Γνωστικά Οφέλη: Μνήμη Εργασίας και Προσοχή
Η μελέτη των Bornstein και Cunningham εξέτασε εάν το σκάκι θα μπορούσε να ενισχύσει την μνήμη εργασίας και την εστίαση της προσοχής σε άτομα με ΔΑΦ. Η έρευνά τους περιελάμβανε ένα πρόγραμμα σκακιού 7 εβδομάδων για συμμετέχοντες ηλικίας 11-23 ετών, χρησιμοποιώντας το Παιχνίδι Αντιστοίχισης Μνήμης για τη μέτρηση των γνωστικών βελτιώσεων. Τα αποτελέσματα ήταν πολλά υποσχόμενα: οι συμμετέχοντες με ήπια έως υψηλής λειτουργικότητας ΔΑΦ εμφάνισαν σημαντική μείωση στον χρόνο που χρειάστηκε για την ολοκλήρωση της δοκιμασίας μνήμης, υποδεικνύοντας βελτίωση τόσο στην μνήμη εργασίας όσο και στην προσοχή. Η στατιστική ανάλυση επιβεβαίωσε αυτά τα ευρήματα, ιδιαίτερα όταν αποκλείστηκε ένας συμμετέχοντας με χαμηλή λειτουργικότητα που αντιμετώπισε δυσκολίες στο πρόγραμμα.
Τα βασικά συμπεράσματα της συγκεκριμένης έρευνας θα μπορούσαν να συνοψιστούν στα εξής σημεία:
– Η ενασχόληση με το σκάκι οδήγησε σε μια μέση βελτίωση της τάξης των 27 δευτερολέπτων όσο αφορά τον χρόνο ολοκλήρωσης των εργασιών μνήμης για τους συμμετέχοντες με ΔΑΦ.
– Οι μεμονωμένες βελτιώσεις κυμαίνονταν από 24% έως 62% όσο αφορά την αποτελεσματικότητα των εργασιών.
– Η δομημένη φύση του σκακιού, με τους σαφείς κανόνες και την ανάγκη για στρατηγικό σχεδιασμό, ταιριάζει με τα δυνατά σημεία και τις ανάγκες στον γνωστικό τομέα πολλών ατόμων με ΔΑΦ.
Οφέλη στον κοινωνικό τομέα και την αλληλεπίδραση
Η μελέτη του Luciano Gomes de Sousa συμπληρώνει αυτά τα ευρήματα εστιάζοντας στα κοινωνικά οφέλη του σκακιού για άτομα στο Φάσμα του Αυτισμού. Αντλώντας έμπνευση από πρωτοβουλίες όπως το «εργαστήριο σκακιού για τα αυτιστικά άτομα» στη Βραζιλία και το ολλανδικό έργο που τεκμηριώνεται στο Developing Chess Talent, ο Sousa υπογραμμίζει πώς το σκάκι ενισχύει την αλληλεπίδραση και την κοινωνικότητα - δύο τομείς που συχνά αποτελούν πρόκληση για άτομα με Αυτισμό. Η δομημένη αλλά και ενδιαφέρουσα φύση του σκακιού παρέχει ένα άνετο περιβάλλον για κοινωνική αλληλεπίδραση, από τη χειραψία πριν από τον αγώνα έως τον αναστοχασμό μετά τη λήξη του. Οι γονείς και οι συντονιστές ανέφεραν ότι οι συμμετέχοντες εμφάνισαν βελτιωμένη συγκέντρωση και μια νέα ικανότητα να συμμετέχουν σε δραστηριότητες για παρατεταμένες περιόδους.
Αξιοσημείωτες παρατηρήσεις από την έρευνα του Sousa:
– Τα εργαστήρια σκακιού ενθάρρυναν τα αυτιστικά άτομα να αναλάβουν διδακτικούς ρόλους, ενισχύοντας την αυτοπεποίθηση και τις κοινωνικές τους δεξιότητες.
– Το λογικό και βασισμένο σε κανόνες πλαίσιο του σκακιού μειώνει την ασάφεια, καθιστώντας το πιο προσιτό για άτομα με ΔΑΦ.
– Τα δημόσια εργαστήρια σκακιού στη Βραζιλία απέδειξαν ότι τα συμπεριληπτικά περιβάλλοντα θα μπορούσαν να ωφελήσουν τόσο τους αυτιστικούς όσο και τους νευροτυπικούς συμμετέχοντες.
Συμπέρασμα
Το σκάκι είναι κάτι περισσότερο από ένα παιχνίδι—είναι μια γέφυρα προς τη γνωστική και κοινωνική ανάπτυξη για άτομα με ΔΑΦ. Οι μελέτες των Bornstein, Cunningham και Sousa παρέχουν πειστικά στοιχεία για τα οφέλη του, από την καλύτερη μνήμη και προσοχή έως τις βελτιωμένες δεξιότητες αλληλεπίδρασης. Καθώς το έργο FIDE Infinite Chess συνεχίζει να αναπτύσσεται, αυτές οι γνώσεις υπογραμμίζουν τη μεταμορφωτική δυνατότητα του σκακιού στον εμπλουτισμό της ζωής των ατόμων με αυτισμό. Αγκαλιάζοντας το σκάκι ως θεραπευτικό και εκπαιδευτικό εργαλείο, μπορούμε να ξεκλειδώσουμε νέες ευκαιρίες για μάθηση, τη σύνδεση και την ενδυνάμωση.
Με πληροφορίες από το infinitechess.fide
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός (Παν. Θεσσαλίας)
Νηπιαγωγός (Α.Π.Θ.)
MEd - Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου