Παρατηρητήριο για τα Δικαιώματα στο χώρο της Ψυχικής Υγείας

Ενώ τα τελευταία χρόνια έχει συνταχθεί μια νομοθεσία που εμφανίζεται να προσπαθεί να προστατέψει τους ψυχικά πάσχοντες αλλά και τα πρόσωπα που εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα στο σύστημα ψυχικής υγείας, από ακραίες πράξεις κοινωνικής βίας, στην καθημερινή πρακτική αυτό δεν επιτυγχάνεται. Ο ψυχικός πόνος και οι αποκλίνουσες από το μέσο όρο ψυχικές εμπειρίες ανάγονται κοινωνικά σε μια ιδιάζουσα μορφή ασθένειας, η οποία, αντίθετα με τις άλλες, θεωρείται ότι δεν υπόκειται στο νοητικό έλεγχο αυτού που την έχει και η διαχείρισή της ανατίθεται από την πολιτεία σε συστήματα κοινωνικού ελέγχου και καταστολής, ασυμβίβαστα με την έννοια της νόσου και της θεραπείας. Αυτή η πρακτική, βασισμένη στην αναπαραγωγή της σχετικής νοοτροπίας στους κύκλους των επαγγελματιών ψυχικής υγείας και στην άγνοια και το φόβο των πολιτών, οδηγεί στο να θεωρείται η ψυχική ασθένεια αδίκημα, για το οποίο ο πάσχοντας τιμωρείται με μια σχεδόν αυτονόητη ακύρωση του λόγου, της προσωπικότητάς του, των ικανοτήτων, των επιθυμιών, των ονείρων του, των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων του, του ελέγχου πάνω στην ίδια του τη ζωή.

Με βάση τα παραπάνω και με την πεποίθηση ότι:

• η έννοια των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων πολιτών, είτε αυτοί γίνονται κάποια στιγμή της ζωής τους χρήστες ψυχοκοινωνικών υπηρεσιών, είτε όχι, έχει μια ισχύ ανεξάρτητα από τις επιστημονικές ή άλλες ερμηνευτικές θεωρίες, και αυτό δεν μπορεί να γίνεται αντικείμενο διαπραγμάτευσης
• η καταπάτηση αυτών των δικαιωμάτων συνιστά βία, ατομική και κοινωνική, κατά των ανθρώπων, των οποίων τα δικαιώματα καταπατούνται
• το υπάρχον σύστημα ψυχικής υγείας είναι δομημένο στο μεγαλύτερο μέρος του με έναν τρόπο που παράγει και αναπαράγει τέτοιες μορφές βίας μέσα από την πρωταρχική πολιτική και υπαρξιακή ακύρωση των χρηστών του, αλλά και μέσα από συγκεκριμένες καθημερινές πρακτικές, μέσα και έξω από νοσηλευτικά ιδρύματα
• το πλαίσιο αυτό συντήρησης της βίας πλήττει αναπόφευκτα, αν και με διαφορετικά προσωπεία, όχι μόνο τους χρήστες των υπηρεσιών, αλλά και τις οικογένειές τους, καθώς και τους εργαζομένους στους αντίστοιχους θεσμούς, όταν αυτοί εξαναγκάζονται από το πλαίσιο εργασίας τους να καταπατήσουν δικαιώματα συνανθρώπων τους, που βρίσκονται σε κρίσεις ζωής. Μ’ αυτήν την έννοια πλήττεται και ολόκληρη την κοινωνία, η οποία τρέφει στους κόλπους της θεσμοποιημένα δείγματα βίας, άγνοιας και αποκλεισμού των πιο αδύναμων μελών της. Αυτό θεωρούμε ότι θίγει άμεσα το ήθος και το επίπεδο πολιτισμού όλων μας
• ως ευαισθητοποιημένοι και συνειδητοί πολίτες δεν θέλουμε να μείνουμε θεατές αυτής της κατάστασης, ξορκίζοντας το κακό και ελπίζοντας ότι αυτό θα «αφορά πάντα κάποιους άλλους» ,

ιδρύσαμε το «Παρατηρητήριο για τα Δικαιώματα στο χώρο της Ψυχικής Υγείας», την Τρίτη 6 Ιουνίου του 2006, στη Θεσσαλονίκη.

ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟΥ

Το Παρατηρητήριο λειτουργεί με τη μορφή ενός δικτύου προσώπων, που εμπλέκονται στο σύστημα της ψυχικής υγείας, δηλαδή χρηστών ψυχοκοινωνικών υπηρεσιών, συγγενών των χρηστών, επαγγελματιών ψυχικής υγείας και εργαζομένων στο χώρο αυτό και είναι ανοιχτό στην ένταξη στους κόλπους της δράσης του οποιουδήποτε άλλου προσώπου συμμερίζεται τη φιλοσοφία και τους στόχους του.

ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟΥ

• Η έναρξη μιας δημόσιας συζήτησης σε σχέση με την κοινωνική διαχείριση του ψυχικού πόνου.
• Η αλλαγή της κρατούσας κοινωνικής άποψης σχετικά με την ψυχική υγεία και την λεγόμενη ψυχική διαταραχή.
• Η ενημέρωση της κοινής γνώμης σε θέματα δικαιωμάτων των χρηστών και των εργαζομένων στο σύστημα ψυχικής υγείας.
• Η αντίσταση στη λογική της ιδρυματοποίησης, του κοινωνικού αποκλεισμού, της άσκησης βίας κάθε μορφής και της καταπάτησης των ανθρώπινων δικαιωμάτων στο χώρο της ψυχικής υγείας.
• Η συμβολή στην ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών κοινωνικής διαχείρισης του ψυχικού πόνου.
• Η υπεράσπιση και διεύρυνση των δικαιωμάτων των ψυχικά πασχόντων μέσα και έξω από τις δομές του συστήματος ψυχικής υγείας.
• Η προώθηση της συμμετοχής των χρηστών ψυχοκοινωνικών υπηρεσιών σε όλα τα επίπεδα λήψης αποφάσεων, που αφορούν τη ζωή τους.
• Η προώθηση της πεποίθησης ότι τα μέλη των οικογενειών των αναφερόμενων ως «ψυχικά πασχόντων» είναι άτομα άμεσα ενδιαφερόμενα, και χρήζουν ίσης προσοχής, υποστήριξης και συνυπολογισμού της άποψής τους με τους υπόλοιπους εμπλεκόμενους.

ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟΥ

Στο Παρατηρητήριο θα συγκεντρώνονται πληροφορίες– παρατηρήσεις σχετικά με περιστατικά κακοποίησης νοσηλευομένων σε δημόσιες και ιδιωτικές δομές ψυχικής υγείας, περιπτώσεις καταπάτησης των δικαιωμάτων χρηστών ή πρώην χρηστών υπηρεσιών ψυχικής υγείας των συγγενών τους, καθώς και εργαζομένων στο χώρο αυτό, περιστατικά και προβληματισμοί γύρω από δεοντολογικά ζητήματα, καθώς και ελλείψεις του συστήματος ψυχικής υγείας.

Οι πληροφορίες αυτές, είτε πρόκειται για καταγγελίες, είτε για απλές αναφορές ή παρατηρήσεις, μπορούν να προέρχονται είτε από τον άμεσα ενδιαφερόμενο, είτε από κάποιο άτομο που έλαβε γνώση σχετικά με την παρατυπία, είτε από οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο.

Οι πληροφορίες αυτές μπορούν να συλλέγονται συστηματοποιημένες για μελλοντική χρήση, να χρησιμοποιηθούν με την έννοια της στατιστικής για να υποστηρίξουν παρεμβάσεις στο χώρο της ψυχικής υγείας, ή να τύχουν πιο εξειδικευμένης χρήσης, με την έννοια της υποστήριξης π.χ. κάποιου αιτήματος των ενδιαφερόμενων προσώπων. Προϋπόθεση για ανάληψη δράσης κάθε είδους είναι οι άμεσα ενδιαφερόμενοι να συναινούν, να συμμετέχουν ενεργά, να συνδιαμορφώνουν και να συναποφασίζουν σε κάθε στάδιο διαχείρισης της πληροφορίας.

Τηλ. Επικοινωνίας: 6949500133

e-mail επικοινωνίας: paratiritiriopsy@yahoo.com

για να σας αποσταλεί το ιδρυτικό κείμενο αρχών,

για τυχόν παρατηρήσεις

και για οποιαδήποτε άλλη πληροφορία.

Από το ιστολόγιο του φορέα