αναφέρεται στη διαταραχή της φυσιολογικής ροής και της ρυθμικής διαμόρφωσης της ομιλίας (δυσανάλογης για την ηλικία ενός ατόμου). Η διαταραχή αυτή σχετίζεται με τη δυσκολία ελέγχου του μηχανισμού της ομιλίας από το άτομο και παρουσιάζεται σε όλους τους πολιτισμούς από το πανάρχαια χρόνια. Νεώτερες προσωπικότητες της ιστορίας με τραυλισμό ήταν ο βασιλιάς Γεώργιος ΣΤ’ της Αγγλίας, ο Winston Churchill, o Lenin, o Theodore Roosevelt, ενώ από τον καλλιτεχνικό χώρο αναφέρονται οι ηθοποιοί Marilyn Monroe και ο τραγουδιστής Mell Tillis (Silverman 1992).
Σύμφωνα με το ίδιο βιβλίο, σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτό που οι γονείς ονομάζουν τραυλισμό ή «κόλλημα» στην ομιλία του παιδιού είναι πιθανό να αφορά φυσιολογικές δυσκολίες στη ροή της ομιλίας. Αν καμιά φορά το παιδί επαναλαμβάνει το πρώτο γράμμα (σ-σ-σ-σήκω), την πρώτη συλλαβή (θε-θε-θε-θέλω) ή ολόκληρη τη λέξη (όταν- όταν – όταν), δεν σημαίνει απαραίτητα ότι τραυλίζει. Οι επαναλήψεις, οι παύσεις και η γενική σύγχυση στη «σκέψη και ομιλία», σε πολλές περιπτώσεις είναι φυσιολογικές αντιδράσεις. Κατά την προσχολική ηλικία, τα παιδιά έχουν πολλές εμπειρίες για τις οποίες θέλουν να μιλήσουν χωρίς όμως να μπορούν πάντα να χρησιμοποιήσουν πολλές λέξεις ταυτόχρονα, προκειμένου να εκφραστούν άνετα. Είναι λοιπόν πιθανόν, ορισμένα συμπτώματα του τραυλισμού να παρουσιάζονται σε κάποιο παιδί χωρίς ωστόσο να υπάρχει πραγματικό πρόβλημα. Ο ειδικός είναι αυτός που μπορεί να διακρίνει τη φυσιολογική δυσκολία στη ροή της ομιλίας από τη διαταραχή του τραυλισμού.
Όπως αναφέρουν οι Ε. Κάκουρος και Κ. Μανιαδάκη, στις περιπτώσεις που ο τραυλισμός δεν αντιμετωπίζεται με κάποια θεραπευτική αγωγή, είναι πιθανόν η δυσκολία του παιδιού στην ομιλία να επιδεινώνεται προοδευτικά. Ενώ αρχικά το παιδί μπορεί να συναντά περισταστικά μόνο κάποιες δυσκολίες στη ροή του λόγου, αυτές οι δυσκολίες στη συνέχεια γίνονται πιο σοβαρές και αργότερα εδραιώνονται ώσπου να εκδηλώνεται τελικά τραυλισμός σε μόνιμη βάση. Η εξέλιξη του τραυλισμού περνά βασικά από 4 φάσεις :
Α΄ Φάση : καλύπτει την περίοδο της προσχολικής ηλικίας. Ο τραυλισμός είναι περιστασιακός και εμφανίζεται συνήθως σε καταστάσεις όπου το παιδί είναι ταραγμένο ή βιάζεται να πει πολλά. Ο τραυλισμός μπορεί να εκδηλώνεται με την επανάληψη συλλαβών ή λέξεων, συνήθως στην αρχή μιας φράσης. Στη φάση αυτή, οι δυσκολίες του παιδιού δεν δημιουργούν πάντα κάποια ιδιαίτερη ανησυχία.
Β’ Φάση : καλύπτει την περίοδο της σχολικής ηλικίας. Τώρα πια ο τραυλισμός αποτελεί χρόνιο πρόβλημα, εμφανίζεται με μεγαλύτερη επιμονή και μπορεί να εκδηλωθεί σε πολλές καταστάσεις. Σε αυτή τη φάση το παιδί αντιλαμβλανεται τον εαυτό του ως άτομο με τραυλισμό.
Γ’ Φάση: η συμπεριφορά του ατόμου που τραυλίζει διαφοροποιείται σημαντικά ανάλογα με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται. Το άτομο αρχίζει να πιστεύει πως συγκεκριμένοι φθόγγοι, συλλαβές ή λέξεις μπορεί να του δημιουργούν ιδιαίτερες δυσκολίες. Γι’ αυτό αρχίζει να αποφεύγει τη χρήση ορισμένων λέξεων και γίνεται ευερέθιστο σε αναφορές σχετικά με το πρόβλημά του.
Δ’ Φάση: το άτομο αρχίζει να αποφεύγει καταστάσεις όπου μπορεί να προκληθεί για να μιλήσει. Σε ορισμένες καταστάσεις, όταν υποψιαστεί πως είναι πιθανό να χρειαστεί να μιλήσει, τότε το διακατέχει φόβος. Προς το τέλος της εφηβείας, το άτομο που τραυλίζει αρχίζει να νιώθει πως το πρόβλημά του το οδηγεί ολοένα και συχνότερα σε αμηχανία.
Σύμφωνα με το βιβλίο «Βασικά στοιχεία Κλινικής Ψυχιατρικής» του Ν. Μάνου, ο επιπολασμός του τραυλισμού είναι περίπου 1 % και η διαταραχή είναι πιο συχνή στα αγόρια από ότι στα κορίτσια σε αναλογόα 3 :1. Η έναρξη της διαταραχής είναι μεταξύ 2 και 7 ετών (στο 98 % των περιπτώσεων αρχίζει πριν την ηλικία των 10 ετών). Είναι σημαντικόοτι μελέτες δείχνουν οτι το 80 % των ατόμων με τραυλισμό αποκαθίστανται πριν την ηλικία των 16 ετών (το 60 % από μόνα τους)
Σύμφωνα με το Διαγνωστικό Εγχειρίδιο DSM -IV , προτείνονται 3 κριτήρια για τη διάγνωση του τραυλισμού :
Α. Διαταραχή της φυσιολογικής ροής και της ρυθμικής διαμόρφωσης της ομιλίας (δυσανάλογης για την ηλικία του ατόμου), η οποία χαρακτηρίζεται από τη συχνή παρουσία ενός ή περισσοτέρων από τα ακόλουθα :
ü Επαναλήψεις ήχων και συλλαβών
ü Επιμηκύνσεις ήχων
ü Επιφωνήματα
ü Διακοπτόμενες λέξεις (πχ παύσεις μέσα σε μια λέξη)
ü Ηχηρές ή σιωπηλές αναστολές (γεμάτες ή κενές παύσεις της ομιλίας)
ü Περιφράσεις (υποκαταστάσεις λέξεων για την αποφυγή προβληματικών λέξεων).
ü Παραγωγή λέξεων με υπέρμετρη φυσική ένταση
ü Επαναλήψεις ολόκληρων μονοσύλλαβων λέξεων (πχ «το –το –το – το είδα»).
Β. Η διαταραχή της ροής παρεμποδίζει τη σχολική ή επαγγελματική απόδοση ή την κοινωνική επικοινωνία.
Γ. Αν υπάρχει κινητικό ελάττωμα του λόγου ή αισθητηριακό ελάττωμα, οι δυσκολίες της ομιλίας είναι μεγαλύτερες από αυτές που συνήθως συνοδεύουν αυτά τα προβλήματα.
Ενδιαφέρουσες πληροφορίες σχετικά με τον τραυλισμό μπορείτε να βρείτε στα βιβλία: «Τραυλισμός. Η φύση και η αντιμετώπισή του στα παιδιά και στους εφήβους» των Ε. Κάκουρου και Κ. Μανιαδάκη, των εκδόσεων Τυπωθήτω,
«Ειδική παιδαγωγική των προβλημάτων λόγου και ομιλίας», του Γ. Δράκου, Εκδόσεις Ατραπός, 2003.
Για τους μικρούς αναγνώστες, ένα πολύ ωραίο βιβλίο είναι "Το Κου-κουνελάκι- τα όνειρα δίνουν λύσεις" της Ρεϊσογλου Κατερίνας από τις εκδόσεις Στρατής.
Το "Help Me To Speak" ένα πολύ ωραίο ντοκιμαντέρ για τον τραυλισμό μπορείτε να το παρακολουθήσετε εδώ και το δεύτερο μέρος εδώ. Επίσης, συμβουλές για ενήλικες που τραυλίζουν υπάρχουν στο 55λεπτο video "If You Stutter: Advice for Adults".
Τέλος, μια διαφορετική σελίδα που παρουσιάζει την καθημερινότητα με τον τραυλισμό με μια πολύ χιουμοριστική προσέγγιση είναι η Stuttering is Cool
