Συγγραφέας μεταφρασμένος σε δεκάδες γλώσσες. Διακεκριμένο μέλος του κινήματος της «ανθρωπιστικής αντι-ψυχιατρικής». Ερευνητής της Κοινωνικής Παιδαγωγικής και από τον περασμένο Σεπτέμβριο επίτιμος διδάκτωρ Ψυχολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Και όμως η ακαδημαϊκή πορεία του γερμανού δρος Πέτερ Λέμαν δεν ξεκίνησε στα πανεπιστημιακά έδρανα αλλά στο... ψυχιατρείο.
Για την ακρίβεια, στο Δημόσιο Ψυχιατρείο της Στουτγάρδης όπου εγκλείστηκε παρά τη θέλησή του και χωρίς δικαστική απόφαση στην ηλικία των 27 ετών. Η κατάστασή του χαρακτηρίστηκε βαριά: σχιζοφρένεια, ηβηφρένεια, παράνοια, κατατονία ήταν μόνο τέσσερις από τις συνολικά δεκαπέντε(!) διαφορετικές διαγνώσεις. Ακολούθησαν η φρίκη του εγκλεισμού, οι υψηλές δόσεις ψυχοφαρμάκων και ο αγώνας να απεξαρτηθεί από αυτά, η επάνοδος στη ζωή και η διαρκής προσπάθεια να κινητοποιήσει άλλους να κάνουν το ίδιο. Τριάντα χρόνια αργότερα ο δρ Λέμαν, ο μοναδικός στον κόσμο διδάκτωρ Ψυχολογίας που έχει περάσει από ψυχιατρείο, μιλάει στο «Βήμα» για μια άλλη ψυχιατρική που θα έχει επίκεντρο τον άνθρωπο αντί για τις χημικές ουσίες.
Για την ακρίβεια, στο Δημόσιο Ψυχιατρείο της Στουτγάρδης όπου εγκλείστηκε παρά τη θέλησή του και χωρίς δικαστική απόφαση στην ηλικία των 27 ετών. Η κατάστασή του χαρακτηρίστηκε βαριά: σχιζοφρένεια, ηβηφρένεια, παράνοια, κατατονία ήταν μόνο τέσσερις από τις συνολικά δεκαπέντε(!) διαφορετικές διαγνώσεις. Ακολούθησαν η φρίκη του εγκλεισμού, οι υψηλές δόσεις ψυχοφαρμάκων και ο αγώνας να απεξαρτηθεί από αυτά, η επάνοδος στη ζωή και η διαρκής προσπάθεια να κινητοποιήσει άλλους να κάνουν το ίδιο. Τριάντα χρόνια αργότερα ο δρ Λέμαν, ο μοναδικός στον κόσμο διδάκτωρ Ψυχολογίας που έχει περάσει από ψυχιατρείο, μιλάει στο «Βήμα» για μια άλλη ψυχιατρική που θα έχει επίκεντρο τον άνθρωπο αντί για τις χημικές ουσίες.
«Δεν μου έδωσαν βοήθεια, μου έδωσαν μόνο ψυχοφάρμακα. Είχα καταλήξει σαν φυτόπαίρνοντας καμιά εικοσαριά χάπια την ημέρα.Οι γιατροί πίστευαν ότι ήμουν ξεγραμμένος και δεν μου επέτρεπαν καν να έχω πρόσβαση στον ψυχιατρικό μου φάκελο. Και όμωςκατάφερα να επιβιώσω. Οχι χάρη στα φάρμακααλλά χάρη στις δικές μου δυνάμεις και στους (ελάχιστους) φίλους που μου είχαν απομείνει όταν με “πέταξαν” έξω από το ψυχιατρείο εν μια νυκτί» διηγείται ο δρ Λέμαν.
Ωστόσο η προσωπική του ανάρρωση και η επάνοδος στη «φυσιολογική» ζωή δεν ήταν αρκετές. Επρεπε να κινητοποιήσει κι άλλους. Λίγους μήνες μετά την επιστροφή του στο πανεπιστήμιο εγκαταλείπει μια θέση διδακτορικού φοιτητή στην Κοινωνική Παιδαγωγική για να αφοσιωθεί στην οργάνωση του κινήματος της «αντι-ψυχιατρικής» και στη συγγραφή βιβλίων που θα συγκέντρωναν αληθινές ιστορίες ανθρώπων που απεξαρτήθηκαν από τα ψυχοφάρμακα. Αρθρογραφεί ενάντια σε βίαιες πρακτικές όπως το ηλεκτροσόκ και το ινσουλινοσόκ. Καταγγέλλει παραβιάσεις δικαιωμάτων των εγκλείστων και ενθαρρύνει τους γερμανούς πολίτες να συντάξουν ειδικά νομικά έγγραφα- διεθνώς χρησιμοποιείται ο όρος «advanced directive», που σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει «εκ των προτέρων εντολή»- όπου θα προσδιορίζουν λεπτομερώς τις πρακτικές στις οποίες συναινούν σε περίπτωση νοσηλείας τους.
«Ο αγώνας για την ευτυχία είναι προσωπικός»
Τα λόγια του δρος Λέμαν αποκαλύπτουν μια ψυχιατρική πραγματικότητα σχεδόν τρομακτική, παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει σχεδόν 30 χρόνια από τον εγκλεισμό του. «Η σύγχρονη κοινωνία έχει εθιστεί στα ψυχοφάρμακα ως την εύκολη λύσηκαι δυστυχώς οι ψυχίατροι υποστηρίζουν αυτή τη νοοτροπία.Αυτό που δεν μας λένεωστόσοείναι ότι τα εν λόγω χημικά,πρώτον,έχουν σοβαρότατες παρενέργειες, δεύτερον προκαλούν σοβαρό εθισμό και,τρίτον, μακροπρόθεσμα καταπολεμούν απλώς τα συμπτώματαχωρίς να λύνουν τα προβλήματα που υποβόσκουν». Το κίνημα της «αντι-ψυχιατρικής», αντιθέτως, ρίχνει το βάρος στον προσωπικό σκληρό αγώνα του καθενός μας απέναντι στα ψυχικά του προβλήματα. «Αυτό όμως είναι δύσκολο.Και στις ημέρες μας ψάχνουμε την εύκολη λύση:φάρμακα.Για τα παιδιά που δεν συγκεντρώνονται εύκολα, για τις γυναίκες που πιέζονται συναισθηματικά σε μια φαλλοκρατική κοινωνία,για τους ηλικιωμένους που βυθίζονται στην κατάθλιψη,για τα ζευγάρια που είναι δυστυχισμένα στον γάμο τους.Η λίστα δεν έχει τέλος» τονίζει ο δρ Λέμαν. Σε αντίθεση με την κοινή παρανόηση, η «αντι-ψυχιατρική» δεν τάσσεται ενάντια στον ρόλο του ψυχιάτρου ούτε υποβαθμίζει τη σημασία του επαγγελματία στον χώρο της Υγείας. «Προχωρεί ένα βήμα πιο πέρα και αναπροσδιορίζει τον ρόλο του επαγγελματία. Ο ψυχίατρος είναι εκεί για να σε βοηθήσει, να σε καθοδηγήσει, να είναι συνοδοιπόρος στην ανάρρωση. Οχι για να “ναρκώσει” τα προβλήματά σου μέσω των φαρμάκων. Η χημική αντιμετώπιση πρέπει πάντα να αποτελεί την έσχατη λύση» καταλήγει ο δρ Λέμαν.
* Το βιβλίο του δρος Πέτερ Λέμαν με τίτλο «Βγαίνοντας από τα ψυχοφάρμακα» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Νησίδες.
Οι έλληνες Επιζώντες Ψυχιατρικής μιλούν για την εμπειρία τους
Η ψυχιατρική εμπειρία αποτελούσε και εξακολουθεί να αποτελεί ταμπού για την ελληνική κοινωνία. Οσοι έχουν γνωρίσει το ψυχιατρείο εκ των έσω προσπαθούν να το αποκρύψουν,αν όχι να το...ξεχάσουν.Υπάρχει όμως ένα δίκτυο ανθρώπων που δεν διστάζουν να μιλήσουν ανοιχτά για τις εμπειρίες τους από τον εγκλεισμό,τα ψυχοφάρμακα και τον αγώνα για αποϊδρυματοποίηση. Πρόκειται για το Δίκτυο Πρώην Χρηστών και Επιζώντων Ψυχιατρικής,το οποίο μέσω της αλληλεγγύης και της κοινής εμπειρίας των μελών του προωθεί την αποασυλοποίηση και την ανεξαρτητοποίηση των πρώην τροφίμων. «Είναι ελάχιστοι οι ψυχίατροι που θα στηρίξουν τον πρώην τρόφιμο στην προσπάθεια για αυτοδιάθεση. Τα ταμπού και οι προκαταλήψεις συνεχίζονται και η αρχική διάγνωση είναι σαν “ταφόπλακα” για το μέλλον σου»σχολιάζει ο εκπρόσωπός του Δικτύου κ.Γιώργος Γιαννουλόπουλος.Ο 55χρονος ιδιωτικός υπάλληλος κατόρθωσε να επιστρέψει στη «φυσιολογική» ζωή έπειτα από...είκοσι ολόκληρα χρόνια εγκλεισμού.«Μπήκα στο ψυχιατρείο στα είκοσι και βγήκα στα σαράντα,έχασα τα καλύτερα χρόνια της ζωής μου.Κανείς ποτέ δεν με ενθάρρυνε να ανεξαρτητοποιηθώ,να κοινωνικοποιηθώ.Αλλωστε, η ιδρυματοποίηση συμφέρει οικονομικά το σύστημα.Γι΄ αυτό και είναι ελάχιστοι αυτοί που καταφέρνουν να ξεφύγουν»καταλήγει.
Ο 35χρονος κ.Μιχάλης Ν., έτερο μέλος του Δικτύου,μιλάει για την ανάγκη του για ουσιαστική επικοινωνία με τους επαγγελματίες υγείας,η οποία πάντα έμενε ανεκπλήρωτη. «Είχα ανάγκη να με ακούσουν,να μου κρατήσουν το χέρι,να με βοηθήσουν να πιστέψω στην ανάρρωση. Οχι τρία λεπτά εξέταση,μια συνταγή και τέλος»λέει στο «Βήμα».Από την άλλη,ο 39χρονος κ.Νίκος Γ., ο οποίος νοσηλεύτηκε ήδη από την ηλικία των 20 ετών με τη διάγνωση της ψυχωσικής συνδρομής,αναφέρει ότι η πρώτη φορά που ένιωσε ουσιαστική επαφή ήταν όταν συμμετείχε σε ομάδα αυτοβοήθειας πρώην εγκλείστων. «Μιλάμε για τις εμπειρίες μας,για τα προβλήματα και το πώς τα αντιμετωπίσαμε.Παίρνουμε κουράγιο ο ένας από τον άλλον.Στην ομάδα παρίσταται και ψυχολόγος,ο οποίος λειτουργεί ως συντονιστής και καθοδηγητής στη νέα μας ζωή» σχολιάζει.
Πηγή: Βήμα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου