Και άλλα παιδιά θρηνεί η Αμερική, μετά το νέο μακελειό σε λύκειο, στη Σάντα Φε του Τέξας. Σε μια θλιβερή αλυσίδα σφαγών που επαναλαμβάνονται, με δράστες και θύματα δεκάδες μαθητές, το ερώτημα είναι γιατί; Είναι οι Αμερικανοί έφηβοι πιο βίαιοι από τους Ευρωπαίους, πώς εξηγείται αυτό το φαινόμενο των φονικών στα σχολεία των ΗΠΑ, και τι μπορεί να γίνει για να μπει επιτέλους ένας φραγμός;
Οι ειδικοί έχουν δώσει την απάντηση, από τον Φεβρουάριο, όταν οι ΗΠΑ θρήνησαν τα θύματα της προηγούμενης σφαγής, στο σχολείο του Πάρκλαντ, στη Φλόριντα: Πιο εύκολη πρόσβαση σε όπλα, και λιγότερη ψυχολογική στήριξη στα σχολεία έχουν τα παιδιά και οι έφηβοι στις ΗΠΑ απ΄ό,τι στην Ευρώπη. Και αυτοί φαίνεται πως είναι οι λόγοι για τους οποίους τα φονικά σε σχολεία έχουν γίνει μια «πολύ αμερικανική επιδημία».
Το Πάρκλαντ ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για εκατομμύρια Αμερικανούς, μικρούς και μεγάλους, που κινητοποιήθηκαν στο κίνημα #NeverAgain (Ποτέ Ξανά) και στην «Πορεία για τις Ζωές μας». Τώρα, μετά το Σάντα Φε, αυτό το κίνημα παίρνει νέα δυναμική, καθώς οι σφαγές με πυροβόλα όπλα στα σχολεία των ΗΠΑ αυξάνονται ραγδαία, και έχουν ήδη σκοτώσει περισσότερους ανθρώπους τα τελευταία 18 χρόνια από ό,τι σε ολόκληρο τον 20ό αιώνα. Ακόμα χειρότερα, το συντριπτικό ποσοστό των δραστών είναι έφηβοι.
Οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί: μέχρι στιγμής εφέτος έχουν γίνει τουλάχιστον οκτώ ένοπλες επιθέσεις σε σχολεία στις ΗΠΑ, περισσότερες από όσες είχαν κάποιες χώρες της Ευρώπης σε όλη την ιστορία τους.
Τον Ιανουάριο ένας 15χρονος σκότωσε δύο συμμαθητές του (και τραυμάτισε 18) σε γυμνάσιο στο Κεντάκι. Ακολούθησε, στις 14 Φεβρουαρίου μακελειό με 17 νεκρούς και 14 τραυματίες σε Λύκειο στο Πάρκλαντ της Φλόριντα. Δράστης ένας 19χρονος πρώην μαθητής που άνοιξε πυρ εναντίον παιδιών και καθηγητών με ένα ημιαυτόματο τουφέκι εφόδου AR-15, το οποίο είχε αγοράσει νόμιμα.
Διαβόητη έχει μείνει η σφαγή των παιδιών στο Σάντι Χουκ: στις 14 Δεκεμβρίου 2012 τουλάχιστον 20 μαθητές δημοτικού και έξι ενήλικες σκοτώθηκαν σε εκείνο το σχολείο στο Νιουτάουν, του Κονέκτικατ. Ο 20χρονος δράστης εισέβαλε πάνοπλος και άρχισε να πυροβολεί αδιακρίτως, προτού αυτοκτονήσει.
Και βέβαια είχε προηγηθεί το Κόλουμπαϊν. Λίγο πριν από το γύρισμα της χιλιετίας, στις 20 Απριλίου 1999, δύο ανήλικοι μαθητές οπλισμένοι με τουφέκια άνοιξαν πυρ και σκότωσαν 12 συμμαθητές τους και έναν δάσκαλο στο διαβόητο έκτοτε λύκειο, στο Κολοράντο. Οι δύο ανήλικοι δράστες στη συνέχεια αυτοκτόνησαν.
Σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις, από το 2013 έχουν σημειωθεί τουλάχιστον 291 ένοπλες επιθέσεις σε αμερικανικά σχολεία - κατά προσέγγιση μία την εβδομάδα.
Επιδημία που στοιχειώνει την Αμερική
Πρόκειται για επιδημία, μια μάστιγα με πυροβολισμούς από σχολείο σε σχολείο, με δράστες και θύματα πολλά παιδιά, που στοιχειώνει την Αμερική, όχι από σύμπτωση ούτε από κακή τύχη.
Οι πολέμιοι της οπλοκατοχής στις ΗΠΑ επιμένουν ότι χρειάζονται εκτεταμένοι έλεγχοι ιστορικού για την αγορά όπλων, απαγόρευση των επιθετικών όπλων και διευρυμένη υποστήριξη για την αντιμετώπιση ζητημάτων ψυχικής υγείας, δείχνοντας το παράδειγμα της Ευρώπης.
Η Γερμανία έζησε μια σειρά από καταστροφικές επιθέσεις με όπλα σε σχολεία μεταξύ 2002 και 2009. Την περίοδο 1996 - 2008, μακελειά συνέβησαν επίσης σε σχολεία στη Φινλανδία και τη Σκωτία, μεταξύ άλλων.
Αλλά την τελευταία δεκαετία δεν έχει υπάρξει μεγάλη επίθεση με πυροβόλα όπλα σε σχολεία ή πανεπιστημιουπόλεις της Ευρώπης.
Τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη υπάρχει ευρεία συναίνεση ότι είναι αδύνατο να αποφευχθούν κάποιες ένοπλες επιθέσεις σε σχολεία, αλλά υπάρχουν μερικά πράγματα που μπορούν να κάνουν οι χώρες για να μειώσουν εντυπωσιακά τέτοια μακελειά, και η Ευρώπη έχει λάβει τα μέτρα της.
Φταίνε τα περισσότερα όπλα
Μαζικοί πυροβολισμοί - όχι απαραίτητα σε σχολεία - είναι πιο συχνοί στις χώρες όπου κυκλοφορούν περισσότερα όπλα. Στη διάσημη μελέτη του με στοιχεία από 171 χώρες («Public Mass Shooters and Firearms: A Cross-National Study of 171 Countries»), ο καθηγητής εγκληματολογίας του πανεπιστημίου της Αλαμπάμα Ανταμ Λάνκφορντ βρήκε σύνδεση μεταξύ του αριθμού των πυροβόλων όπλων και των μαζικών πυροβολισμών που σκότωσαν τέσσερα ή περισσότερα άτομα το διάστημα 1966-2012.
Η μελέτη έδειξε ότι λιγότερα όπλα πιθανόν να οδηγούν σε μείωση των μαζικών πυροβολισμών. Αυτό ακριβώς συνέβη στην Αυστραλία, αφότου η χώρα θέσπισε αυστηρότερη νομοθεσία για τα πυροβόλα όπλα μετά από ένα μακελειό το 1996. Εξηγεί επίσης γιατί χώρες όπου η ιδιοκτησία όπλων είναι σπάνια, όπως η Γαλλία ή η Βρετανία, έχουν σωθεί σε μεγάλο βαθμό από τέτοια φονικά περιστατικά.
Βασικότερος παράγοντας η πρόσβαση
Αλλά ίσως σημαντικότερος παράγοντας από τον αριθμό είναι η ευκολία της πρόσβασης στα όπλα.Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Ελβετία. Η ήσυχη χώρα των Αλπεων έχει μία από τις υψηλότερες αναλογίες πυροβόλων όπλων ανά άτομο στον κόσμο, με εκτιμώμενα 45,7 όπλα ανά 100 κατοίκους. Μόνο δύο χώρες έχουν υψηλότερη αναλογία: η άναρχη Υεμένη, με 54,8 όπλα ανά 100 κατοίκους και βέβαια οι Ηνωμένες Πολιτείες με 88,8. Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι το ποσοστό νοικοκυριών με όπλα μπορεί να είναι σχεδόν το ίδιο στην Ελβετία και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Τέτοια στατιστικά στοιχεία έχουν μεγάλα περιθώρια σφάλματος, αλλά εξακολουθούν να θέτουν ένα εύλογο ερώτημα: γιατί δεν υπήρξε ποτέ μακελειό σε ελβετικό σχολείο, παρά τον ενθουσιασμό των Ελβετών για τα όπλα;
Με περίπου οκτώ εκατομμύρια πολίτες, η Ελβετία είναι φυσικά πολύ μικρότερη από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αλλά είναι πιο πολυπληθής από τη Φινλανδία, μια ευρωπαϊκή χώρα που έχει λιγότερα όπλα, αλλά περισσότερες σφαγές με όπλα σε σχολεία.
Πολλά από τα όπλα της Ελβετίας διανέμονται στους πολίτες- στρατιώτες, όπως είναι γνωστοί. Η στρατιωτική θητεία είναι υποχρεωτική για τους Ελβετούς άνδρες, οι οποίοι μπορούν να κρατούν ημιαυτόματα τουφέκια στο σπίτι, διότι πρέπει να παρουσιάζονται για μια σύντομη στρατιωτική εκπαίδευση κάθε χρόνο. Αλλά όσοι επιθυμούν να αγοράσουν όπλα υποβάλλονται διά νόμου σε αυστηρό έλεγχο ιστορικού που διαρκεί εβδομάδες.
Οι ελβετικές αρχές τηρούν κατάλογο ατόμων για τα οποία υπάρχουν υποψίες ότι μπορεί να διαπράξουν επιθέσεις με πυροβόλα όπλα. Οι αρχές τους προσεγγίζουν μαζί με ψυχολόγους, και αν κριθούν επικίνδυνοι αναγκάζονται να παραδώσουν τα όπλα τους αμέσως ή αποκλείονται από την αγορά νέων.
Ορισμένοι κοινωνιολόγοι λένε ότι το είδος της στρατιωτικής θητείας της Ελβετίας λειτουργεί επίσης σαν ένα είδος εκτεταμένου ελέγχου ιστορικού, και ότι το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας διδάσκει τα παιδιά από νωρίς να αναζητούν συμβιβασμούς αντί να διακινδυνεύουν ανοιχτές συγκρούσεις. Ετσι, αν και σχεδόν κάθε σπίτι στην Ελβετία μπορεί να έχει κάποιο όπλο, η πρόσβαση εξακολουθεί να ρυθμίζεται έμμεσα, και η χρήση ακολουθεί συνήθως αυστηρές προδιαγραφές.
Υπάρχει και μια άλλη σημαντική διαφορά με τις ΗΠΑ: εκτεταμένη, υποχρεωτική ασφάλιση υγείας, η οποία επιτρέπει στα σχολεία να έχουν άμεση πρόσβαση σε ψυχολόγους και ομάδες παρέμβασης.
Η ανάγκη για ψυχολογική στήριξη
Παρόμοια μέτρα εφαρμόζονται πλέον και στη Γερμανία, την χώρα με τις περισσότερες μαζικές δολοφονίες σε σχολεία στη σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία. Μετά από σειρά ένοπλων επιθέσεων, υιοθετήθηκαν κατευθυντήριες γραμμές για τον προληπτικό εντοπισμό πιθανών δραστών. παιδιών που ενδέχεται να υποφέρουν από ψυχικές διαταραχές, έχουν επιθετική συμπεριφορά κλπ.
Η Γερμανία αύξησε εντυπωσιακά την χρηματοδότηση για μόνιμους ψυχολόγους στα σχολεία. Δάσκαλοι σε κάθε σχολείο εκπαιδεύονται επίσης για να ενεργούν ως «προσωπικό εμπιστοσύνης», πρώτο σημείο επαφής είτε για μαθητές που θέλουν να ζητήσουν ψυχολογική στήριξη οι ίδιοι, είτε για όσους ανησυχούν για τη συμπεριφορά άλλων. Οι ψυχολόγοι καλούνται στη συνέχεια να εξετάσουν κάθε περίπτωση περαιτέρω.
Ψυχολογικές εξετάσεις είναι επίσης συνήθης πρακτική για Γερμανούς ηλικίας κάτω των 25 ετών που θέλουν να αγοράσουν πυροβόλα όπλα. Οι ηλικιακοί περιορισμοί έγιναν αυστηρότεροι, και ένα εθνικό μητρώο όπλων δημιουργήθηκε το 2013.
Ποτέ ξανά! Το κίνημα της γενιάς του Κόλουμπαϊν
Αντιθέτως στις ΗΠΑ η κατάσταση έχει γίνει δραματικά χειρότερη τον 21ο αιώνα. Από το 1999, περισσότερα από 150.000 παιδιά έχουν βιώσει περιστατικά ένοπλης βίας στο σχολείο τους. Και αυτοί οι αριθμοί είναι συντηρητικοί. Δεν περιλαμβάνουν αυτοκτονίες ή ατυχήματα με όπλα στο σχολείο, ή πυροβολισμούς μετά το τέλος των μαθημάτων.
Με άλλα λόγια, οι σημερινοί μαθητές της Αμερικής έχουν μεγαλώσει σε μια εποχή που φρικτές, μαζικές δολοφονίες σε σχολεία έχουν γίνει κάτι σχεδόν συνηθισμένο. Το σωρευτικό αποτέλεσμα δεκαετιών σχολικής ένοπλης βίας ίσως εξηγεί το πρόσφατο ξέσπασμα διαμαρτυρίας της νεολαίας, που απαιτεί πιο αυστηρούς κανόνες για την οπλοκατοχή.
Οι New York Times μίλησαν για την ενηλικίωση της γενιάς του Κόλουμπαϊν, των παιδιών που γεννήθηκαν το 1999, χρονιά της πολύνεκρης επίθεσης σε εκείνο το διαβόητο λύκειο του Κολοράντο. Μετά από σχεδόν 20 χρόνια, στις 14 Φεβρουαρίου 2018, το τελευταίο μακελειό με 17 νεκρούς στο Λύκειο του Πάρκλαντ πυροδότησε ένα μαθητικό κίνημα, που ξεπέρασε τα όρια της Φλόριντα χάρη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το σύνθημα #NeverAgain (Ποτέ ξανά) στο Twitter.
Η εκστρατεία πήρε διαστάσεις πραγματικού πολιτικού κινήματος της νεολαίας που θύμισε σε κάποιους την αντίσταση στον πόλεμο του Βιετνάμ. Εξοργισμένοι από τις αλλεπάλληλες επιθέσεις με όπλα στα σχολεία, εκατοντάδες χιλιάδες Αμερικανοί, μαθητές, φοιτητές αλλά και άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας, κατέβηκαν στους δρόμους πολλών πόλεων, στην ιστορική κινητοποίηση της «Πορείας για τις Ζωές μας» ενάντια στα πυροβόλα όπλα.
Στην Ουάσινγκτον, μια ανθρωποθάλασσα κατέκλυσε τις λεωφόρους μεταξύ του Λευκού Οίκου και του Καπιτωλίου, όπου μισό εκατομμύριο έφηβοι και ενήλικοι διαδήλωσαν με βασικό σύνθημα «Ποτέ ξανά» και «Αρκετά!»
Μητροπούλου Ειρήνη
Πηγή: Βήμα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου