Πώς να φτιάξετε έναν αισθητηριακό κήπο.

Ένας κήπος δεν είναι απλά ένα όμορφο θέαμα. Τα φυτά που καλλιεργείτε σε αυτό μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τροφή, για να προσελκύσουν βασικούς επικονιαστές, να γεμίσουν τον χώρο με άρωμα και πολλά άλλα. Όταν σχεδιαστεί προσεκτικά, ο κήπος σας μπορεί να απευθύνεται και στις πέντε αισθήσεις - μια πρακτική που αναφέρεται ως αισθητηριακός κήπος. Αυτός το νέο είδος κήπου που εμφανίζεται με αυξανόμενη συχνότητα, μας επιτρέπει να συνδεόμαστε καλύτερα με τη φύση και να δημιουργούμε έναν χώρο που προάγει την ενδυνειδητότητα και μειώνει το άγχος. Επίσης, κατά τη δημιουργία αισθητηριακών κήπων επιλέγουμε με διαφορετικά κριτήρια τα φυτά μας και δημιουργούμε πολύ πιο ενδιαφέροντες κήπους όλες τις εποχές. 

Τι είναι ένας αισθητηριακός κήπος;

Οι αισθητηριακοί κήποι προορίζονται να διεγείρουν και τις πέντε αισθήσεις: όραση, όσφρηση, ακοή, αφή και γεύση. «Στοιχεία σχεδίασης περιλαμβάνουν τη χρήση μοτίβων, σχημάτων, κίνησης, καλής οπτικής αντίθεσης και αντίθεσης στο χρώμα», λέει η Linda Langelo, ειδική στον τομέα της κηπουρικής στο Κρατικό Πανεπιστήμιο του Κολοράντο. Ενώ πολλές από τις αισθήσεις μπορούν να διεγερθούν μέσω των φυτών, οι αισθητηριακοί κήποι παίζουν επίσης συχνά με μη φυσικά υλικά, όπως κατασκευές νερού, δρομάκια, κιόσκια κλπ

Οφέλη

Εκτός από το την ομορφιά τους, οι αισθητηριακοί κήποι έχουν και άλλα πολλά οφέλη. 

Α) Προσβασιμότητα:

Σχεδιάζοντας έναν κήπο που διεγείρει τις όλες τις αισθήσεις, βοηθάτε στη δημιουργία ενός προσβάσιμου χώρου που μπορούν να τον απολαμβάνουν όλοι. «Τα άτομα με αναπηρίες μπορούν να επωφεληθούν από μια σειρά από αισθητηριακές ευκαιρίες», λέει η Rebecca Lane, επόπτρια δενδροκομίας στο Kew Gardens. «Τα άτομα με προβλήματα όρασης, για παράδειγμα, μπορούν να εξερευνήσουν τον κήπο μέσω της αφής, της όσφρησης και της ακοής». Τα άτομα με προβλήματα ακοής μπορούν να απολαύσουν τον χώρο μέσω της αφής, της όσφρησης και της γεύσης.

Β) Ενσυνειδητότητα

Ο αισθητηριακός κήπος βοηθά τους ανθρώπους να εξασκήσουν τις αρχές της ενσυνειδητότητας. «Η αίσθηση της αφής στέλνει ένα σήμα στον εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα και εστιάζουμε στο συναίσθημα», λέει η Langelo. "Αρχίζουμε να αισθανόμαστε στο παρόν. Εστιάζουμε σε ένα συγκεκριμένο φυτό και αυτό γίνεται ο κόσμος μας στην παρούσα στιγμή. Αυτό είναι η ενσυνειδητότητα. Έχει να κάνει με το να είμαστε πλήρως αφοσιωμένοι σε ό,τι συμβαίνει γύρω μας»

Γ) Ανακούφιση από το άγχος

Η ενασχόληση με έναν αισθητηριακό κήπο είναι επίσης χρήσιμη για άτομα που βιώνουν άγχος και δυσφορία. «Βοηθώντας στην αφύπνιση και των πέντε αισθήσεων, αυτοί οι κήποι μειώνουν το στρες και την δυσφορία για κάθε άτομο και επιτρέπουν στο άτομο να εστιάσει στο περιβάλλον του, που είναι ο ιερός χώρος μέσα στον κήπο», λέει η Langelo.

Επιλέγοντας φυτά για έναν αισθητηριακό κήπο 

Από λουλούδια με έντονα χρώματα μέχρι βρώσιμα φυτά, υπάρχουν πολλοί τρόποι για να προκαλέσει κανείς τις αισθήσεις σε έναν κήπο. Δείτε μερικές προτάσεις.

Α) Όραση

Η όραση είναι μια από τις αισθήσεις που μπορούμε εύκολα να διεγείρουμε σε έναν κήπο. Για να το κάνουμε αυτό, επιλέγουμε φυτά με χρώματα σε αντίθεση μεταξύ τους που δίνουν ενδιαφέρον και στις τέσσερις εποχές. Τα πολύχρωμα αγριολούλουδα είναι μια εξαιρετική επιλογή για αισθητηριακούς κήπους επειδή προσελκύουν επικονιαστές, όπως μέλισσες και πεταλούδες, που προσθέτουν κίνηση και μια πρόσθετη οπτική διάσταση στον κήπο σας, λέει η Lane.

Τονώστε ακόμα περισσότερο την αίσθηση της όρασής σας παίζοντας με τη δομή. «Μπορείτε να δημιουργήσετε μια ποικιλία στην αρχιτεκτονική, στο ύψος, στο σχήμα, στις αποχρώσεις και στα μοτίβα με διαφορετικά είδη δέντρων, θάμνων και άλλων φυτών», λέει η Lane.

Βαπτισία 

Ασκληπιάδα η κονδυλώδης

Σελόζια

Ζίννια

Εχινάκεια

Ελένιο

Β) Όσφρηση

Υπάρχουν τόσα πολλά φυτά που μπορούν να δώσουν άρωμα στον κήπο σας. «Όταν δημιουργείτε έναν κήπο με αισθήσεις, τα αρώματα είναι απαραίτητα όλες τις εποχές», λέει η Lane. "Τα μεσογειακά βότανα προσφέρουν άρωμα όλο το χρόνο καθώς περνάτε από δίπλα τους, γι' αυτό θα συνιστούσα να τα φυτέψετε κοντά στις άκρες του μονοπατιού. Οι χειμερινοί ανθισμένοι θάμνοι παρέχουν μερικές από τις πιο εκπληκτικές μυρωδιές όσον αφορά την καθαρότητα και τη δύναμη. Ο αισθητηριακός κήπος σας ακόμα και τους χειμερινούς μήνες μπορεί να εντυπωσιάζει."

Λεβάντα

Φασκομηλιά

Βασιλικός

Δενδρολίβανο

Λονικέρα

Γαλάζιος γιγάντιος ύσσωπος

Υάκινθος

Νεπέτα

Γ) Ακοή

Τα διακοσμητικά χόρτα είναι ένας υπέροχος τρόπος για να εισάγετε απαλούς ήχους σε έναν αισθητηριακό κήπο. Όταν ο άνεμος κινεί το γρασίδι δημιουργεί ένα χαλαρωτικό θρόισμα και προσθέτει οπτική κίνηση στον κήπο. Άλλα φυτά που δημιουργούν ήπιους θορύβους είναι τα μονοετή φυτά με σκληρές κάψουλες σπόρων, που δημιουργούν μικρές κουδουνίστρες, λέει η Lane. "Για έναν μεγαλύτερο κήπο, τα μπαμπού μπορούν να παράγουν μια ολόκληρη ποικιλία θορύβων ανάλογα με τη δύναμη του ανέμου, αν και είναι σημαντικό να επιλέξετε τη σωστή ποικιλία ή είδος μπαμπού, καθώς μπορεί να είναι επεμβατικό και να καταλάβει τον κήπο", λέει.

Chasmanthium latifolium

Σουιτσγκρας (Πανικο)

Πλατυκώδωνας ο μεγανθής

Πορφυρή Μπεργένια

Ευκάλυπτος 

Τύφα

Βαπτισία

Μπαμπού

Παπαρούνες

Δ) Αφή 

Συμπεριλαμβάνετε φυτά με διαφορετική υφή, όπως απαλά άνθη, χνουδάτα φύλλα ή τραχύ φλοιό, λέει η Laura Walsh, διευθύντρια μάρκετινγκ της Oasis Forage Products. "Επιλογές κάλυψης εδάφους όπως τα βρύα ή έρπον θυμάρι μπορούν να προσφέρουν μια απαλή αίσθηση κάτω από τα πόδια", λέει. "Μεγάλες χόσταςή παπαρούνες με ευαίσθητα, μεταξένια πέταλα είναι επίσης εξαιρετικές επιλογές. Επιπλέον, ορισμένες ποικιλίες λαγερστροιμίας έχουν λείο φλοιό, ενώ άλλες έχουν ανάγλυφη επιφάνεια."

Βρύα

Έρπον θυμάρι

Βυζαντινός στάχυς

Χόστας

Παπαρούνα

Λαγερστροιμία

Ιτιά

Πεννίζετο

Σφένδαμος ο νεφρόχρους

Σημύδα η μέλαινα

Ε) Γεύση

Ενεργοποιήστε την αίσθηση της γεύσης συμπεριλαμβάνοντας βρώσιμα φυτά όπως βότανα, βρώσιμα λουλούδια, λαχανικά, μούρα ή εσπεριδοειδή, λέει η Walsh. Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να ενσωματώσετε τη γεύση στον αισθητηριακό κήπο σας, ανεξάρτητα από το μέγεθός του. «Μπορείτε να έχετε ένα συγκεκριμένο χώρο λαχανικών ή μπορείτε να καλλιεργήσετε βότανα και λαχανικά στο μπαλκόνι σας», λέει η Lane. «Πολλά από τα πιο γνωστά βρώσιμα λουλούδια προέρχονται επίσης από βότανα, όπως η λεβάντα, το φασκόμηλο και το χαμομήλι».

Σχοινόπρασο

Νεροκάρδαμο

Λεβάντα

Φασκομηλιά

Μηλιά

Φράουλες

Ντομάτες

Πιπεριές

Πεπόνια

Αγγούρια

Καρότα

Άλλα στοιχεία προς προσθήκη:

Εκτός από τα φυτά, υπάρχουν και άλλα στοιχεία που μπορείτε να προσθέσετε στον αισθητηριακό κήπο σας για να ξυπνήσετε τις αισθήσεις.

Α) Μονοπάτια

Τα μονοπάτια είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό στους κήπους των αισθήσεων. «Τα μονοπάτια είναι συνήθως σκόπιμες διαδρομές που επιτρέπουν στα άτομα να εξερευνήσουν και να αλληλεπιδράσουν με όλα τα στοιχεία του κήπου, εμπλέκοντας τις αισθήσεις όρασης, αφής, ακοής και όσφρησης», λέει η Walsh. Όταν δημιουργείτε μια διαδρομή, δοκιμάστε να προσθέσετε διαφορετικές υφές, μοτίβα, σχήματα και χρώματα για πιο έντονες αισθητηριακές εμπειρίες.

Τα μονοπάτια μπορεί να περιλαμβάνουν ροκανίδια, άμμο, πλάκες, σκαλοπατάκια ή σκυρόδεμα, λέει η Langelo. Το χαλίκι είναι ένα κοινό υλικό που χρησιμοποιείται καθώς δημιουργεί έναν ήχο τσακίσματος, ενώ το τούβλο είναι ένας έξυπνος τρόπος για να προσθέσετε επιπλέον χρώμα.

Β) Κατασκευές νερού

Δημιουργήστε καταπραϋντικούς ήχους στον κήπο σας προσθέτοντας ένα στοιχείο νερού, όπως ένα σιντριβάνι ή ένα λουτρό πουλιών. «Ο ήχος του νερού μπορεί να δημιουργήσει είτε μια απαλή ήρεμη ηρεμία, είτε μια χαρούμενη ή ακόμα και θορυβώδη κακοφωνία», λέει η Lane.

Γ) Γλυπτά

Χρησιμοποιήστε τον αισθητηριακό κήπο σας για να αναδείξετε έργα τέχνης προσθέτοντας γλυπτά στο τοπίο σας. «Τα γλυπτά ή τα αγάλματα μπορούν να χρησιμεύσουν ως οπτικά ελκυστική τέχνη και να προσθέσουν μια απτική διάσταση στον κήπο», λέει η Wash.

Δ) Σπίτια πουλιών

Τα πουλιά προσθέτουν οπτικό ενδιαφέρον στον κήπο και παράλληλα δημιουργούν μια σειρά ευχάριστων ήχων. "Μπορούν να συμπεριληφθούν σπίτια πουλιών και ταΐστρες για να προσελκύσουν πουλιά. Η θέα και ο ήχος των πουλιών, μαζί με την παρουσία τους, συμβάλλουν στον συνολικό αισθητηριακό πλούτο του κήπου", λέει η Walsh.

Απόδοση του άρθρου How to Make a Sensory Garden—the Landscaping Trend That Engages All 5 Senses

Ιωάννα Αγγέλου

Ειδική Παιδαγωγός (Παν. Θεσσαλίας)

Νηπιαγωγός (Α.Π.Θ.)

MEd - Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση