Για χρόνια, οι ερευνητές πίστευαν ότι όταν τα άτομα με νοητική αναπηρία γερνούν, βιώνουν πρώιμη πτώση στη γνωστική τους λειτουργία. Ωστόσο, μια πρωτοποριακή μελέτη από την Hefziba Lifshitz του Πανεπιστημίου Bar-Ilan αμφισβητεί αυτή την υπόθεση, δείχνοντας ότι άτομα με σύνδρομο Down καθώς και άτομα με μη ειδική νοητική αναπηρία μπορούν πραγματικά να βελτιώσουν τη νοημοσύνη τους στα 30, τα 40 και ακόμη και τα 50 τους χρόνια.
«Αυτό που αρχικά πιστεύαμε ήταν μύθος. Τώρα έχουμε αποδείξεις ότι η γνωστική ανάπτυξη για αυτούς τους πληθυσμούς συνεχίζεται και στην ενήλικη ζωή και αυτή είναι η κατάλληλη στιγμή να αναπτύξουν τις γνωστικές τους δεξιότητες», αναφέρει η Lifshitz σε βιντεοκλήση με τους Times of Israel.
Η έρευνα δείχνει ότι τα εκπαιδευτικά και αναπτυξιακά προγράμματα πρέπει να επεκταθούν πέρα από την εφηβεία, καθώς τα άτομα με νοητική αναπηρία επιδεικνύουν την ικανότητα για συνεχή γνωστική ανάπτυξη. «Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς το προσδόκιμο ζωής για τα άτομα με νοητική αναπηρία συνεχίζει να αυξάνεται, με πολλά να ζουν πλέον πάνω από 80 χρόνια».
Η Lifshitz συνεργάστηκε με τον Dr. Roi Yozevitch από το Πανεπιστήμιο Ariel και τον Dr. Shlomit Shnitzer-Meirovich από το Levinsky College of Education. Το άρθρο δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο έγκριτο περιοδικό Scientific Reports.
Έξι απόφοιτοι κολεγίου
Τα ευρήματα της έρευνας της Lifshitz επικυρώθηκαν περαιτέρω από την αποφοίτηση έξι ατόμων, από 30 μέχρι 40 ετών, οι οποίοι έγιναν η πρώτη ομάδα ενηλίκων με νοητική αναπηρία στο Ισραήλ που έλαβαν το πτυχίο τους στις Πολυεπιστημονικές Κοινωνικές Επιστήμες στη Σχολή Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Bar-Ilan τον Ιούλιο του 2024. Δύο από τους αποφοίτους έχουν Σύνδρομο Down.
Η Lifshitz συνεργάστηκε με την Δρ. Shoshana Nissim και την Dr. Irit Chen του πανεπιστημίου για να ιδρύσει το Empowerment Project (Πρόγραμμα Ενδυνάμωσης) το 2014 που είναι η πρώτη σχετική προσπάθεια που γίνεται στο Ισραήλ. Το έργο, που εξυπηρετεί 120 ενήλικες με όλα τα επίπεδα διανοητικής αναπηρίας - από ήπια έως μέτρια καθώς και σοβαρή έως βαθιά - παρέχει μαθήματα σε επίπεδο κολεγίου προσαρμοσμένα στις ανάγκες των φοιτητών του. Οι έξι απόφοιτοι ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους παρακολουθώντας μαθήματα μαζί με φοιτητές τυπικής ανάπτυξης σε γενικές τάξεις. Έκαναν επιστημονικές έρευνες, παρουσίασαν εργασίες και ολοκλήρωσαν ένα βασικό μάθημα στατιστικής.
Μία από τους απόφοιτους του προγράμματος, η Ruti Bar-Or, η οποία έχει σύνδρομο Down, είπε σε συνεντεύξεις στο πανεπιστήμιο ότι το προσωπικό «μας βοήθησε να κατανοήσουμε καλύτερα το υλικό» και ότι ελπίζει να εργαστεί ως λέκτορας για άτομα με ειδικές ανάγκες. Ένας άλλος απόφοιτος, ο Oded Naftali, ο οποίος έχει επίσης σύνδρομο Down, ανέφερε ότι όταν ήρθε στο πανεπιστήμιο ήταν «λίγο ντροπαλός» αλλά σιγά-σιγά «το ξεπέρασε». «Ρωτούσα ό,τι δεν καταλάβαινα».
Δυνατότητα βελτίωσης του IQ
Στην αρχή του ακαδημαϊκού προγράμματος, η Lifshitz μέτρησε το IQ των φοιτητών και διαπίστωσε ότι ήταν εντός των ορίων της νοητικής αναπηρίας. Τέσσερα χρόνια αργότερα, η έρευνα έδειξε ότι το επίπεδο νοημοσύνης των έξι μαθητών ήταν «σχεδόν σε φυσιολογικό επίπεδο», δείχνοντας ότι η μεταδευτεροβάθμια εκπαίδευση έχει «τη δυνατότητα να βελτιώνει το IQ των ενηλίκων». «Το είδαμε να συμβαίνει μπροστά στα μάτια μας», λέει η Lifshitz.
«Μέχρι τώρα η επιστημονική κοινότητα πίστευε ότι οι ενήλικες με νοητική αναπηρία εμφανίζουν άνοια σε νεαρή ηλικία και έχουν μείωση στην προσαρμοστική συμπεριφορά καθώς μεγαλώνουν», εξηγεί η Lifshitz. «Αλλά αποδείξαμε το αντίθετο».
Το πρόγραμμα βασίζεται στη «θεωρία της αποζημίωσης με την ηλικία» (compensation age theory) της Lifshitz, η οποία αναφέρει ότι η πρώιμη καθυστέρηση στην ανάπτυξη των ατόμων με νοητική αναπηρία αντισταθμίζεται τα επόμενα χρόνια με ωριμότητα και εμπειρία. Σύμφωνα με την Lifshitz, η θεωρία δείχνει ότι καθώς αυτά τα άτομα γερνούν, βελτιώνονται/ αναπτύσσονται γνωστικά και δεν εμφανίζουν σημάδια γνωστικής στασιμότητας ή ακόμη και παρακμής, όπως πίστευαν παλαιότερα. «Τα εμπειρικά ευρήματα δείχνουν ότι η χρονολογική ηλικία, η ωριμότητα και οι συσσωρευμένες εμπειρίες ζωής, σε συνδυασμό τη γνωστική παρέμβαση, την ακαδημαϊκή και έμμεση μάθηση μπορούν να ενισχύσουν τον εγγραμματισμό των ενηλίκων».
Αφού οι μαθητές αποφοίτησαν από το Bar-Ilan, η Lifshitz θεώρησε ότι η δουλειά της είχε τελειώσει. Ωστόσο, οι γονείς τους θεωρούσαν σημαντικό να συνεχίσουν την εκπαίδευσή τους. Έτσι, γράφηκαν σε ένα μονοετές πρόγραμμα για να λάβουν πιστοποιητικά ως βιβλιοθηκονόμοι υπηρεσίας. Τώρα κάνουν πρακτική στο Τμήμα Βιβλιοθήκης και Ενημέρωσης του Bar-Ilan.
«Έχω διαβάσει στα επιστημονικά βιβλία ότι το μόνο που μπορούμε να κάνουμε για τους ενήλικες με νοητική αναπηρία είναι να διατηρήσουμε τις γνώσεις τους», λέει η Lifshitz. «Αλλά τώρα πια έχουμε αποδείξεις ότι μπορούμε να τις αυξήσουμε». Κάθε άτομο με νοητική αναπηρία έχει όφελος από τη μεταδευτεροβάθμια εκπαίδευση.
«Εάν τα άτομα με νοητική αναπηρία επιλέξουν να σπουδάσουν», εξηγεί η Nissim, η διευθυντρια του Έργου Ενδυνάμωσης, «τότε εμείς ως κοινωνία οφείλουμε να βρίσκουμε τα κατάλληλα εργαλεία για να τα βοηθάμε να φτάνουν εκεί που θέλουν».
Απόδοση του άρθρου Groundbreaking study: People with intellectual disabilities can get smarter as they age
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός (Παν. Θεσσαλίας)
Νηπιαγωγός (Α.Π.Θ.)
MEd - Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου