Κανείς δεν ξέρει πόσο σκληρά προσπαθεί ένα άτομο με Δυσλεξία. Η απογοήτευση/θυμός/ εκνευριμός των παιδιών με Δυσλεξία συχνά πηγάζει από την αδυναμία τους να ανταποκριθούν στις προσδοκίες των άλλων. Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί βλέπουν ένα έξυπνο, ενθουσιώδες παιδί που δεν μπορεί να μάθει να διαβάζει και να γράφει. Συνέχεια, τα παιδιά με Δυσλεξία και οι γονείς τους ακούνε την φράση: «Είναι τόσο έξυπνο παιδί. Αν προσπαθούσε περισσότερο...» Η ειρωνεία είναι ότι κανείς δεν ξέρει πόσο σκληρά προσπαθεί πραγματικά ένα άτομο με Δυσλεξία.
Ο πόνος της αποτυχίας να ανταποκριθεί κανείς στις απαιτήσεις των άλλων ατόμων υπερκαλύπτεται μόνο από την αδυναμία των ίδιων των ατόμων με Δυσλεξία να πετύχουν τους στόχους τους. Αυτή η διαπίστωση είναι ιδιαίτερα αληθής για όσους αναπτύσσουν πολύ υψηλές προσδοκίες προκειμένου να αντιμετωπίσουν την ανησυχία τους. Μεγαλώνουν πιστεύοντας ότι είναι τρομερό να κάνουν ένα λάθος. Ωστόσο, η συγκεκριμένη μαθησιακή δυσκολία (Δυσλεξία) εξ’ ορισμού σημαίνει ότι τα παιδιά αυτά θα κάνουν πολλά «χαζά» λάθη ή λάθη απροσεξίας. Το γεγονός αυτό τους προκαλεί έντονα αρνητικά συναισθήματα, καθώς τα κάνει να αισθάνονται συνεχώς ανεπαρκή.
Τα άτομα με Δυσλεξία έχουν συχνά προβλήματα στις κοινωνικές τους σχέσεις. Ως πιθανά αίτια μπορούν να θεωρηθούν οι εξής λόγοι:
- Τα παιδιά με Δυσλεξία μπορεί να είναι σωματικά και κοινωνικά ανώριμα σε σύγκριση με τους συμμαθητές τους. Το γεγονός αυτό μπορεί να οδηγεί σε φτωχή αυτο-εικόνα και μικρή αποδοχή από τους συνομηλίκους τους.
- Η κοινωνική τους ανωριμότητα μπορεί να τα κάνει να συμπεριφέρονται με αδέξιο τρόπο σε κοινωνικές καταστάσεις.
- Πολλά άτομα με Δυσλεξία δυσκολεύονται να διαβάσουν κοινωνικές ενδείξεις. Μπορεί να μην κατανοούν την σωστή απόσταση μεταξύ των ατόμων στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις ή να δείχνουν έλλειψη ευαισθησίας στη γλώσσα του σώματος των άλλων.
- Η Δυσλεξία συχνά επηρεάζει και την λειτουργία του προφορικού λόγου. Τα άτομα ενδέχεται να δυσκολεύονται να βρουν τις σωστές λέξεις, να κομπιάζουν ή να κάνουν μικρές παύσεις πριν απαντήσουν σε ερωτήσεις που τους κάνουν. Αυτή η δυσκολία τα βάζει σε μειονεκτική θέση όταν μπαίνουν στην εφηβεία, καθώς σε αυτή την ηλικία η γλώσσα αποκτά κεντρικό ρόλο στις σχέσεις με τους συνομηλίκους τους.
Κλινικές παρατηρήσεις οδηγούν στο συμπέρασμα ότι, όπως τα άτομα με Δυσλεξία δυσκολεύονται να θυμούνται ακολουθίες γραμμάτων ή λέξεων, μπορεί να έχουν δυσκολίες και στο να θυμούνται την σειρά των γεγονότων. Για παράδειγμα, σε μια φυσιολογική αλληλεπίδραση δύο παιδιών στην παιδική χαρά. Ένα παιδί με Δυσλεξία παίρνει ένα παιχνίδι που ανήκει σε ένα άλλο παιδί, το οποίο θυμώνει και το βρίζει (χρησιμοποιεί άσχημο χαρακτηρισμό για εκείνο). Το παιδί με Δυσλεξία ακούγοντας αυτό τον άσχημο χαρακτηρισμό, το χτυπάει. Στο μυαλό τους παιδιού με Δυσλεξία η αλληλουχία αυτών των γεγονότων μπορεί να αντιστραφεί μετά από λίγο και να θυμάται ότι πρώτα το άλλο παιδί το έβρισε/πρόσβαλε και μετά αυτό του πήρε το παιχνίδι και το χτύπησε. Το γεγονός αυτό προκαλεί δύο μεγάλες δυσκολίες στο παιδί με Δυσλεξία. Πρώτον, χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να μάθει από τα λάθη του. Δεύτερον, αν ένας ενήλικας είναι μάρτυρας ενός συμβάντος και στη συνέχεια ρωτήσει το παιδί τι συνέβη, θα θεωρήσει ότι λέει επίτηδες ψέματα. Δυστυχώς, οι περισσότερες αλληλεπιδράσεις μεταξύ των παιδιών δεν περιλαμβάνουν απλώς τρία γεγονότα-συμβάντα, αλλά 15-20. Με τα προβλήματα/δυσκολίες στις αλληλουχίες και την μνήμη, το παιδί με Δυσλεξία μπορεί να αναφέρει μια διαφορετική αλληλουχία γεγονότων κάθε φορά που περιγράφει το συμβάν.
Η έλλειψη συνέπειας όσο αφορά τις ικανότητες του ατόμου με Δυσλεξία προκαλεί σημαντικές προκλήσεις. Μολονότι ο κάθε άνθρωπος έχει δυνατά σημεία και αδυναμίες, στα άτομα με Δυσλεξία τα χαρακτηριστικά αυτά μπορεί να απέχουν – από άποψη επίδοσης- πάρα πολύ. Επιπλέον, οι αδυναμίες και τα δυνατά σημεία των ατόμων με Δυσλεξία μπορεί να σχετίζονται στενά.
Κάποτε δούλεψα με έναν νεαρό ενήλικα που αρίστευσε (100%) στις τελικές εξετάσεις στα Μαθηματικά. Μπορούσε να κάνει τα πάντα με τους αριθμούς εκτός από το να τους θυμάται. Ο απόφοιτος που ήταν προγυμναστής του στην προχωρημένη στατιστική και στο λογισμό δυσκολευόταν να πιστέψει ότι το άτομο αυτό δεν μπορούσε να θυμηθεί τον αριθμό τηλεφώνου του. Κάποιες φορές τα παιδιά με Δυσλεξία καταφέρνουν έργα πολύ πιο απαιτητικά από αυτά που θεωρούνται κατάλληλα για την ηλικία τους. Και λίγα λεπτά μετά μπορεί να έρθουν αντιμέτωπα με ένα “εύκολο” έργο που δεν μπορούν να ολοκληρώσουν. Πολλά άτομα με Δυσλεξία το αποκαλούν “περπατώντας σε μαύρες τρύπες”. Για να αντιμετωπίσουν αυτού του είδους τις δυσκολίες, επιβάλλεται να έχουν μια σε βάθος κατανόηση των μαθησιακών τους δυσκολιών. Αυτή η βαθιά κατανόηση θα τους επιτρέπει να προβλέπουν και την επιτυχία και την αποτυχία.
Τα άτομα με Δυσλεξία επίσης έχουν μη σταθερή επίδοση στα πλαίσια ενός έργου. Δηλαδή, τα λάθη τους δεν έχουν συνέπεια. Για παράδειγμα, μια φορά ζήτησα από έναν ενήλικα με Δυσλεξία να γράψει ένα κείμενο 100 λέξεων σχετικά με την τηλεοπτική βία. Όπως ήταν αναμενόμενο, έγραψε λάθος την λέξη “τηλεόραση” πέντε φορές. Ωστόσο, κάθε φορά έκανε διαφορετικό λάθος. Αυτού του είδους οι παραλλαγές καθιστούν την θεραπευτική παρέμβαση ιδιαίτερα δύσκολη. Τέλος, η επίδοση των ατόμων με Δυσλεξία διαφοροποιείται από μέρα σε μέρα. Κάποιες μέρες η ανάγνωση μπορεί να πραγματοποιείται σχετικά εύκολα. Ωστόσο, μια άλλη μέρα μπορεί να δυσκολεύονται ακόμα και να διαβάσουν το όνομά τους. Αυτή η έλλειψη συνέπειας/σταθερότητας στις επιδόσεις προκαλούν μεγάλη σύγχυση τόσο στα ίδια τα άτομα με Δυσλεξία, όσο και στο περιβάλλον τους.
Οι περισσότερες άλλες μορφές αναπηρίας παραμένουν σχετικά σταθερές. Ένα παιδί που κινείται με αμαξίδιο, κινείται κάθε μέρα με αμαξίδιο. Αν κάποιες μέρες μπορούσε να περπατήσει, τότε οι γιατροί μπορεί να υποψιάζονταν άλλη διάγνωση. Ωστόσο, στα παιδιά με δυσλεξία η επίδοση δεν είναι σταθερή. Και αυτό δυσκολεύει πολύ τα άτομα με Δυσλεξία, καθώς δεν μπορούν να βρουν εύκολα αποτελεσματικούς τρόπους αντιμετώπισης των δυσκολιών τους.
Απόδοση του άρθρου Social emotional challenges
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός (Παν. Θεσσαλίας)
Νηπιαγωγός (Α.Π.Θ.)
MEd - Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου