Πολλές φορές οι πιο δύσκολες στιγμές μιας ημέρας στο νηπιαγωγείο είναι εκείνες κατά τις οποίες η/ο νηπιαγωγός προσπαθεί να κατευθύνει την προσοχή και τη δράση των παιδιών από τη μια δραστηριότητα στην άλλη. Είτε πρόκειται για τι πέρασμα από το ελεύθερο παιχνίδι στην παρεούλα, είτε από την ώρα του φαγητού στην ώρα του διαλείμματος, πολύ εύκολα ο έλεγχος χάνεται. Εκνευρισμός, φωνές, μικροατυχήματα και καβγάδες μπορούν να χαλάσουν το θετικό κλίμα της τάξης και να επηρεάσουν αρνητικά όλη την υπόλοιπη σχολική ημέρα.
Τι μπορούμε να κάνουμε όμως για να αποφύγουμε το χάος στην τάξη μας κατά την διάρκεια των μεταβάσεων; Δείτε μερικές απλές ιδέες που ίσως μπορέσουν να σας βοηθήσουν.
- Δώστε προσοχή στο θέμα των μεταβάσεων από την αρχή της χρονιάς και καθιερώστε μια σχετική ρουτίνα πριν αρχίσουν να εμφανίζονται τα πρώτα προβλήματα. Οι μεταβάσεις αποτελούν βασικό κομμάτι του καθημερινού προγράμματος και έτσι θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται.
- Καθιερώστε ένα σταθερό καθημερινό πρόγραμμα, έτσι ώστε μετά από λίγο καιρό να ξέρουν τα παιδιά τη ρουτίνα των δραστηριοτήτων. Κάτι τέτοιο θα βοηθούσε σημαντικά τη μετάβαση από τη μια δραστηριότητα στην άλλη, αφού θα μείωνε το άγχος και την αβεβαιότητα των παιδιών για το τι θα γίνει μετά.
- Αν ήδη έχουν εμφανιστεί προβλήματα κατά τις μεταβάσεις, αφιερώστε λίγο χρόνο στο να παρατηρήσετε τι ακριβώς συμβαίνει κατά τη διάρκεια εκείνων των λίγων λεπτών. Ίσως εντοπίσετε στοιχεία που μέχρι τότε αγνοούσατε. Παρατηρήστε τα παιδιά σαν ομάδα, το καθένα χωριστά, αλλά και εσάς! Μήπως οι δικές σας ενέργειες, ο τόνος της φωνής σας, οι εκφράσεις που χρησιμοποιείτε δημιουργούν χάος; Είστε ήρεμη/ος και έτοιμη/ος για τη μετάβαση; Ξέρετε τι θέλετε να γίνει; Έχετε προβλέψει τον απαραίτητο χρόνο ή τρέχετε σαν την τρελή/ός πάνω – κάτω για να τα προλάβετε όλα; Μήπως οι οδηγίες σας έχουν τόσα στοιχεία που τα παιδιά δεν μπορούν να τις ακολουθήσουν; Μήπως κάθε φορά ζητάτε και κάτι διαφορετικό; Μήπως φωνάζετε και ωθείτε και τα παιδιά σας να φωνάζουν; Προσπαθήστε να είστε αποφασισμένη/ος, ήρεμη/ος και σαφής και ένα μεγάλο μέρος των προβλημάτων θα λυθεί.
- Φροντίστε τα παιδιά να έχουν αρκετό χρόνο για κάθε δραστηριότητα, ιδιαίτερα για τις αγαπημένες τους. 10 λεπτά στην αυλή ή 10 λεπτά ελεύθερο παιχνίδι σίγουρα δεν είναι αρκετά.
- Δώστε στα παιδιά τον απαιτούμενο χρόνο: Πώς θα σας φαινόταν αν εκεί που κάνατε κάτι, εμφανιζόταν ξαφνικά κάποιος και σας έλεγε να σταματήσετε αμέσως; Μάλλον θα σας φαινόταν άδικο. Σκεφτείτε τώρα πώς φαίνεται σε ένα παιδί η εντολή σας «Μαζέψτε τα» ενώ ακόμα χτίζει τον πύργο του ή δεν έχει τελειώσει το παζλ του. Τι μπορείτε να κάνετε; Λίγο πριν φτάσει η ώρα της μετάβασης, προειδοποιήστε τα παιδιά ότι σε λίγο θα πρέπει να σταματήσουν το παιχνίδι και να μαζέψουν τα αντικείμενα που χρησιμοποίησαν. Έτσι, το παιδί θα μπορέσει να ολοκληρώσει αυτού που κάνει και δεν θα νιώθει ότι το αφήνει στη μέση. Αν δείτε ότι ένα παιδί λίγο πριν το τέλος της ώρας αρχίζει μια δραστηριότητα μεγάλης διάρκειας, πηγαίνετε κοντά του και προσπαθήστε να το πείσετε να ασχοληθεί με κάτι άλλο. Αν απέχει πολύ από την ολοκλήρωση του παιχνιδιού του, τότε δώστε λίγα λεπτά παραπάνω σε όλη την τάξη και καθίστε διακριτικά κοντά του, βοηθώντας το να τελειώσει πιο γρήγορα.
- Βρείτε ένα ξεκάθαρο σήμα που θα δείχνει στα παιδιά ότι περνάτε από τη μια δραστηριότητα στην άλλη. Θα μπορούσατε για παράδειγμα να χρησιμοποιείτε ένα ή δύο παιδικά τραγουδάκια από CD, κατά την διάρκεια των οποίων τα παιδιά θα ξέρουν ότι πρέπει να μαζέψουν τα πράγματά τους. Το ίδιο μπορεί να γίνει με το ρυθμικό χτύπημα ενός τυμπάνου, ενός φακού, ενός τραγουδιού που περιγράφει τι πρέπει να κάνουν τα παιδιά.
- Ελαχιστοποιήστε τον αριθμό των μεταβάσεων όπου όλα τα παιδιά πρέπει να κάνουν το ίδιο πράγμα την ίδια χρονική στιγμή.
- Διατηρήστε μια “ροή”: πολλές φορές μικρά κολπάκια στη ροή/κατανομή των παιδιών μπορούν να αποβούν σωτήρια. Για να αποφύγετε τον πανικό και τον συνωστισμό στις βρύσες και τα ντουλαπάκια των παιδιών πριν το φαγητό, χωρίστε τα σε ομάδες. Ζητήστε από μια ομάδα να πλύνει τα χέρια της και να καθίσει για φαγητό και μόλις η ομάδα αυτή τακτοποιηθεί ζητήστε από την επόμενη να κάνει το ίδιο. Όση ώρα οι ομάδες περιμένουν να έρθει η σειρά τους, μπορούν να ακούνε μουσική ή να παίζουν παιχνίδια όπως “κατασκοπεύω με τα μικρά μου μάτια”.
- Διαμορφώστε κατάλληλα και έξυπνα την τάξη: φροντίστε τα αντικείμενα να βρίσκονται σε σταθερή θέση, τοποθετημένα έτσι ώστε να επιτρέπουν την εύκολη προσέγγισή τους και την αυτόνομη χρήση τους από τα παιδιά. Έτσι δεν χάνεται πολύτιμος χρόνος σε ερωτήσεις ή “διαπραγματεύσεις”. Για παράδειγμα, είναι πολύ σημαντικό όλα τα παιδιά να φτάνουν την τσάντα τους για να μπορούν να βγάζουν το φαγητό τους από μέσα χωρίς να χρειάζονται τη βοήθεια της/του νηπιαγωγού! Όπως επίσης και ο σκουπιδοντενεκές πρέπει να βρίσκεται κοντά στον χώρο φαγητού, έτσι ώστε τα παιδιά να μην χρειάζεται να περπατήσουν μέσα στην τάξη λερώνοντας τα πάντα στο πέρασμά τους.
- Δημιουργήστε λίγες και ομαλές μεταβάσεις: μήπως ο τρόπος που συνδέονται οι δραστηριότητες μεταξύ τους δεν είναι φυσικός; Οδηγεί η μια στην άλλη ή μήπως είναι άσχετες μεταξύ τους; Το ιδανικό είναι να περνούν οι μαθητές με φυσικό τρόπο από τη μια δραστηριότητα στην άλλη, χωρίς να χρειάζεται να σταματήσουν απόλυτα ό,τι κάνουν και να περιμένουν στην σειρά. Μήπως έχετε κατακερματίσει τις δραστηριότητες με αποτέλεσμα να υπάρχουν πολλές μεταβάσεις;
- Μην ξεχνάτε ότι κατά τη διάρκεια των μεταβάσεων φαίνεται αλλά και ενισχύεται η δράση της τάξης σαν ομάδα. Ρόλος του/της εκπαιδευτικού δεν είναι να ελέγχει τα παιδιά, αλλά να τα καθοδηγεί έτσι ώστε να συνεργαστούν δείχνοντας σεβασμό το ένα για το άλλο. Εκμεταλλευτείτε αυτό το χρόνο για να διδάξετε κοινωνικές δεξιότητες και να ενισχύσετε τη συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού.
- Σε περίπτωση που έχετε στην τάξη σας παιδιά με αναπηρία ή παιδιά που δυσκολεύονται πολύ στις μεταβάσεις, μπορείτε να έχετε κρεμασμένο σε εμφανές σημείο της τάξης ένα οπτικό πρόγραμμα (πρόγραμμα με εικόνες) ,έτσι ώστε όλα τα παιδιά να ξέρουν τι ακολουθεί μετά για να μην νιώθουν άγχος ή ανασφάλεια.
- Παρέχετε λεκτικές και μη λεκτικές ενδείξεις πριν και κατά τη διάρκεια των μεταβάσεων.
- Φροντίστε να υπάρχει σταδιακή αύξηση ή μείωση στο επίπεδο ενεργητικότητας που απαιτείται στις διάφορες δραστηριότητες. Δεν είναι δυνατόν την μια στιγμή να χοροπηδάτε ουρλιάζοντας στην τάξη κάνοντας τα άγρια ζώα και αμέσως μετά να πρέπει τα παιδιά να καθίσουν ήσυχα να ακούσουν μια ιστορία στην παρεούλα! Η μετάβαση από τη μια δραστηριότητα στην άλλη σίγουρα θα έχει μεγάλο βαθμό δυσκολίας.
- Προγραμματίστε τι μπορούν να κάνουν τα παιδιά που τελειώνουν πολύ γρήγορα μια δραστηριότητα.
- Παρέχετε θετική ανατροφοδότηση και επιβράβευση στα παιδιά όταν τα καταφέρνουν στις μεταβάσεις πχ «Μαρία και Χριστίνα, μαζέψατε τα τουβλάκια αμέσως και καθίσατε στην παρεούλα. Μπράβο σας!»
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός - Νηπιαγωγός
(Πρωτοδημοσιεύτηκε στις 8/9/2015)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου