«Εμείς δίνουμε… παναμερικανικές»

«Scholastic Assessment Test». Σε ελεύθερη απόδοση στα ελληνικά «Τεστ Σχολικής Εκτίμησης». Με άλλα λόγια οι «παναμερικανικές» εξετάσεις, που (μεταξύ άλλων) κρίνουν την εισαγωγή στα αμερικανικά πανεπιστήμια. Όσοι πιστεύουν ότι το εν λόγω θέμα δεν αφορά την ελληνική κοινωνία, με έκπληξη θα διαπιστώσουν ότι οι Έλληνες μαθητές που επιλέγουν αντί για πανελλαδικές να δώσουν… παναμερικανικές, αυξάνονται και πληθύνονται κάθε χρόνο. 

Εν μέσω κρίσης, μάλιστα, τη στιγμή που η ανεργία πλήττει πρωτίστως τους νέους και η εργασιακή αγορά συρρικνώνεται, όλο και περισσότεροι ονειρεύονται τις σπουδές στις ΗΠΑ, τις υποτροφίες που αυτές προσφέρουν και την επαγγελματική πορεία που ευαγγελίζονται. Βασική προϋπόθεση; Η επιτυχία στις εξετάσεις SAT. Πώς όμως κατακτώνται οι ειδικές γνώσεις που απαιτούν; Και πώς μπορεί ένας Έλληνας να μυηθεί στην ειδική φιλοσοφία που διέπει ένα τελείως διαφορετικό εκπαιδευτικό σύστημα; Έλληνες μαθητές που εξετάστηκαν στο SAT και καθηγητές που διδάσκουν μαθήματα προετοιμασίας μιλούν στο «Βήμα online» για μια διαφορετική προσέγγιση στις εξετάσεις. 

Ο χρόνος είναι «χρήμα»

Τι ακριβώς είναι το SAT; «Πρόκειται για ένα τεστ πολλαπλής επιλογής, το οποίο εξετάζει την ικανότητα των μαθητών να αναπτύξουν κριτική σκέψη και να αποδείξουν τις γνώσεις τους μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα», σχολιάζει η κυρία Πέπη Χρησταλά, υπεύθυνη σπουδών για το SAT σε ειδικό κέντρο προετοιμασίας μαθητών της Αθήνας. 

Ειδικότερα, το SAT διακρίνεται σε δύο κατηγορίες. Πρώτον, στο γενικό τεστ που περιλαμβάνει εξέταση στην κριτική σκέψη, στην κατανόηση κειμένου, σε γενικές γνώσεις μαθηματικών, σε γενικές γνώσεις λεξιλογίου και στην έκθεση. Δεύτερον, στα τεστ ειδικών γνώσεων που εξετάζουν υψηλότερου επιπέδου γνώσεις σε ειδικά μαθήματα που σχετίζονται με την κατεύθυνση σπουδών που θα ακολουθήσει ο κάθε μαθητής, όπως μαθηματικά, βιολογία, φυσική, ιστορία, λογοτεχνία.

«Η μεγαλύτερη δυσκολία των Ελλήνων μαθητών είναι ο χρόνος. Στο τεστ SAT αντιστοιχεί περίπου μια ερώτηση ανά λεπτό, ενώ στο ελληνικό σύστημα ο μαθητής μπορεί να αφιερώσει ως και μία ώρα σε ένα θέμα. Οι μαθητές δεν έχουν συνηθίσει να απαντούν ταχύτατα στις ερωτήσεις και αυτό τους γεμίζει άγχος. Δεν αρκεί να παπαγαλίσουν τις πληροφορίες, πρέπει να τις κάνουν κτήμα τους, ώστε να απαντούν ταχύτατα – κάτι που το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα δεν τους διδάσκει. Ευτυχώς, βέβαια, εφόσον οι γνώσεις υπάρχουν, η ταχύτητα είναι κυρίως θέμα εξάσκησης και εξοικείωσης», προσθέτει η κυρία Χρησταλά.

Πανελλαδικές και παναμερικανικές σε… ένα έτος

«Υπάρχει μια εγγενής διαφορά ανάμεσα στο ελληνικό και στο αμερικανικό εκπαιδευτικό σύστημα. Το ελληνικό επενδύει στο βάθος των γνώσεων, ενώ το αμερικανικό επενδύει στην ευρύτητα. Συνεπώς, η ύλη των αντίστοιχων ελληνικών μαθημάτων κατεύθυνσης είναι πολύ πιο δύσκολη και απαιτητική. Αντιστρόφως, η αμερικανική ύλη έχει πολύ μεγαλύτερη έκταση αλλά εισέρχεται σε λιγότερο βάθος», σχολιάζει ο Βαγγέλης Βλάχος, μαθητής της Γ’ Λυκείου από τη Θεσσαλονίκη. 

Ο ίδιος είχε την «τύχη» να εξεταστεί τόσο στο ελληνικό όσο και στο αμερικανικό σύστημα μέσα στην… ίδια σχολική χρονιά. «Δεν ήμουν απόλυτα βέβαιος ότι επιθυμούσα να σπουδάσω στις ΗΠΑ και γι’ αυτό ήθελα να διατηρήσω τις επιλογές μου ανοιχτές. Έδωσα τις αμερικανικές εξετάσεις πριν από μερικούς μήνες και αυτές τις μέρες δίνω πανελλαδικές. Εν τω μεταξύ έγινα δεκτός στο πανεπιστήμιο Γκρινέλ της Άιοβα και έλαβα την τελική απόφαση να σπουδάσω στην Αμερική. Ωστόσο, είναι αναγκαίο να εξεταστώ και στις πανελλήνιες, για το απολυτήριο. Ευτυχώς που οι γνώσεις σε μεγάλο βαθμό αλληλεπικαλύπτονται και γι’ αυτό έπρεπε απλώς να εξασκηθώ απλώς στους διαφορετικούς τύπους εξέτασης», προσθέτει ο Γιώργος. 

Λεξιλόγιο που «δεν τελειώνει»

Εξίσου σημαντική πρόκληση για τους Έλληνες μαθητές είναι η εκμάθηση του λεξιλογίου, καθώς οι «παναμερικανικές» το εξετάζουν σε τόσο υψηλό επίπεδο ώστε οι ίδιοι οι… Αμερικανοί μαθητές δυσκολεύονται να αντεπεξέλθουν. 

«Πρόκειται για ακαδημαϊκό λεξιλόγιο, το οποίο ακόμα και οι ντόπιοι δεν χρησιμοποιούν στις καθημερινές τους συναλλαγές. Αν, λοιπόν, οι Αμερικανοί μαθητές δυσκολεύονται να μάθουν όλες αυτές τις λέξεις, αντιλαμβάνεστε την προσπάθεια που πρέπει να καταβάλουν οι Έλληνες», λέει στο «Βήμα» ο κ. Φίλιπ Χόλαντ, υπεύθυνος καθηγητής για την προετοιμασία των μαθητών για το SAT, σε ιδιωτικό σχολείο της Θεσσαλονίκης.

Υπό αυτές τις συνθήκες, η προσέγγιση στο λεξιλόγιο αναπόφευκτα δεν μπορεί να είναι η κλασική (ελληνική) μέθοδος της αποστήθισης. «Ο μόνος τρόπος για να “χτίσουν” οι μαθητές βήμα βήμα το λεξιλόγιό τους είναι να γίνουν… φανατικοί αναγνώστες. Λογοτεχνία, ποίηση, εφημερίδες είναι το κλειδί της επιτυχίας, σε συνδυασμό φυσικά με την ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας. Δεν αρκεί να καταλαβαίνεις τις λέξεις. Πρέπει να αντιλαμβάνεσαι τη λογική ενός κειμένου για να το αποκωδικοποιήσεις», καταλήγει ο κ. Χόλαντ.

Δεν κρίνεσαι μόνο από τις εξετάσεις

Όσο για την έκθεση, στις εξετάσεις SAT παύει να είναι «έκθεση ιδεών» και μετατρέπεται σε «έκθεση στοιχείων». «Στο ελληνικό μάθημα της έκθεσης απλώς γράφουμε κάποιες απόψεις, χωρίς να αναγκαζόμαστε να τις υποστηρίξουμε με στοιχεία. Στις εξετάσεις SAT, αντιθέτως, οι απόψεις πρέπει να στοιχειοθετούνται από παραδείγματα, τα οποία λαμβάνονται από την παγκόσμια ιστορία και λογοτεχνία, καθώς και από την επικαιρότητα», εξηγεί ο 17χρονος μαθητής, Κωνσταντίνος Ταραμπάνης, ο οποίος έγινε δεκτός για σπουδές ιατρικής στο Χάρβαρντ.

«Το σημαντικό είναι, σε κάθε περίπτωση, ότι το SAT αποτελεί μόνο ένα από τα κριτήρια για την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο. Όλα τα στοιχεία του βιογραφικού ενός μαθητή – οι βαθμοί του στο σχολείο, η ερευνητική του δουλειά, οι εξωσχολικές του δραστηριότητες, η εθελοντική του εργασία – συνεκτιμώνται με τους βαθμούς στις εξετάσεις, ώστε να ληφθεί η τελική απόφαση. Επίσης, μπορεί κανείς να ξαναδώσει τις εξετάσεις σε σύντομο χρονικό διάστημα ώστε να λάβει υψηλότερο βαθμό και να έχει περισσότερες πιθανότητες να γίνει δεκτός»,καταλήγει ο ίδιος.

Οι εξετάσεις «SAT» με μια ματιά

-Βασίζεται στις ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής. 

-Διορθώνεται αυτοματοποιημένα από υπολογιστή 

-Είναι πανομοιότυπο σε όλο τον κόσμο, από τις ΗΠΑ ως την Ευρώπη και την Ασία

-Μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ο χρόνος. Η εξέταση χρονομετρείται αυστηρά και αντιστοιχεί περίπου ένα λεπτό ανά ερώτηση.

Οι δυσκολίες των Ελλήνων μαθητών

-Δεν είναι εξοικειωμένοι με την ταχύτητα στην απάντηση. Δεν υπάρχει χρόνος για ανάλυση και επαλήθευση, η σκέψη πρέπει να είναι ταχύτατη.

-Πρέπει να αποστηθίσουν εκατοντάδες λέξεις για να καλύψουν το υψηλό επίπεδο λεξιλογίου.

-Δεν είναι συνηθισμένοι στην ευρύτητα ύλης που απαιτείται. Πρέπει να αποκτήσουν γνώσεις διεθνούς ιστορίας, λογοτεχνίας και ποίησης, διαβάζοντας μετά το σχολείο.

Τα πλεονεκτήματα των Ελλήνων μαθητών

-Τα μαθήματα κατεύθυνσης που διδάσκονται στο ελληνικό Λύκειο είναι μεγαλύτερης δυσκολίας απ’ ό,τι στο αμερικανικό. Συνεπώς, στα τεστ ειδικών μαθημάτων (που συνήθως αντιστοιχούν σε μαθήματα κατεύθυνσης) οι Έλληνες μαθητές έχουν συγκριτικό πλεονέκτημα

-Πολλές λέξεις ειδικού λεξιλογίου που ταλαιπωρούν τους μαθητές στις ΗΠΑ έχουν ελληνική ρίζα και είναι γνωστές στους Έλληνες.

Πηγή: Βήμα