Ζούμε στην εποχή που μπορούμε να θυμώσουμε με οτιδήποτε. Από το πιο σοβαρό μέχρι το πιο επουσιώδες. Οπως με κάποιον που αργεί μερικά δευτερόλεπτα να ξεκινήσει σε ένα πράσινο φανάρι ή κάποιον που έχει διαφορετική άποψη από εμάς στα social media.
Ο θυμός βρίσκεται ανάμεσά μας. Αλλοτε εκδηλώνεται, άλλοτε μένει βουβός, πάντως είναι κάτι που όλοι είτε μεταδίδουμε είτε δεχόμαστε. Επομένως, είναι χρήσιμο να τον κατανοήσουμε καλύτερα για να ξέρουμε πώς να συνυπάρξουμε μαζί του.
Η Μόγια Σάρνερ είναι ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεύτρια, ενώ μπορεί να την έχετε «πετύχει» και στον Guardian όπου διατηρεί τη στήλη «How to Build a Better Life». Πρόσφατα κυκλοφόρησε το πρώτο της βιβλίο «When I Grow Up: Conversations with adults in search of adulthood» (Scribe), όπου πραγματεύεται τον τρόπο που ενηλικιωνόμαστε. Της ζητήσαμε να μας εξηγήσει μερικά πράγματα για τον θυμό: τι τον πυροδοτεί, ποια είναι τα συχνότερα αίτια που μας κάνουν να θυμώνουμε, αλλά και πώς μπορούμε να τον διαχειριστούμε καλύτερα.
«Φωνάζουμε» στο διαδίκτυο, μένουμε «κωφοί» απέναντι στα συναισθήματά μας
Μπορεί να αντιμετωπίζουμε και λίγο σαν αστείο όλους εκείνους τους τσακωμούς στους οποίους μαζικά οι χρήστες επιδίδονται ανά καιρούς στο Facebook, αλλά δεν είναι μικρό το μερίδιο των κοινωνικών δικτύων στο κεφάλαιο θυμός. Οπως σημειώνει η Μόγια Σάρνερ, «τα κοινωνικά δίκτυα υποσχέθηκαν ενός είδους εκδημοκρατισμό της συναισθηματικής έκφρασης: ότι ο καθένας θα αποκτούσε φωνή και χώρο να δημοσιεύει τη γνώμη και τα συναισθήματά του και όλοι θα τον άκουγαν». Βέβαια, η πραγματικότητα τελικά δεν είναι τόσο ιδανική όσο φανταζόμασταν: «Πολλοί άνθρωποι “ουρλιάζουν” στο κενό. Δεν ακούγονται όσα κεφαλαία γράμματα, θαυμαστικά και συνοφρυωμένα emojis και αν χρησιμοποιήσουν», συμπληρώνει.
Αυτή η διαδικασία έχει ως αποτέλεσμα όχι μόνο να μην καταφέρουν να ακουστούν στους άλλους, αλλά ούτε να ακούσουν ίδιο τους τον εαυτό: «Πολλοί γίνονται “κωφοί” απέναντι στον συναισθηματικό τους κόσμο, δεν ακούνε και δεν μεταβολίζουν τον θυμό τους, παρά τον “ξερνάνε” στην “τουαλέτα” του διαδικτύου», λέει η ειδικός, σημειώνοντας βέβαια πως «ίσως να ήμασταν πάντα έτσι, αλλά τώρα όλο αυτό δημοσιοποιείται στο ίντερνετ».
Δεν εξοργιζόμαστε πάντα για τον λόγο που νομίζουμε
Η Μόγια Σάρνερ έχει δει πολλούς θυμωμένους ανθρώπους να περνούν την πόρτα του γραφείου της. Εχει καταλάβει από την εμπειρία της πως αυτό που νομίζουν ότι τους προκαλεί οργή δεν είναι πάντα η πραγματική πηγή του προβλήματος. «Μπορεί κάποιος να έρθει στη συνεδρία νιώθοντας εξοργισμένος με τον/τη σύζυγό του, το παιδί του, έναν φίλο του, τον εργοδότη του. Αλλά όταν εξερευνούμε αυτόν τον θυμό και κάνουμε συνδέσεις με το παρελθόν και με παραγνωρισμένα συναισθήματα και σκέψεις, ανακαλύπτουμε ότι αυτή η οργή πάει πολύ πιο βαθιά», εξηγεί.
Για την ακρίβεια, μπορεί να πρόκειται για ένα συναίσθημα που κουβαλάει κάποιος από την παιδική ηλικία και μια συγκεκριμένη αλληλεπίδραση να το πυροδοτεί ξανά: «Μπορεί κάποιος να ένιωθε παραμελημένος από έναν γονέα ξανά και ξανά. Αυτή “η δυναμική της αδιαφορίας” μπορεί να παραμένει ζωντανή μέσα του για δεκαετίες. Μπορεί ακόμα και να αγνοεί ένα μέρος του εαυτού του για ολόκληρη την ενήλικη ζωή του, να μην ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τα συναισθήματά του. Και το να το κατανοήσει κανείς αυτό μπορεί να τον μεταμορφώσει».
Δεν χρειάζεται να φοβόμαστε τον θυμό μας
Κατά γενική ομολογία, ο θυμός είναι ένα ανεπιθύμητο συναίσθημα, το οποίο προσπαθούμε να ξεφορτωθούμε με κάθε τρόπο. Οπως συμπληρώνει και η αρθρογράφος του Guardian, «πολλοί άνθρωποι τρέμουν τον ίδιο τον θυμό τους. Και μπορεί να προσπαθήσουν να τον απομακρύνουν είτε πίνοντας και παίρνοντας ναρκωτικά για να τον κατευνάσουν είτε με το να γίνονται βίαιοι. Κάνουν οτιδήποτε προκειμένου να μην κάνουν αυτό το συναίσθημα σκέψη και να το βάλουν σε λέξεις».
Πολλές φορές πέφτουμε στην «παγίδα» να θεωρούμε πως ο θυμός είναι κάποιο «πράγμα» που καλούμαστε να διαχειριστούμε. Οπως εξηγεί όμως η ειδικός: «Ο θυμός είναι συναίσθημα, όχι πράξη». Και πράγματι, δεν είναι πάντα εύκολο να αφεθούμε και να νιώσουμε τον θυμό μας και η ψυχοθεραπεία είναι πολύ σημαντική για να καταλάβουμε καλύτερα τον εαυτό μας. Πρέπει επίσης να θυμόμαστε πως «μπορεί να τον αισθανόμαστε βίαιο, αλλά ο θυμός δεν χρειάζεται να προκαλεί και στην πράξη βία. Το να αισθάνεται κανείς θυμωμένος δεν είναι από μόνο του επιβλαβές –εκτός και αν το κάνει πράξη».
Θυμός και στεναχώρια ενίοτε πάνε μαζί
Δεν συμβαίνει απαραίτητα πάντα, αλλά μπορεί κάλλιστα κάποιος να νιώθει θυμό και θλίψη ταυτόχρονα. «Αν για παράδειγμα κάποιος αισθάνεται πως τον κακομεταχειρίζονται, μπορεί να νιώσει δικαίως οργή αλλά και βαθιά θλίψη, γιατί ενδέχεται αυτή να είναι μια σημαντική συναισθηματική εμπειρία για το άτομο», λέει η ψυχοθεραπεύτρια.
Τι κάνουμε, λοιπόν, αν βρεθούμε να νιώθουμε οργισμένοι και θλιμμένοι την ίδια στιγμή; «Το να αφεθούμε να νιώσουμε αυτά τα συναισθήματα αντί να τα εκδηλώσουμε είναι κατά τη γνώμη μου ο μόνος τρόπος για να αναπτυχθούμε. Να μάθουμε έτσι από τις εμπειρίες μας και να ζήσουμε μια καλή ζωή», καταλήγει.
Και τα παιδιά έχουν δικαίωμα στην οργή
Κάθε παιδί κάποια στιγμή νιώθει θυμό απέναντι στους γονείς του ή τους ανθρώπους που το φροντίζουν. Είναι φυσιολογικό και ζωτικής σημασίας για ένα μωρό, ένα παιδί, αλλά και έναν έφηβο, όπως επιβεβαιώνει η Μόγια Σάρνερ: «Είναι πολλά αυτά που μπορεί να εξοργίσουν τα παιδιά αφού έχουν τόσο μικρό έλεγχο πάνω στις ζωές τους».
Πώς αντιμετωπίζουμε, λοιπόν, ένα θυμωμένο παιδί; Οπως τον εαυτό μας. Με τον τρόπο που και εμείς ως ενήλικες καλούμαστε να κατανοήσουμε ότι ο θυμός είναι ένα συναίσθημα και να βρούμε τις ρίζες του, έτσι είναι σημαντικό να βοηθήσουμε και ένα παιδί να καταλάβει τι του προκαλεί θυμό και να το προτρέψουμε να τον βάλει σε μια σειρά με λέξεις. «Είναι πολύ σημαντικό να επισημάνουμε ότι τα παιδιά χρειάζονται βοήθεια για να καταλάβουν ότι ο θυμός τους δεν είναι παντοδύναμος ή συντριπτικός και ότι τα όρια που τους θέτουν οι γονείς και οι φροντιστές τους δεν καταρρέουν όταν είναι θυμωμένα, όσο και αν αυτό τα εξοργίζει. Αυτό μπορεί να τα βοηθήσει να αποκτήσουν μια αίσθηση περιορισμού και να νιώσουν ασφάλεια», εξηγεί η ψυχοθεραπεύτρια.
Τελικά, ο θυμός δεν είναι και τόσο κακός
Οπως κάθε συναίσθημα, έτσι και ο θυμός είναι τελικά απαραίτητος για τη ζωή μας. Ακόμα και αν είναι από εκείνα τα συναισθήματα που θεωρούμε «κακά», στην πραγματικότητα δεν είναι και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να τον «φιμώσουμε». Οπως συμπεραίνει και η Μόγια Σάρνερ, «όταν συνειδητά ή ασυνείδητα απαγορεύουμε στον εαυτό μας να νιώσουμε τον θυμό, στερούμε στον εαυτό μας κάτι τρομερά σημαντικό και ουσιαστικό. Ισοπεδώνουμε ένα κομμάτι του εαυτού μας που πρέπει να κατανοήσουμε. Είναι ένα συναίσθημα που μπορεί να μας ειδοποιήσει και να μας προστατέψει όταν εμείς ή κάποιος άλλος δεχόμαστε μια κακή συμπεριφορά. Χωρίς τον θυμό μπορεί να μην αντιληφθούμε τα “red flags” σε κακοποιητικές σχέσεις και να δυσκολευόμαστε να θέτουμε όρια. Ο θυμός μπορεί να φέρει ένα δυναμικό κίνητρο και ενέργεια στη ζωή μας, αν τον αφήσουμε να το κάνει».
Πηγή: Καθημερινή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου