Η νέα θεραπευτική προσέγγιση που διεγείρει με μη παρεμβατικό τρόπο τον νωτιαίο μυελό έλαβε πρόσφατα έγκριση στις ΗΠΑ και χρησιμοποιείται ήδη σε κλινικές - Αναμένεται αντίστοιχη ευρωπαϊκή έγκριση με απώτερο στόχο τη χρήση της από τους ασθενείς στα σπίτια τους
Πριν από 12 χρόνια η ζωή της Τζέσι Οουενς άλλαξε για πάντα. Ενα ταξίδι στο βουνό με τους γονείς της και τα αδέλφια της στάθηκε μοιραίο για την οικογένειά της. Ενα δέντρο έπεσε στο αυτοκίνητό τους, οι γονείς της σκοτώθηκαν, τα αδέλφια της τραυματίστηκαν σοβαρά και η ίδια έμεινε τετραπληγική.
Επί χρόνια οι θεραπευτικές επιλογές για την Τζέσι ήταν άκρως περιορισμένες (έως ανύπαρκτες) έως ότου της δόθηκε η ευκαιρία να συμμετάσχει σε μια κλινική μελέτη (Up-Lift) μιας νέας θεραπευτικής προσέγγισης που αφορούσε τη χρήση μιας μη παρεμβατικής συσκευής διέγερσης του νωτιαίου μυελού, της ARC-EX.
Η συσκευή ARC-EX, η οποία λειτουργεί μέσω ηλεκτροδίων που τοποθετούνται στο δέρμα στην περιοχή του αυχένα, στέλνει ηλεκτρικά σήματα στον νωτιαίο μυελό. Αυτά τα σήματα ενισχύουν τη μετάδοση των εντολών από τον εγκέφαλο στα εναπομείναντα λειτουργικά νεύρα της περιοχής και, κατόπιν, από τα νεύρα στους μυς προκειμένου να πραγματοποιηθεί η εκάστοτε κίνηση.
Η ARC-EX χάρισε στην Τζέσι αυτά τα δεδομένα για όλους τους υπόλοιπους ανθρώπους πράγματα, τα οποία δεν ήταν διόλου δεδομένα για εκείνη, όπως η ίδια ανέφερε στο Βήμα-Science. «Με τη νέα θεραπεία μπορώ να κόβω μόνη μου το φαγητό μου, να ανοίγω ένα βάζο και να πίνω από το ποτήρι χωρίς να χρησιμοποιώ καλαμάκι.
Ανέκτησα έναν βαθμό ανεξαρτησίας – βήμα σημαντικό για οποιονδήποτε άνθρωπο ζει με παράλυση. Μπορώ να γράφω καλύτερα, να βάζω την υπογραφή μου, άρχισα ακόμη και να ζωγραφίζω. Μπορώ πλέον να χτενίζω τα παιδιά μου, να σφουγγίζω τα δάκρυά τους, να τα αγκαλιάζω». Αξίες ανεκτίμητες…
Αμερικανική έγκριση
Η πρωτοποριακή συσκευή αναπτύχθηκε από ειδικούς της spin-off εταιρείας του Ομοσπονδιακού Πολυτεχνείου της Λωζάννης (EPFL) ΟNWARD MEDICAL και το ταξίδι της ανάπτυξής της (το οποίο είχε και ελληνικό «χρώμα» μέσω της συμμετοχής τού ερευνητή στο Κέντρο NeuroRestore του EPFL Αχιλλέα Λασκαράτου, ο οποίος εργάζεται δίπλα στον διεθνώς αναγνωρισμένο νευροεπιστήμονα, καθηγητή στο EPFL και συν-διευθυντή του NeuroRestore Γκρεγκουάρ Κουρτίν αλλά και μέσω της συνεισφοράς του Ιδρύματος Ωνάση στη χρηματοδότηση της σχετικής μελέτης) είχε προσφάτως αίσιο τέλος. Και αυτό διότι στα τέλη του περασμένου έτους η ARC-EX έλαβε έγκριση στις ΗΠΑ από την αρμόδια Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA).
Ηδη η νέα θεραπευτική προσέγγιση εφαρμόζεται σε δύο αμερικανικά κέντρα, το Next Steps Chicago και την Κλινική του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον (UW Medicine). «Αναμένεται η διάθεσή της σε περισσότερες αμερικανικές κλινικές εντός της χρονιάς ενώ σε ό,τι αφορά την Ευρώπη, μέσα στους επόμενους μήνες θα γίνει αίτηση για έγκριση της ARC-EX στην ΕΕ, η οποία ελπίζουμε ότι θα δοθεί ως τα τέλη του 2025» ανέφερε στο Βήμα-Science ο δρ Λασκαράτος, ενώ η Τζέσι από την πλευρά της δήλωσε «ενθουσιασμένη που τώρα πια, μετά την έγκρισή της, περισσότεροι ασθενείς θα ωφεληθούν από αυτή τη θεραπεία, όπως ωφελήθηκα και εγώ».
Οι κλινικές δοκιμές
Για να φθάσουμε όμως στην αμερικανική έγκριση προηγήθηκαν εντυπωσιακά αποτελέσματα της κλινικής δοκιμής UP-Lift, τα οποία δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό «Nature Medicine». Σύμφωνα με αυτά τα αποτελέσματα που αφορούσαν 65 ασθενείς ηλικίας 22-75 ετών σε 14 κέντρα αποκατάστασης σε ΗΠΑ και Ευρώπη, ορισμένοι εκ των οποίων είχαν υποστεί τραυματισμό του νωτιαίου μυελού ως και 34 χρόνια πριν, 90% των ασθενών εμφάνισαν βελτίωση είτε στη λειτουργικότητα είτε στη δύναμη των χεριών τους ενώ 72% παρουσίασαν βελτίωση και στις δύο αυτές σημαντικές παραμέτρους. Το 87% των ασθενών δήλωσε βελτίωση στην ποιότητα ζωής του.
Ρωτήσαμε τον δρα Λασκαράτο αν στην κλινική μελέτη εμφανίστηκαν παρενέργειες από την εφαρμογή της προσέγγισης. «Ορισμένοι συμμετέχοντες ανέφεραν ήπια δυσφορία από την ηλεκτρική διέγερση, ωστόσο αυτή ήταν παροδική και διαχειρίσιμη. Δεν υπήρξε κάποια σοβαρή ανεπιθύμητη ενέργεια» ήταν η απάντηση.
Στόχος η οικιακή χρήση
Επόμενο βήμα, σύμφωνα με τον έλληνα ερευνητή, είναι η ARC-EX, η οποία κοστίζει 30.000 δολάρια, να αποτελέσει «σύντροφο» των ασθενών εκτός κέντρων αποκατάστασης. Κοινώς να αρχίσει η οικιακή χρήση της με κάλυψη της θεραπείας από τα ασφαλιστικά ταμεία (κάτι που ήδη συζητεί η ONWARD με ασφαλιστικούς παρόχους στις ΗΠΑ).
«Η ιδέα είναι οι ασθενείς να μπορούν στο μέλλον να κάνουν χρήση της συσκευής όταν έχουν να φέρουν εις πέρας ένα πιο απαιτητικό καθήκον, όπως το να μαγειρέψουν ή να γράψουν. Οι μέχρι στιγμής μελέτες μας έχουν δείξει ότι οι ασθενείς μπορούν να αξιοποιούν τη θεραπεία για 1-2 ώρες, 3-4 φορές την εβδομάδα, στο πλαίσιο «προπόνησης». Μέσω αυτής της διαδικασίας, με την πάροδο του χρόνου, επιτυγχάνεται βελτίωση, η οποία διατηρείται ακόμη και όταν η συσκευή δεν λειτουργεί πλέον».
Μελλοντικές εφαρμογές
Το… μεθεπόμενο βήμα για την ερευνητική ομάδα είναι η πιθανή χρήση της συσκευής και για την αντιμετώπιση της παράλυσης των κάτω άκρων. «Κάποιες πρώτες ενδείξεις που έχουμε από μελέτες μαρτυρούν ότι η ARC-EX μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμη και για την ενεργοποίηση των νεύρων στα κάτω άκρα – φθάνει να τοποθετηθεί στο σωστό σημείο του νωτιαίου μυελού. Επίσης η χρήση της συσκευής εκτιμούμε ότι θα προσφέρει βελτίωση της αρτηριακής πίεσης αλλά και των προβλημάτων ούρησης που εμφανίζουν πολλά άτομα με παράλυση» σημείωσε ο δρ Λασκαράτος.
Πάντως, όπως υπογράμμισε στο Βήμα-Science ο καθηγητής Κουρτίν «πρέπει να επισημάνουμε ότι η θεραπεία μας, η οποία είναι η πρώτη που διατίθεται σε κλινικές με στόχο τη βελτίωση της λειτουργίας των άνω άκρων σε άτομα με χρόνια παράλυση, δεν προσφέρει ίαση. Σε κάθε περίπτωση όμως, η έγκριση της FDA σηματοδοτεί την αρχή ενός ταξιδιού το οποίο καθιστά την αποκατάσταση μετά από έναν τραυματισμό του νωτιαίου μυελού μια ρεαλιστική πιθανότητα». Ενα ταξίδι που ευελπιστούμε να έχει σύντομα τερματικό σταθμό το να μπορούν όλο και περισσότεροι παράλυτοι ασθενείς να αγκαλιάσουν τους αγαπημένους τους, όπως η Τζέσι, χάρη στην επιστήμη…
Μικροτσίπ πίσω από τον νωτιαίο μυελό
Η ερευνητική ομάδα του EPFL μελετά αυτή τη στιγμή και μια πιο στοχευμένη προσέγγιση αποκατάστασης των τραυματισμών του νωτιαίου μυελού. Αυτή η νέας γενιάς προσέγγιση είναι πιο επεμβατική καθώς αφορά την εισαγωγή ενός μικρού τσιπ πίσω από τον νωτιαίο μυελό με χειρουργική επέμβαση, το οποίο συνδέεται με μια συσκευή στην κοιλιά του ασθενούς που με τη σειρά της είναι συνδεδεμένη με έναν εξωτερικό υπολογιστή.
«Την πολλά υποσχόμενη αυτή προσέγγιση την έχουμε δοκιμάσει και για την κίνηση των χεριών καθώς και για τη βάδιση σε 15 ασθενείς με πολύ ελπιδοφόρα αποτελέσματα – εκτιμούμε ότι θα καταστεί διαθέσιμη μέσα στα επόμενα πέντε ως δέκα έτη. Μάλιστα διεξάγουμε τώρα πειράματα και με τοποθέτηση ενός δεύτερου τσιπ στον εγκέφαλο το οποίο “διαβάζει” τη σκέψη και δίνει εντολή για κίνηση όταν επιθυμεί να κινηθεί ο ασθενής» εξήγησε ο δρ Λασκαράτος.
Πηγή: Το Βήμα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου