Πέμπτη 6 Νοεμβρίου 2025

Παιδικό βραβείο Μπούκερ: Γιατί δημιουργείται – Το ανησυχητικό καμπανάκι για μια γενιά αναγνωστών που χάνεται

Το πιο προβεβλημένο βραβείο για βιβλία λογοτεχνίας γραμμένα στην αγγλική γλώσσα, το Μπούκερ, δημιουργεί «Παιδικό Βραβείο Μπούκερ». Σκοπός της επιτροπής είναι να αναδείξει τα σημαντικότερα βιβλία που γράφονται για παιδιά, να φροντίσει να φτάσουν εκατοντάδες βιβλία σε παιδιά που δεν έχουν πρόσβαση σε αυτά και, τελικά, να ενισχύσει τη φιλαναγνωσία καθώς στο Ηνωμένο Βασίλειο διαπιστώνεται μέσω ερευνών ότι οι αναγνώστες και αναγνώστριες στις νεαρές ηλικίες μειώνονται κάθε χρόνο.

Το ίδρυμα που απονέμει το βραβείο Μπούκερ ανακοίνωσε ότι δημιουργεί «Παιδικό Βραβείο Μπούκερ» με το οποίο θα τιμώνται αγγλόφωνοι συγγραφείς βιβλίων για παιδιά από 8 έως 12 ετών. Το βραβείο θα απονέμεται ετησίως ξεκινώντας από το 2027, θα συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο ύψους 50.000 λιρών (περίπου 56.700 ευρώ) και θα υποστηρίζεται από το Ίδρυμα AKO. Το ενδιαφέρον είναι ότι στην επιτροπή των κριτών θα μετέχουν τόσο ενήλικες όσο και παιδιά.

Οι υποβολές βιβλίων προς κρίση για το πρώτο βραβείο θα ξεκινήσουν την προσεχή άνοιξη ενώ βραχεία λίστα θα ανακοινωθεί τον Νοέμβριο του 2026 και το βραβείο τον Φεβρουάριο του 2027. Της μικτής επιτροπής ενηλίκων και παιδιών έχει επιλεγεί για να προεδρεύει ο βραβευμένος Βρετανός συγγραφέας και σεναριογράφος Φρανκ Κοτρέλ-Μπόις [Frank Cottrell-Boyce].

Μία άλλη καινοτομία του βραβείου είναι ότι τουλάχιστον 30.000 αντίτυπα βιβλίων που θα συμπεριληφθουν στη βραχεία λίστα θα διανεμηθούν σε σχολικές και δημοτικές βιβλιοθήκες αλλά και απευθείας σε παιδιά που δεν θα είχαν καμία πρόσβαση σε παιδική λογοτεχνία.

«Κάθε παιδί αξίζει την ευκαιρία να μεγαλώσει και να γίνει αναγνώστης. Για να συμβεί αυτό, κάθε παιδί πρέπει να έχει την ευκαιρία να βρει και να επιλέξει το βιβλίο που του μιλάει».

Το έναυσμα για τη δημιουργία του βραβείου δόθηκε από την ανησυχητική διαπίστωση που προέκυψε από τα ευρήματα της ετήσιας έρευνας του βρετανικού φορέα National Literacy Trust, σύμφωνα με την οποία το Ηνωμένο Βασίλειο «κινδυνεύει να χάσει μια γενιά αναγνωστών» καθώς τα τελευταία χρόνια οι αναγνώστες και αναγνώστριες στις νεαρές ηλικίας μειώνονται σταθερά.

Το μήνυμα που στέλνει στα παιδιά αυτό το βραβείο σε μια περίοδο κρίσεων είναι ότι τους λέει: «Έχετε σημασία»

Οι σκέψεις του προέδρου της πρώτης επιτροπής του βραβείου, Φρανκ Κοτρέλ-Μπόις, δεν περιορίζονται στην πραγματικότητα που διαπιστώνεται στη Βρετανία αλλά περιγράφουν το τοπίο όπως διαμορφώνεται διεθνώς. Εξηγώντας λοιπόν τη σημαία του νέου εγχειρήματος, λέει ότι το παιδικό Μπούκερ «θα φέρει πραγματική διαφορά στις ζωές χιλιάδων παιδιών. Έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή. Όλοι γνωρίζουν ότι τα παιδιά που διαβάζουν για ευχαρίστηση τα πηγαίνουν καλύτερα εκπαιδευτικά και συναισθηματικά. Ωστόσο - καθώς πλησιάζουμε στο Έτος Ανάγνωσης 2026 που έχει ανακοινώσει η (βρετανική) κυβέρνηση - βρισκόμαστε σε μια κατάσταση όπου ο αριθμός των παιδιών που διαβάζουν καθημερινά έχει μειωθεί στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 20 ετών. Ρισκάρουμε να χάσουμε μια ολόκληρη γενιά».

Και προσθέτει: «Κάθε παιδί αξίζει την ευκαιρία να μεγαλώσει και να γίνει αναγνώστης. Για να συμβεί αυτό, κάθε παιδί πρέπει να έχει την ευκαιρία να βρει και να επιλέξει το βιβλίο που του μιλάει. Η σύγχρονη παιδική λογοτεχνία είναι ένα ξέφρενο πάρτι εφευρετικότητας. (...) Δεν έχουμε ιδέα σε τι είδους κόσμο στέλνουμε τα παιδιά μας. Δεν ξέρουμε πώς θα μοιάζει η εργασία, πώς θα μοιάζει η επικοινωνία, ακόμη και πώς θα είναι οι σχέσεις. Αλλά ξέρουμε ότι θα πρέπει να ξέρουν πώς να είναι ευτυχισμένα. Το διάβασμα - ειδικά η ανάγνωση που τη μοιραζόμαστε - βοηθάει πραγματικά στην οικοδόμηση του μηχανισμού της ευτυχίας στο κάθε παιδί.

Ο Φρανκ Κοτρέλ-Μπόις (credit David Bebber).

»Στα βιβλία ακούμε για πρώτη φορά αυτό το κάλεσμα για ζωή που μας λέει ότι το θαύμα και ο πόνος, η αγάπη και η περιπέτεια είναι εκεί έξω και μας περιμένουν. Υπάρχουν σοβαρές νευρολογικές έρευνες που εξηγούν γιατί τα βιβλία το πετυχαίνουν αυτό. Καθώς διαβάζουμε, ελέγχουμε την ταχύτητα εισαγωγής των πληροφοριών, εξερευνούμε με τον δικό μας ρυθμό νέες δυνατότητες.

»Έγινα συγγραφέας βιβλίων για παιδιά μετά από μια συνάντηση με την Ελβετίδα συγγραφέα και ακτιβίστρια Μαριέλα Μερ [Mariella Mehr] (1947-2022). Είχε μεγαλώσει σε ανάδοχες οικογένειες, σε μια σειρά από βάναυσα και κτηνώδη ιδρύματα. Αλλά από την πιο νεαρή ηλικία επαναστατούσε. Την ρώτησα γιατί. Πώς ήξερε ότι μπορεί να υπάρχουν περισσότερα στη ζωή αλλά και ότι ης άξιζε κάτι καλύτερο; Δεν ξέχασα ποτέ την απάντησή της: «Διάβαζα Χάιντι». Στα ταξίδια μου συναντώ παιδιά που είναι εγκλωβισμένα, όπως εκείνη, όχι ανάμεσα σε πραγματικούς τοίχους αλλά ανάμεσα στους τοίχους που υψώνουν οι ιδεολογίες για τις κοινωνικές τάξεις, τη φυλή, το φύλο. Δεν παύω ποτέ να πιστεύω ότι υπάρχουν ιστορίες που μπορούν να ανατινάξουν αυτούς τους τοίχους».

Ο Φρανκ Κοτρέλ-Μπόις επιθυμεί να δει το «Παιδικό βραβείο Μπούκερ» να γίνεται ένα είδος δυναμίτη στα χέρια κι άλλων παιδιών που ζουν σε σκληρές συνθήκες όπως αυτές που έζησε η Μαριέλα Μαρ, αλλά κυρίως, σημειώνει ότι το μήνυμα που στέλνει στα παιδιά αυτό το βραβείο σε μια περίοδο κρίσεων, μετά την πανδημία και εν μέσω λιτότητας, είναι ότι τους λέει: «Έχετε σημασία».

Δείτε παρακάτω το βίντεο με το οποίο ανακοινώθηκε το «Παιδικό βραβείο Μπούκερ»:


Πηγή: bookpress

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου