Το Σχολικό Σύνταγμα των μαθητών...

Σε προηγούμενη ανάρτησή μας αναφερθήκαμε στην έρευνα που εκπνόνησε ο Συνήγορος του Παιδιού για τους σχολικούς κανονισμούς και ιδιαίτερα για τις αλλαγές που προτείνει. Στα πλαίσια της ίδιας έρευνας, που διήρκησε δύο χρόνια, ο Συνήγορος του Παιδιού Γιώργος Μόσχος κατέγραψε τις απόψεις μαθητών από όλη την Ελλάδα, για τη σύνταξη Κανονισμού Λειτουργίας του Σχολείου. Πριν από ένα μήνα περίπου (19 Οκτωβρίου) κατέθεσε το "Σχολικό Σύνταγμα".

Πρόκειται για ένα κείμενο 14 κεφαλαίων, που πρότειναν οι μαθητές, για έγκριση από το Υπουργείο Παιδείας, ώστε να είναι άμεση η υιοθέτησή του στην Ετήσια Συνάντηση Εφήβων Συμβούλων, που θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα, στις 21-22 Νοεμβρίου.

Τα ευρήματα της έρευνας δείχνουν ότι ο Σχολικός Κανονισμός που θέλουν οι μαθητές πρέπει:

(το κείμενο που ακολουθεί είναι της κυρίας Μαίρης Πίνη, όπως δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία)

- Να εισάγει στη λειτουργία του σχολείου τις αρχές: της Δημοκρατίας, του Αλληλοσεβασμού, της Επικοινωνίας, της Ισότητας, της Συμμετοχής, της Ανεκτικότητας, της Αλληλεγγύης και της Συνεργασίας.

- Να λειτουργεί περισσότερο προληπτικά παρά κατασταλτικά, ευνοώντας ευνοϊκό κλ΄λιμα στο σχολείο, που θα το διασφαλίζει η διεύθυνση με την υποστήριξη όλων των μελών της σχολικής κοινότητας.

- Να είναι αυστηρός, αρκεί η αυστηρότητα να πηγάζει και να νομιμοποιείται μέσα από δημοκρατικές διαδικασίες και να μην επιβάλλεται αυταρχικά, πειθαρχικά, χωρίς διάλογο, ενημέρωση και νόμιμη αιτία.

- Να προβλέπει, στην έναρξη της σχολικής χρονιάς, συζητήσεις σε όλες τις τάξεις για το περιεχόμενο του (Σ.Κ.), ενημέρωση για τις πιθανές αλλαγές των μαθητικών κοινοτήτων. Το δικαίωμα κάθε σχολείου να αποφασίζει μόνο του για τον κανονισμό του, ο οποίος πρέπει να είναι διατυπωμένος σε γλώσσα προσιτή, κατανοητή, φιλική.

- Να δίνει το δικαίωμα στους εκλεγμένους εκπροσώπους των μαθητών να μετέχουν στο διάλογο για το περιεχόμενο του Κανονισμού με τους εκπαιδευτικούς και τους εκπροσώπους των γονεών. Όταν διαπιστώνεται διαφωνία με τους καθηγητές, να ακολουθεί ανοικτός διάλογος για αμοιβαία συναίνεση πριν καταλήξει η διεύθυνση στην τελική μορφή του.

Ως βάση, γίνονται αποδεκτές οι αρχές του Σ.Κ., που έθεσε το Υπουργείο Παιδείας (2002) "παρά το ανεφάρμοστο, τη γενικότητα και την πολυπλοκότητά τους".

Επίσης, επιθυμία των μαθητών είναι ο Σχολικός Κανονισμός:

- Να δίνει τη δυνατότητα αναθεώρησής του, γιατί πρέπει να συμβαδίζει με τις αλλαγές και τις αντιλήψεις της κοινωνίας.

- Να καθιστά τους εκπαιδευτικούς, όπως και τους μαθητές, υπεύθυνους για την τήρηση των κανόνων, με τη συνεπή συμπεριφορά τους (πχ να μην καπνίζουν στους διαδρόμους του σχολείου και να μην απαντούν στο κινητό τους μέσα στην τάξη, γιατί δίνουν το κακό παράδειγμα και δεν βοηθούν στην ανάπτυξη του αλληλοσεβασμού).

- Να ενισχύει το κύρος των Μαθητικών Συμβουλίων, που είναι απαξιωμένα στη συνείδηση εκπαιδευτικών και μαθητών. Σήμερα η εκλογή εκπροσώπων σε αυτά γίνεται χωρίς επίγνωση της σοβαρής συμβολής τους στην καθημερινή λειτουργία των σχολείων.

- Να επιβάλλει την αυστηρή τήρηση των προβλεπόμενων χρονοδιαγραμμάτων για τη σύγκληση των συμβουλίων από τους εκπαιδευτικούς, των οποίων ζητείται η υποστήριξη.

- Να υποχρεώνει τους διευθυντές των σχολείων να καλούν τακτικά τα 15μελή συμβούλια μαθητών και τα 5μελή συμβούλια των τάξεων για να ακούνε τις απόψεις τους και να ζητούν τη συμβολή τους στη σχολική λειτουργία.

- Να υποχρεώνει τους διευθυντές των σχολείων να καλούν τακτικά τα 15μελή συμβούλια των τάξεων για να σκούνε τις απόψεις τους και να ζητούν τη συμβολή τους στη σχολική λειτουργία.

- Να καθιερώνει τακτικές ώρες Διαλόγου και Επικοινωνίας, για θέματα που απασχολούν τους μαθητές στην καθημερινότητά τους, με συμμετοχή ειδικών (ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί κλπ) που θα συζητούν μαζί τους για τα προσωπικά ή ψυχολογικά τους προβλήματα.

- Να υιοθετεί την παιδαγωγική ευαισθησία και κατανόηση για την ιδιαιτερότητα στην εμφάνιση των μαθητών, λόγω ηλικίας, προέλευσης, οικογενειακής κατάστασης κλπ αντί των δημόσιων επικριτικών σχολίων και της επιβολής ποινών. Όταν εκτιμάται ότι υπάρχει παρέκκλιση από τους κανόνες ευπρέπειας και κοσμιότητας, να γίνεται σύσταση και διάλογος με τους εκπροσώπους των μαθητών, που πρέπει για τα θέματα αυτά να είναι συνεχής.

- Να ορίζει η προσέλευση και η αποχώρηση των μαθητών να γίνεται σύμφωνα με το προβλεπόμενο ωράριο, με επιείκια για τους μαθητές από απομακρυσμένες περιοχές ή που μετακινούνται με δημόσιες συγκοινωνίες.

- Για τη συμμετοχή στην πρωινή προσευχή και στον εκκλησιασμό να συνεκτιμώνται, πέραν του σεβασμού των θρησκευτικών αναγκών, και οι πεποιθήσεις των μαθητών, για τη δε συμμετοχή στις λατρευτικές εκδηλώσεις οι ιδιαιτερότητες του σχολείου, η σιαπολιτισμική σύνθεση του μαθητικού πληθυσμού.

- Να ενδυναμώνει τις πολιτιστικές δραστηριότητες- εκδηλώσεις και εκδρομές, με συνδυασμό των πολιτιστικών, θεατρικών, καλλιτεχνικών και αθλητικών δραστηριοτήτων, να ενθαρρύνει την έκδοση σχολικών εφημερίδων και την ανάπτυξη των δεξιοτήτων των μαθητών.

- Να ανταποκρίνεται στις ανάγκες για βιβλιοθήκες εξοπλισμένες με Η/Υ, για ελεύθερη διακίνηση ιδεών και εντύπων, χωρίς προσβλητικό ή ρατσιστικό περιεχόμενο.

- Να διασφαλίζει τη συμμετοχή σε δραστηριότητες εκτός σχολικού προγράμματος

Αντίθετα, να είναι προαιρετική η συμμετοχή σε παρελάσεις ή άλλες δημόσιες εκδηλώσεις, εκτός σχολείου.

- Να κατοχυρώνει τον λόγο των μαθητών στον σχεδιασμό και στην επιλογή των σχολικών εκδρομών και για τη συμμετοχή των συνοδών- καθηγητών, οι οποίοι πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις προτάσεις τους.

- Να βοηθάει στη δημιουργία περιβαλλοντικών ομάδων που να αναλαμβάνουν πέραν του σχολείου και κοινωνικές δράσεις.

- Τα σχολικά κτίρια να αποκτήσουν περισσότερο χρώμα. Να αναρτώνται οι εργασίες τους, οι μαθητές να συμβάλλουν στην καλλιτεχνική τους παρουσίαση, να έχουν χώρους για φύλαξη των προσωπικών τους ειδών (βιβλία, εκπαιδευτικά εργαλεία κλπ) και να έχουν γνώμη για τη διαμόρφωση και τη βελτίωση των σχολικών εγκαταστάσεων (ακαταλληλότητα αιθουσών, έλλειψη εργαστηρίων- βιβλιοθηκών, κακή χωροταξία με κίνδυνο ατυχημάτων, πρόσβαση μαθητών και γονέων με αναπηρία κλπ)

- Να απαγορεύεται η τοποθέτηση καμερών στα προάυλια και στους εσωτερικούς χώρους και, αν κρίνονται απαραίτητες από το σχολικό συμβούλιο για προστασία από κλοπές ή βανδαλισμούς, να μην ενεργοποιούνται τις ώρες λειτουργίας του σχολείου.

- Να απαγορεύεται η χρήση κινητών τηλεφώνων την ώρα του μαθήματος από όλους, εκπαιδευτικούς και μαθητές. Η επιβολή της κύρωσης να μη συνοδεύεται από παρακράτηση των συσκευών, που πρέπει να παραδίδονται στους κηδεμόνες των μαθητών.

- Να μην επιτρέπεται το κάπνισμα ούτε σε μαθητές ούτε σε εκπαιδευτικούς. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία μαθητές ζητούν να οριστούν επιλεγμένοι χώροι, εφόσον υπάρχει συγκατάθεση των γονέων.

- Κάθε σχολείο να παίρνει μέτρα για την ισότιμη ενσωμάτωση των αλλοδαπών. Να αποφεύγει τις διακρίσεις, να ενισχύει το δικαίωμα στη διαφορετικότητα, στην έκφραση και στην επικοινωία. ανάλογα με τα πολιτισμικά στοιχεία του μαθητή.

- Να αποφεύγεται ο διαχωρισμός των μαθητών εκ μέρους των καθηγητών, είτε για λόγους συμπεριφοράς είτε για λόγους απόδοσης (καλοί/ κακοί μαθητές), γιατι δεν διευκολύενι το κλίμα συνεργασίας και συνεννόησης.

- Οι ποινές, για τους μαθητές που παραβιάζουν τους Σχολικούς Κανόνες, να είναι ανάλογες των πράξεων και της εν γένει συμπεριφοράς τους και να επιβάλλονται εφόσον έχουν προηγηθεί προειδοποιήσεις.

- να προβλέπονται και εναλλακτικά τρόποι τιμωρίας σε περιπτώσεις πρόκλησης φθορών. Όπως η επισκευή από τους ίδιους τους μαθητές και η προσφορά κοινωφελούς εργασίας στο σχολείο. Σε σοβαρές κυρώσεις, να ζητείται και η γνώμη των εκπροσώπων των μαθητών. Γενικά, οι ποινές να μη χρησιμοποιούνται ως απειλές ή μέσα εκφοβισμού, να μην επηρεάζουν τη βαθμολογία, ούτε να συνοδεύονται από προσβολή της αξιοπρέπειας και από δημόσια διαπόμπευση. Να εξηγείται γιατί επιβάλλονται, να συμπληρώνονται από παιδαγωγικά μέτρα, οι δε επιπλήξεις να γίνονται κατ' ιδίαν, και δημόσια μόνο αν δεν υπάρχει συμμόρφωση.

- Οι μαθητές θέλουν να εκφράζουν τη γνώμη τους και για θέματα εκτός Σχολικών Κανονισμών, όπως η αξιολόγηση των βιβλίων, των παιδαγωγικών μεθόδων και των εκπαιδευτικών τους. Μέσω της διεύθυνσης των σχολείων τους, να βρίσκονται σε ανοιχτό διάλογο με το υπουργείο Παιδείας.

Όπως επισημαίνουν, διεκδικούν τη συμμετοχή τους στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων στο σχολείο, ως έκφραση Δημοκρατίας, Ωριμότητας και Κοινωνικής Ευαισθητοποίησης, ως προπαιδεία για την ουσιαστική και υπεύθυνη συμμετοχή τους στα κοινά.