Η διατροφή των εφήβων στη χώρα μας βελτιώνεται διαχρονικά, καθώς αυξάνεται το ποσοστό εκείνων που αναφέρουν ότι τρώνε πρωινό καθημερινά και εκείνων που καταναλώνουν φρούτα και λαχανικά, σύμφωνα με την «Πανελλήνια έρευνα για τις συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των εφήβων μαθητών» που διεξάγεται στο πλαίσιο του διεθνούς προγράμματος «Health Behaviour in School-Aged Children».
H έρευνα επαναλαμβάνεται ανά τετραετία σε περισσότερες από 40 χώρες παρέχοντας πολύτιμες πληροφορίες για τον τρόπο ζωής των εφήβων και τους κινδύνους που απειλούν την υγεία τους.
Στη χώρα μας τo πρόγραμμα πραγματοποιείται από το ΕΠΙΨΥ από το 1998 με την επιστημονική ευθύνη της ομότιμης καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Άννας Κοκκέβη.
Στην έρευνα του 2014 συμμετείχε πανελλήνιο αντιπροσωπευτικό δείγμα 4.141 μαθητών εφηβικής ηλικίας (ΣΤ' Δημοτικού, Β' Γυμνασίου και Α' Λυκείου) από 245 σχολικές μονάδες. Οι μαθητές απάντησαν σε ανώνυμο ερωτηματολόγιο που συμπλήρωσαν μέσα στις τάξεις τους.
Από την επεξεργασία των ερωτηματολογίων προέκυψε διαχρονική βελτίωση της διατροφής των εφήβων στην Ελλάδα, αφού αυξήθηκε το ποσοστό των παιδιών που τρώει πρωινό καθημερινά, και εκείνων που τρώνε φρούτα και λαχανικά. Παράλληλα, μειώθηκε το ποσοστό των εφήβων που καταναλώνουν γλυκά ή αναψυκτικά.
Ωστόσο, η ποιότητα της διατροφής των εφήβων είναι χειρότερη στις μεγαλύτερες εφηβικές ηλικίες συγκριτικά με τις μικρότερες.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι, ενώ τα κορίτσια τρώνε σε υψηλότερο ποσοστό συγκριτικά με τα αγόρια φρούτα και λαχανικά, είναι εκείνα που παραλείπουν συχνότερα το πρωινό. Επιπροσθέτως, οι μισοί 15χρονοι καταναλώνουν καφέ τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα, ενώ ένας στους 6 καταναλώνει καφέ τουλάχιστον 5 ημέρες εβδομαδιαίως.
Όσον αφορά τη φυσική δραστηριότητα των εφήβων, μετά από σημαντική μείωση κατά την περίοδο 2002-2010, το 2014 παρουσιάζει αυξητική τάση με έναν στους 3 εφήβους να αναφέρουν ότι κάνουν κάποια φυσική δραστηριότητα τουλάχιστον 5 φορές την εβδομάδα. Ωστόσο μια σημαντική μερίδα των εφήβων -κυρίως μεγαλύτερων σε ηλικία- αναφέρουν σωματική δραστηριότητα το πολύ μία φορά την εβδομάδα.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας, το ποσοστό των υπέρβαρων/παχύσαρκων εφήβων 11, 13 και 15 ετών στη χώρα μας έχει αυξηθεί από το 2002 στο 2014, με αυτό των παχύσαρκων να έχει διπλασιαστεί. Τα αγόρια είναι υπέρβαρα σε υψηλότερο ποσοστό από ό, τι τα κορίτσια. Παράλληλα, ένας στους 4 εφήβους θεωρεί το σώμα του παχύ –κυρίως τα κορίτσια και οι μεγαλύτεροι έφηβοι- με το ποσοστό αυτό να μειώνεται διαχρονικά.
Αν και η πλειονότητα των εφήβων φαίνεται ότι έχουν επίγνωση του σωματικού τους βάρους, ένας στους 9 μαθητές, σε υψηλότερο ποσοστό τα κορίτσια συγκριτικά με τα αγόρια, θεωρούν το σώμα τους παχύ ενώ, σύμφωνα με το ΔΜΣ, το βάρος τους είναι φυσιολογικό ή χαμηλότερο του φυσιολογικού. Αντίστροφα, ποσοστό 7,9% των εφήβων, περισσότερο τα αγόρια από ό,τι τα κορίτσια, θεωρούν ότι το σώμα τους είναι κανονικό ή αδύνατο, ενώ είναι υπέρβαροι, βάσει ΔΜΣ.
Γενικότερα, τα αγόρια φαίνονται περισσότερο ικανοποιημένα, συγκριτικά με τα κορίτσια, από την εξωτερική τους εμφάνιση. Από διασταυρώσεις στα στοιχεία της έρευνας προκύπτει ότι η ικανοποίηση των εφήβων από την εξωτερική τους εμφάνιση συνδέεται με το σωματικό τους βάρος. Η σχέση αυτή ισχύει και στα δύο φύλα, αλλά είναι εντονότερη στα κορίτσια. Αξιοσημείωτο είναι ότι η ικανοποίηση από την εξωτερική εμφάνιση είναι σημαντικά υψηλότερη στα ελλιποβαρή κορίτσια συγκριτικά όχι μόνο με τα υπέρβαρα αλλά και με εκείνα με φυσιολογικό βάρος. Τέλος, ένα στα 4 κορίτσια και ένα στα 6 αγόρια αναφέρουν ότι κάνουν δίαιτα ή κάτι άλλο για να χάσουν κιλά, με το ποσοστό αυτό να αυξάνεται συνεχώς.
Αν και οι διατροφικές συνήθειες και η φυσική δραστηριότητα των εφήβων φαίνεται ότι βελτιώνονται στη χώρα μας, μια σημαντική μερίδα τους εξακολουθεί να τρέφεται ανθυγιεινά και να μην ασκείται. Παράλληλα, η κατανάλωση καφέ και ενεργειακών ποτών από την ηλικία των 11 ετών πρέπει να αποτελέσει πεδίο προβληματισμού για τους επαγγελματίες υγείας. Με το ποσοστό υπέρβαρων και παχύσαρκων εφήβων στη χώρα μας να εξακολουθεί να αυξάνεται, η πρόληψη της παιδικής παχυσαρκίας και η προώθηση ενός πιο υγιεινού τρόπου ζωής γίνεται επιτακτική.
Αναλυτικά, τα κύρια ευρήματα σχετικά με τις διατροφικές συνήθειες, τη φυσική δραστηριότητα και το σωματικό βάρος των εφήβων έχουν ως εξής:
Δύο στους 5 εφήβους (43,2%) λαμβάνουν πρωινό και τις 7 ημέρες της εβδομάδας και οι μισοί μαθητές (51,8%) λαμβάνουν πρωινό και τις 5 ημέρες του σχολείου. Πρωινό λαμβάνουν σε υψηλότερο ποσοστό τα αγόρια συγκριτικά με τα κορίτσια (54,5% και 49,0% για λήψη πρωινού όλες τις ημέρες του σχολείου) και οι 11χρονοι συγκριτικά με τους 13χρονους και τους 15χρονους.
Από το 2006 στο 2014 αυξάνεται σημαντικά το ποσοστό των εφήβων που λαμβάνουν πρωινό όλες τις ημέρες τους σχολείου (από 43,0% σε 51,8%, αντίστοιχα). Το 2014 ποσοστό 28,0% ανέφεραν ότι δεν τρώνε ποτέ πρωινό μαζί με τη μητέρα ή τον πατέρα τους.
Ένας στους 3 εφήβους ανέφερε ότι καταναλώνει φρούτα και λαχανικά τουλάχιστον 5 ημέρες της εβδομάδας με το αντίστοιχο ποσοστό να αυξάνεται διαχρονικά (από 23,5% το 2002 σε 31,6% το 2014). Συχνή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών αναφέρουν σε υψηλότερο ποσοστό τα κορίτσια (33,6%) συγκριτικά με τα αγόρια (29,6%), με την εν λόγω συνήθεια να μειώνεται με την ηλικία των εφήβων (από 37,2% στους 11χρονους σε 26,4% στους 15χρονους).
Ένας στους 3 εφήβους ανέφερε ότι καταναλώνει γλυκά ήαναψυκτικά τουλάχιστον 5 ημέρες της εβδομάδας με το αντίστοιχο ποσοστό να μειώνεται διαχρονικά (από 45,4% το 2006 σε 32,7% το 2014). Συχνή κατανάλωση γλυκών και αναψυκτικών αναφέρουν σε παρόμοιο ποσοστό αγόρια και κορίτσια με την εν λόγω συνήθεια να αυξάνεται με την ηλικία των εφήβων (από 20,5% στους 11χρονους σε 41,3% στους 15χρονους).
Χαμηλό αλλά άξιο αναφοράς ποσοστό 15χρονων (3,4%) αναφέρουν ότι τρώνε φρούτα και λαχανικά το πολύ μία φορά την εβδομάδα ενώ παράλληλα καταναλώνουν γλυκά ή αναψυκτικά τουλάχιστον 5 ημέρες.
Ποσοστό 7,7% των εφήβων ανέφεραν κατανάλωση καφέ τουλάχιστον 5-6 ημέρες την εβδομάδα με το αντίστοιχο ποσοστό για τους 15χρονους να εκτοξεύεται σε 16,3%. Ένας στους 9 μαθητές αναφέρει κατανάλωση ενεργειακών ποτών τουλάχιστον μία ημέρα την εβδομάδα, τα αγόρια σε σχεδόν τετραπλάσιο ποσοστό συγκριτικά με τα κορίτσια (18,1% και 4,9%, αντίστοιχα). Η κατανάλωση ενεργειακών ποτών είναι υψηλότερη στους 13χρονους(14,9%) και 15χρονους (14,4%) μαθητές, σε σχέση με τους 11χρονους (5,0%).
Ένας στους 3 εφήβους (36,0%) ανέφερε ότι έκανε φυσική δραστηριότητα (διάρκειας τουλάχιστον 60 λεπτών) τουλάχιστον 5 ημέρες την τελευταία εβδομάδα από τη διεξαγωγή της έρευνας με τα αγόρια να αναφέρουν φυσική δραστηριότητα σε υψηλότερο ποσοστό (44,5%) συγκριτικά με τα κορίτσια (27,6%). Ένας στους 7 εφήβους (14,4%) ανέφερε ότι έκανε φυσική δραστηριότητα το πολύ μία ημέρα την τελευταία εβδομάδα από τη διεξαγωγή της έρευνας.
Το ποσοστό των εφήβων που αναφέρουν συχνή φυσική δραστηριότητα μειώνεται σημαντικά με την ηλικία από 39,8% στην ηλικία των 11 ετών σε 37,3% στην ηλικία των 13 ετών και σε 30,7% στην ηλικία των 15 ετών.
Διαχρονικά, από το 2002 στο 2010, το ποσοστό των εφήβων που αναφέρουν ότι έκαναν φυσική δραστηριότητα τουλάχιστον 5 ημέρες την εβδομάδα μειώνεται σημαντικά (από 40,3% σε 33,1%) ενώ το 2014 παρουσιάζει αυξητική τάση (36,0%).
Σύμφωνα με τις απαντήσεις των εφήβων αναφορικά με το ύψος και το βάρος τους, προκύπτει ότι ένας στους 12 (8,1%) κατηγοριοποιείται ως ελλιποβαρής, ένας στους 5 (21,3%) ως υπέρβαρος και ποσοστό 3,9% ως παχύσαρκοι. Το ποσοστό υπέρβαρων/παχύσαρκων αγοριών (25,2%) είναι σημαντικά υψηλότερο από εκείνο των κοριτσιών (17,5%).
Ένας στους 4 (24,0%) 11χρονους, ένας στους 5 (21,4%) 15χρονους και ποσοστό 18,9% των 13χρονων είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Από το 1998 στο 2014 σχεδόν διπλασιάζεται το ποσοστό των υπέρβαρων/παχύσαρκων εφήβων από 11,0% σε 21,3%.
Ένας στους 4 εφήβους αξιολογούν το σώμα τους ως παχύ, σε υψηλότερο ποσοστό τα κορίτσια (29,5%) συγκριτικά με τα αγόρια (19,7%). Παρόλο που διαχρονικά το ποσοστό των υπέρβαρων/παχύσαρκων εφήβων αυξάνεται συνεχώς, το ποσοστό εκείνων που θεωρούν το σώμα τους παχύ μειώνεται (από 31,9% το 1998 σε 24,7% το 2014).
Ένας στους 9 μαθητές (11,1%) θεωρούν το σώμα τους παχύ ενώ σύμφωνα με το Δείκτη Μάζας Σώματός τους, το βάρος τους είναι φυσιολογικό ή χαμηλότερο του φυσιολογικού. Το βάρος τους υπερεκτιμούν (ως παχύ) σε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό τα κορίτσια (16,1%) συγκριτικά με τα αγόρια (6,0%). Αντίστροφα, ποσοστό 7,9% των εφήβων θεωρούν ότι το σώμα τους είναι κανονικό ή αδύνατο, ενώ σύμφωνα με το ΔΜΣ είναι υπέρβαροι/παχύσαρκοι, περισσότερο τα αγόρια (11,6%) από ό, τι τα κορίτσια (4,2%).
Ένας στους 5 εφήβους (20,5%) ανέφερε ότι κάνει δίαιτα, τα κορίτσια σε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό (24,5%) συγκριτικά με τα αγόρια (15,9%). Με την ηλικία των εφήβων αυξάνεται το ποσοστό εκείνων που αναφέρουν ότι κάνουν δίαιτα, από 17,9% στους 11χρονους σε 23,3% στους 15χρονους.
Διαχρονικά, από το 1998 στο 2014 το ποσοστό των εφήβων που κάνουν δίαιτα αυξάνεται συνεχώς (από 14,8% το 1998 σε 20,2% το 2014).
Πηγή: health.in.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου