Πολλά προβλήματα συμπεριφοράς έχουν μια πολύ απλή πηγή. Αν εντοπίσουμε αυτή την πηγή/αιτία μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά και το πρόβλημα. Αρκετές φορές ερμηνεύουμε με πολύπλοκο τρόπο συμπεριφορές που είναι αποτέλεσμα μίμησης (πετυχημένης ή μη). Ο Α. (11 ετών, στο Φάσμα του Αυτισμού, χωρίς προφορικό λόγο και με έντονες στερεοτυπικές κινήσεις) άρχισε να εμφανίζει στο σχολείο επιθετική συμπεριφορά, που διέφερε σημαντικά από αυτή που είχε μέχρι τότε. Ενώ μέχρι τότε η επιθετικότητά του κατευθυνόταν στην παράλληλη στήριξη με συγκεκριμένο τρόπο (γραντζουνιές, δαγκώματα και κλωτσιές) σε συγκεκριμένες συνθήκες (όταν δεν ήθελε να κάνει κάτι, όταν έκανε λάθος, όταν υπήρχε φασαρία ή ένταση μέσα στην τάξη, όταν άλλαζε η ρουτίνα) τώρα άρχισε να σπρώχνει τα άλλα παιδιά, να πέφτει πάνω τους και να τα χτυπάει – σχετικά απαλά- με μπουνίτσες στο διάλειμμα, ενώ ταυτόχρονα έβγαζε άναρθρες κραυγές. Η έκφραση του προσώπου του έδειχνε ένταση.
Πολλές θα μπορούσαν να είναι οι αιτίες πίσω από μια τέτοια συμπεριφορά :
- η κούραση από τα μαθήματα της προηγούμενης ώρας,
- η ενόχλησή του από τις φωνές και τις κινήσεις των άλλων παιδιών στην αυλή (αισθητηριακή υπερφόρτωση),
- η επιθυμία του να αλληλεπιδράσει μαζί τους ενώ δεν γνωρίζει πώς,
- μια αύξηση της επιθετικής συμπεριφοράς λόγω προεφηβείας.
Ωστόσο, η εξήγηση ήταν πολύ πιο απλή.
Όταν περιγράφηκε στη μαμά ο τρόπος συμπεριφοράς του, η μαμά αναγνώρισε αμέσως μια σκηνή σε ένα νέο παιδικό με το οποίο ο Α έχει «κολλήσει». Το έχει σε DVD και το βάζει συνέχεια να το δει. Το σταματάει μάλιστα σε συγκεκριμένες σκηνές για αρκετά λεπτά και κάθεται και το παρατηρεί προσεκτικά, ενώ δεν αφήνει κανέναν να το πάει παρακάτω ή να το κλείσει. Ο Α. εδώ και αρκετές βδομάδες δείχνει μια τάση να μιμείται συμπεριφορές άλλων ατόμων, είτε πρόκειται για φυσικά πρόσωπα, είτε για ήρωες παιδικών σειρών/ ταινιών. Και ενώ όταν βλέπει μια ταινία ή μια σειρά στο πρόγραμμα της τηλεόρασης δεν «προλαβαίνει» να ξεσηκώσει όλα τα χαρακτηριστικά της (και επομένως δεν μπορεί να την μιμηθεί), όταν πρόκειται για DVD έχει όλο τον χρόνο που χρειάζεται για να παρατηρήσει προσεκτικά και να προσπαθήσει να μιμηθεί συμπεριφορές που βρίσκει αστείες ή ενδιαφέρουσες (που δυστυχώς είναι όσες μπορεί να χαρακτηρίσει κανείς κοινωνικά μη αποδεκτές).
Το DVD με το παιδικό αποσύρθηκε και αντικαταστάθηκε από ένα άλλο που δεν περιλαμβάνει τέτοιου είδος συμπεριφορές. Ακολούθησαν δύο πολύ δύσκολες μέρες που το παιδί το ζητούσε με μεγάλη επιμονή και ένταση, έχοντας κατακόρυφη αύξηση στις εκρήξεις θυμού και τις επιθέσεις του προς τη μαμά. Ο Α. «κόλλησε» πλέον με το νέο παιδικό και αντί για μπουνίτσες και επιθέσεις, πατάει ό,τι σκουπιδάκι υπάρχει στο πάτωμα για να το δει να κολλάει στο παπούτσι του!
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική παιδαγωγός - νηπιαγωγός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου