Πέμπτη 27 Νοεμβρίου 2025

Δημιουργία καλών συνθηκών ακρόασης

Από το νηπιαγωγείο μέχρι το πανεπιστήμιο, το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας στη γενική εκπαίδευση αφιερώνεται στην ακρόαση. Αυτό σημαίνει ότι οι καλές συνθήκες ακρόασης είναι απαραίτητες για την πρόσβαση όλων των παιδιών και των νέων στη μάθηση.

Η έρευνα δείχνει ότι υπάρχει σύνδεση μεταξύ της επίδοσης και της καλής ακουστικής τόσο για τους κωφούς όσο και για τους ακούοντες μαθητές. Η κακή ακουστική της τάξης έχει αποδειχθεί ότι προκαλεί μεγάλες δυσκολίες σε παιδιά και νέους με ήπια απώλεια ακοής ή με εκκριτική ωτίτιδα.

Παρακάτω θα παρουσιαστούν μερικοί από τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να βελτιωθούν οι συνθήκες ακρόασης.

Κατανοώντας τον θόρυβο υποβάθρου

Η ένταση του ήχου μετριέται σε ντεσιμπέλ (dB). Όταν ακούμε ομιλία, πρέπει η ομιλία να είναι πιο δυνατή από τον θόρυβο του περιβάλλοντος. Η διαφορά μεταξύ του θορύβου του περιβάλλοντος και της ομιλίας που θέλουμε να ακούσουμε είναι γνωστή ως λόγος σήματος προς θόρυβο ή SNR.

Οι περισσότεροι ενήλικες μπορούν να αντιμετωπίσουν ένα χαμηλό SNR επειδή έχουμε αναπτύξει τη γλώσσα και μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις εμπειρίες μας για να «συμπληρώσουμε τα κενά» της ομιλίας κάνοντας εμπεριστατωμένες εικασίες για το τι λέγεται. Τα παιδιά χρειάζονται υψηλότερο SNR επειδή έχουν λιγότερη εμπειρία και μικρότερο λεξιλόγιο, που σημαίνει ότι είναι λιγότερο ικανά να καλύψουν τα κενά όταν τους διαφεύγει κάτι.

Η μέση σχολική τάξη έχει επίπεδο θορύβου από 60 έως 77 dB. Υπάρχουν ενδείξεις ότι τα 6χρονα χρειάζονται SNR τουλάχιστον 15 dB για να κατανοήσουν και να επεξεργαστούν την ομιλία. Αυτό σημαίνει ότι, για να κατανοήσουν τα παιδιά τον δάσκαλό τους όταν μιλάει σε κανονική ένταση, ο θόρυβος του περιβάλλοντος πρέπει να είναι τουλάχιστον 15 dB χαμηλότερος από τη φωνή του δασκάλου τους.

Όλα τα παιδιά ωφελούνται από τη μείωση του θορύβου υποβάθρου. Ωστόσο, τα παιδιά που φορούν ακουστικά βοηθήματα, όπως ακουστικά βαρηκοΐας ή κοχλιακά εμφυτεύματα, δυσκολεύονται ιδιαίτερα να ακούν σε θορυβώδεις τάξεις με χαμηλό SNR.

Τα ακουστικά βαρηκοΐας και τα εμφυτεύματα κάνουν όλους τους ήχους σε ένα δωμάτιο πιο δυνατούς, όχι μόνο τους ήχους που θέλει να ακούσει ένα παιδί.

Τα ακουστικά βαρηκοΐας και τα εμφυτεύματα είναι πιο αποτελεσματικά όταν ο ομιλητής βρίσκεται σε απόσταση μικρότερη των 2 μέτρων από τον ακροατή.

Επιλογή νηπιαγωγείου ή σχολείου με καλές συνθήκες ακρόασης

Οι καλές συνθήκες ακρόασης δίνουν στα κωφά παιδιά καλύτερη πρόσβαση στον ήχο. Αυτό είναι σημαντικό για την ανάπτυξη των ακουστικών και γλωσσικών τους δεξιοτήτων. Οι καλές συνθήκες ακρόασης σημαίνουν, για παράδειγμα, ότι υπάρχει χαμηλός ή καθόλου θόρυβος υποβάθρου.

Όταν επιλέγετε νηπιαγωγείο ή σχολείο για το παιδί σας, δεν είναι πάντα εύκολο να καταλάβετε ποιες είναι οι συνθήκες ακρόασης, ειδικά αν το επισκέπτεστε σε μια ήσυχη ώρα της ημέρας. Ακολουθούν μερικές συμβουλές που θα σας βοηθήσουν να βρείτε ένα περιβάλλον με καλές συνθήκες ακρόασης:

Βεβαιωθείτε ότι επισκέπτεστε το σχολείο ή το νηπιαγωγείο κατά τη διάρκεια μιας συνηθισμένης εργάσιμης ημέρας. Αυτό σας επιτρέπει να ακούσετε μόνοι σας πόσο θορυβώδες είναι όταν όλα τα παιδιά είναι μέσα.

Συζητήστε με το εκπαιδευτικό προσωπικό σχετικά με τυχόν ήσυχους χώρους που χρησιμοποιούνται για εργασία σε μικρές ομάδες ή για ατομική εργασία.

Συζητήστε με το εκπαιδευτικό προσωπικό σχετικά με το μέρος της ημέρας που καθοδηγείται από τον εκπαιδευτικό. Αυτή μπορεί να είναι η ώρα της αφήγησης ιστοριών ή μιας παρουσίασης, όταν ο θόρυβος υποβάθρου  είναι λιγότερος.

Μάθετε αν υπάρχει κάποια τεχνολογία υποβοήθησης της ακρόασης που θα μπορούσε να βοηθήσει το παιδί σας (πχ συστήματα FM)

Βεβαιωθείτε ότι το σχολείο και ο δάσκαλος γνωρίζουν για την απώλεια ακοής του παιδιού σας. Γνωρίζει το σχολείο και η τοπική αρχή για τις προσαρμογές που πρέπει να γίνουν;

Βελτίωση των συνθηκών ακρόασης

Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούν να κάνουν τα σχολεία και οι εκπαιδευτικοί για να βελτιώσουν τις συνθήκες ακρόασης στην τάξη. Αυτά θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν:
  • κλειστές πόρτες αίθουσας κατά τη διδασκαλία
  • απενεργοποίηση του ηλεκτρονικού εξοπλισμού που δεν χρησιμοποιείται
  • τοποθέτηση πλαστικών προστατευτικών στα πόδια των καρεκλών ή των τραπεζιών για τη μείωση του θορύβου
  • μείωση της ηχούς και της αντήχησης (όταν οι ήχοι αντανακλώνται σε σκληρές επιφάνειες) χρησιμοποιώντας ύφασμα στους τοίχους και τα τραπέζια της τάξης
  • ανάρτηση των προβολέων από την οροφή και μοκέτα στις περιοχές όπου είναι δυνατόν
  • τοποθέτηση εξειδικευμένων ακουστικών σανίδων στην οροφή ή τους τοίχους
  • τοποθέτηση διπλών υαλοπινάκων.

Μοιραστείτε τις πληροφορίες αυτές σχετικά με τη δημιουργία ενός καλού επικοινωνιακού περιβάλλοντος ως εκπαιδευτικός με τους δασκάλους του παιδιού σας.

Οι τεχνολογίες υποβοήθησης ακρόασης, όπως τα συστήματα FM, μπορούν να βοηθήσουν. Ωστόσο, πρέπει να χρησιμοποιούνται παράλληλα με την καλή ακουστική, όχι αντί για αυτήν.

Κόπωση από την ακρόαση

Για τους κωφούς μαθητές, η ακρόαση απαιτεί πολλή ενέργεια και συγκέντρωση. Η κόπωση μετά από μια περίοδο ακρόασης είναι γνωστή ως κόπωση από την ακρόαση. Το παιδί σας μπορεί να θέλει να βγάζει τα ακουστικά βαρηκοΐας ή τα εμφυτεύματα όταν γυρίζει σπίτι, να χρειάζεται έναν υπνάκο μετά το σχολείο ή να επιλέγει να μην συμμετέχει σε δραστηριότητες μετά το σχολείο.

Η βελτίωση των συνθηκών ακοής μπορεί να μειώσει την κόπωση από την ακρόαση. Τα τακτικά διαλείμματα σε έναν ήσυχο χώρο ή δωμάτιο κατά τη διάρκεια της ημέρας, όπου θα μπορούν να αφαιρέσουν τα ακουστικά τους βοηθήματα, μπορούν να είναι βοηθητικά.

Αν το παιδί σας είναι πιο κουρασμένο κάποιες μέρες, ρωτήστε τον/την εκπαιδευτικό μήπως η τάξη μεταφέρεται σε άλλους χώρους εκείνες τις μέρες. Για παράδειγμα, ορισμένα μαθήματα μπορεί να διδάσκονται σε διαφορετικές αίθουσες. Ρωτήστε πώς θα μπορούσαν να βελτιωθούν οι συνθήκες ακρόασης και εκεί, αν το τμήμα του παιδιού σας θα μπορούσε να κάνει μάθημα μόνο στην κανονική του τάξη ή αν θα μπορούσε να κάνει μια ήσυχη δραστηριότητα μετά.

Λογικές προσαρμογές

Όλα τα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα πρέπει να κάνουν λογικές προσαρμογές. Πρόκειται για μικρές και φθηνές αλλαγές που θα βοηθήσουν τους μαθητές με αναπηρία να έχουν πρόσβαση στη μάθηση. Οι λογικές προσαρμογές για τα κωφά παιδιά και τους νέους περιλαμβάνουν τη δημιουργία καλών συνθηκών ακρόασης.

Απόδοση του άρθρου Creating good listening conditions

Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός (Παν. Θεσσαλίας)
Νηπιαγωγός (Α.Π.Θ.)
MEd - Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου