Τα fidgets μπορούν να φέρουν τον απόλυτο πανικό στην τάξη σας. Την εποχή που γνώριζαν την κορύφωση της δημοτικότητάς τους υποσχόμενα να διευρύνουν το εύρος της ανθρώπινης προσοχής, το 1/3 των 200 καλύτερων σχολείων των ΗΠΑ προχωρούσε στην ολική απαγόρευσή τους.
Σύμφωνα με μελέτη του 2023 που εκπόνησε η Stephanie L. Kriescher, καθηγήτρια ψυχολογίας στο University of Northern Colorado και οι συνεργάτες της, α αντικείμενα αυτά διατίθενται στο εμπόριο ως «τα απόλυτα βοηθήματα τάξης» που ανακουφίζουν από τα συμπτώματα του άγχους, της υπερκινητικότητας και της πλήξης. Ωστόσο, τα στοιχεία για την αποτελεσματικότητά τους παραμένουν αμφιλεγόμενα και βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στη θεωρία, καθώς λίγες πειραματικές μελέτες έχουν πραγματοποιηθεί και αξιολογηθεί από τους ειδικούς.
Μετά από ανασκόπηση μελετών πολλών δεκαετιών για τα fidgets, η Kriescher και η ομάδα της υποστηρίζουν ότι τα αντικείμενα αυτά συχνά αποσπούν την προσοχή των χρηστών και των άλλων μαθητών. Για αυτό τον λόγο οι δάσκαλοι θα πρέπει να προχωρούν με προσοχή όταν εξετάζουν το ενδεχόμενο χρήσης τους σαν μέσο υποστήριξης της συμπεριφοράς ή της προσοχής των παιδιών σε μια τάξη γενικής εκπαίδευσης.
Σε μια μελέτη του 2020, για παράδειγμα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η χρήση fidget spinner από μαθητές της τρίτης τάξης δημοτικού είχε σαν αποτέλεσμα τα παιδιά μα αποδίδουν σημαντικά χειρότερα στα διαγωνίσματα μαθηματικών. Παρομοίως, σε μια άλλη μελέτη του 2020 διαπιστώθηκε ότι φοιτητές ηλικίας κολεγίου που χρησιμοποιούσαν fidget spinner κατά τη διάρκεια των διαλέξεων είχαν χαμηλότερο ποσοστό συγκέντρωσης και χαμηλότερες επιδόσεις σε τεστ μνήμη, ενώ παράλληλα αποσπούσαν την προσοχή και των άλλων φοιτητών της τάξης. Συγκεκριμένα, τα άτομα που χρησιμοποιούσαν τα fidgets παρουσίασαν μείωση της τάξης του 44 % στη συγκράτηση και όσοι κάθονταν κοντά τους 13 %.
Παρόμοια αμφιλεγόμενα αποτελέσματα εμφανίζονται και σε μη νευροτυπικούς μαθητές. Σε μια μελέτη του 2018 στην οποία συμμετείχαν νεαροί μαθητές με ΔΕΠ-Υ, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η χρήση fidget spinner είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση (διπλασιασμό) των συμπεριφορών που αποσπούσαν την προσοχή τους. Τα παιδιά με ΔΕΠΥ αντιμετώπιζαν τα fidget spinner πιο πολύ σαν «ένα διασκεδαστικό παιχνίδι παρά σαν κάτι που τα βοηθούσε να συγκεντρωθούν», κατέληξαν οι ερευνητές.
Συνεπαρμένοι από την κινητική και οπτική τους δύναμη, οι περισσότεροι μαθητές δεν βλέπουν κανένα μειονέκτημα στη χρήση τους. Αλλά «οι μαθητές συχνά αγνοούν το κόστος του multitasking, του να κάνεις ταυτόχρονα πολλά πράγματα», εξηγούν οι ερευνητές σε μια μελέτη του 2020, όπου φαίνονται οι χρήστες των fidgets να μην κατανοούν την αρνητική επίδραση που έχουν στη μνήμη και την προσοχή τους. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, τα άτομα που δεν χρησιμοποιούσαν spinner συγκράτησαν το 34 % των πληροφοριών μιας διάλεξης, τα άτομα που χρησιμοποιούσαν συγκράτησαν το 19%, ενώ όσα κάθονταν κοντά σε όσους χρησιμοποιούσαν συγκράτησαν το 29 % των πληροφοριών.
Η επίδραση του πλαισίου
Άλλες έρευνες δείχνουν ότι τα περιβάλλοντα μάθησης του πραγματικού κόσμου μπορεί να είναι πιο ευνοϊκά για τα fidgets και η απαγόρευσή τους δεν αποτελεί λύση. Η χρήση τους μέσα στις σχολικές τάξεις - όπως και κατά τα γεύματα, όπως αποδείχθηκε πρόσφατα- μπορεί να είναι μια αισθητικοκινητική στρατηγική για τον περιορισμό άλλων πηγών απόσπασης της προσοχής.
Μια μελέτη του 2015 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα fidgets μπορεί να λειτουργούν ως «αντισταθμιστικός μηχανισμός» που υποστηρίζει τη «νευρογνωστική λειτουργία σε παιδιά με ΔΕΠΥ», υποδεικνύοντας ότι σε ορισμένα πλαίσια, μπορεί να αποτελούν έναν τρόπο αντικατάστασης μιας μη προβλέψιμης και έντονα διασπαστικής πηγής από μια μέτρια και ελεγχόμενη. Όταν οι μαθητές εργάζονται σε θορυβώδεις χώρους, για παράδειγμα, ή εκτίθενται στους ήχους της κυκλοφορίας /του εξωτερικού περιβάλλοντος, τότε τα fidgets μπορεί να είναι ένας τρόπος για να ανακατευθύνουν την προσοχή τους που έχει την τάση να περιπλανάται.
Παρόμοια ευρήματα προκύπτουν και σε μελέτες για το doodling και την μουσική υπόκρουση. Σε μια μελέτη του 2019, για παράδειγμα, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ενώ το doodling ελεύθερης μορφής (ζωγραφίζοντας ζώα, ανθρώπους ή σκηνές) απαιτεί μεγάλη προσοχή, το απλούστερο- χαμηλής προσπάθειας doodling (χρωματισμός σχημάτων ή σχεδίων) έχει ασήμαντο/ελάχιστο γνωστικό κόστος και βοηθά στους μαθητές να ελέγχουν άλλες πηγές απόσπασης της προσοχής. Το ίδιο συμβαίνει και για την μουσική υπόκρουση στις τάξεις. Οι έρευνες δείχνουν ότι ένα σύνθετο τραγούδι με γρήγορες αλλαγές στο ρυθμό ή περίπλοκους στίχους εμποδίζει/ανταγωνίζεται τις ακαδημαϊκές εργασίες, αλλά πιο απλά τραγούδια με προβλέψιμους ρυθμούς παρακινούν τους μαθητές να εργάζονται πιο σκληρά χωρίς να αποσπούν την προσοχή τους.
Για τα παιδιά που δυσκολεύονται συχνά στις εκτελεστικές λειτουργίες και παλεύουν με την υπερδιέγερση ή το άγχος, τα fidgets μπορούν να μειώσουν τα τικ, τις εμμονές και την ανησυχία, επιτρέποντάς τους να παραμείνουν συγκεντρωμένα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και να διοχετεύσουν μεγαλύτερο μέρος της προσοχής τους στο ακαδημαϊκό έργο.
Εν τω μεταξύ, ένα μεγάλο μέρος της έρευνας σχετικά με τα αρνητικά χαρακτηριστικά των fidgets επικεντρώνεται σε μια κατηγορία αντικειμένων που κατατάσσονται πιο σωστά ως μέσα ψυχαγωγίας, παρά ως βοηθήματα μελέτης. Τα Fidget spinner, τα pop-it, οι δίσκοι που φωτίζονται ή τα στυλό με εξαρτήματα που κάνουν δυνατούς ήχους, μπορεί να προκαλέσουν πανικό στην τάξη.
Είναι σημαντικό να διευκρινιστεί ότι τα fidgets δεν βελτιώνουν την προσοχή του ατόμου, αν και σε κάποιες περιπτώσεις καταστέλλουν τα διασπαστικά ερεθίσματα. Αν θέλετε έναν εμπειρικό κανόνα για την αποτελεσματική χρήση τους, προτιμάτε τα λιγότερα «ενοχλητικά/διασπαστικά» από αυτά και χρησιμοποιείτε τα όσο το δυνατόν πιο λίγο, τον ελάχιστο χρόνο δηλαδή που απαιτείται για να ολοκληρωθεί μια ακαδημαϊκή εργασία.
ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ
Νωρίτερα φέτος, ζητήσαμε από τους δασκάλους στο Facebook, το Instagram και το Twitter να μοιραστούν μαζί μας τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούνται/εμφανίζονται τα fidgets στις τάξεις τους. Τα απαγορεύουν τελείως; Επιτρέπουν στους μαθητές να τα χρησιμοποιούν αν υπάρχει καλός λόγος; Στην πλειοψηφία τους οι δάσκαλοι βρήκαν μια μέση λύση: τα fidgets επιτρέπονται όταν χρησιμοποιούνται για συγκεκριμένο σκοπό και με τρόπο που δεν αποσπούν την προσοχή των μαθητών.
«Για την τάξη μου στο Γυμνάσιο, ήταν εξαιρετικά βοηθητικά!» γράφει η καθηγήτρια Γυμνασίου και Λυκείου Taylor Baumeister. «Αλλά θα πρέπει να αποφεύγετε τις μπάλες άγχους και τα άλλα αντικείμενα που μοιάζουν να είναι προορισμένα να πετιούνται. Επίσης πρέπει να αποφεύγετε τα θορυβώδη για να μην αποσπάται η προσοχή των άλλων παιδιών. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό αυτά τα αντικείμενα να αντιμετωπίζονται ως εργαλεία και όχι ως παιχνίδια».
Μια ανασκόπηση περισσότερων από 500 σχολίων αποκαλύπτει και άλλες σημαντικές πτυχές :
Δοκιμάστε εναλλακτικές λύσεις: Τα Fidgets δεν είναι ο μόνος τρόπος για να βοηθήσετε τους μαθητές σας να παραμείνουν ήρεμοι και συγκεντρωμένοι : τα διαλείμματα από τα ακαδημαϊκά έργα, οι περίπατοι στη φύση και οι ασκήσεις αναπνοής μπορούν να βοηθήσουν πάρα πολύ χωρίς να χρειαστεί να εισάγετε αντικείμενα που αποσπούν την προσοχή στην τάξη. Η Onderwoman, καθηγήτρια, δίνει στους μαθητές την επιλογή ενός ευέλικτου καθίσματος ή μια γωνιά ηρεμίας. «Ξεκινάω τη χρονιά πολύ αργά, παρουσιάζοντας καθένα από αυτά τα στοιχεία και συζητώντας τα», γράφει.
Θέστε ξεκάθαρες προσδοκίες: Οι εκπαιδευτικοί τονίζουν τη σημασία του να μιλάνε στα παιδιά σχετικά με την υπεύθυνη χρήση των fidgets και να θέτουν από την αρχή τους σχετικούς κανόνες. «Πρέπει να εξηγούμε στα παιδιά τις προσδοκίες μας. Δεν μπορούμε να θεωρούμε ότι τις γνωρίζουν», γράφει η ms.m.walker στο Instagram που έχει δημιουργήσει το γράφημα «Εργαλεία εναντίον Παιχνιδιών» όπου υπάρχουν εικόνες μαθητών που χρησιμοποιούν σωστά τα fidgets. «Όταν κάποιος ξεχνάει, του δείχνω τον πίνακα και του θυμίζω τι έχουμε πει για τα παιχνίδια και τα εργαλεία».
Αποφεύγετε τα fidgets που αποσπούν την προσοχή: Ερευνητές και εκπαιδευτικοί συμφωνούν απόλυτα ότι πρέπει να αποφεύγετε πάση θυσία τα fidgets που αποσπούν την προσοχή των παιδιών -τα spinners, poppers, τα αντικείμενα με ήχους ή φώτα και όσα ενθαρρύνουν τη ρίψη. «Είμαι υπέρ των fidgets αν χρησιμοποιούνται σωστά και είναι αθόρυβα», γράφει η Kasey Deese Orellana, δασκάλα δημοτικού σχολείου. «Ο κανόνας μου είναι: Αν σε βοηθά να συγκεντρώνεσαι, είναι εργαλείο. Εάν σου αποσπά την προσοχή, είναι παιχνίδι και πρέπει να το αφήσεις μακριά. Τη στιγμή που φεύγει από το χέρι σου (επειδή το πετάς) είναι παιχνίδι και πρέπει να φύγει».
Τα πιο αποτελεσματικά fidgets σύμφωνα με τους περισσότερους εκπαιδευτικούς είναι τα αθόρυβα και διακριτικά, όπως τα αυτοκόλλητα με υφή, τα βραχιολάκια και οι μπάλες πίεσης (αν και πρέπει να διατυπώνεται αμέσως ο κανόνας ότι απαγορεύεται το πέταγμά τους). «Έχω αυτό που ονομάζω αθόρυβα fidgets (mesh sleeves with a marble) και τα δίνω στους μαθητές που έχουν την συνήθεια να χτυπούν πχ το μολύβι τους »ή χρησιμοποιούν θορυβώδη fidgets”, γράφει η Catherine Pascual. «Ως δάσκαλα με ΔΕΠΥ και αισθητηριακή ευαισθησία, καταλαβαίνω πραγματικά την ανάγκη τους. Αλλά ο ήχος των fidget spinner με αποσπά εντελώς από αυτό που προσπαθώ να πω».
Απόδοση του άρθρου Do Fidgets Help Students Focus?
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός (Παν. Θεσσαλίας)
Νηπιαγωγός (Α.Π.Θ.)
MEd - Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου