ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ η ισότητα και η αποδοχή δεν είναι πάντα αυτονόητες έννοιες. Το σχολείο μπορεί να είναι ένας χώρος ανάπτυξης, αλλά είναι και χώρος δυσκολιών και τραυματικών εμπειριών για κάποιους μαθητές. Για τα μέλη της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας τα πράγματα δεν είναι (σχεδόν ποτέ) απλά.
Οι αριθμοί λένε την αλήθεια. Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησε η Υπηρεσία Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2023, το 60% των ΛΟΑΤΚΙ+ μαθητών έχει δεχθεί εκφοβισμό στο σχολείο λόγω της σεξουαλικής ταυτότητας ή του φύλου τους, ενώ το 50% αισθάνεται ότι δεν μπορεί να είναι ανοιχτό σχετικά με τα θέματα αυτά στο σχολικό περιβάλλον. Το 40% έχει αισθανθεί κατάθλιψη ή άγχος λόγω της αντιμετώπισης που έχει στο σχολείο, ενώ το 25% ανέφερε ότι έχει σκεφτεί την αυτοκτονία λόγω της παρενόχλησης που βιώνει.
Πολύ προβληματικό είναι, επίσης, το ότι οι εκπαιδευτικοί είναι πολλές φορές μέρος του προβλήματος και όχι της λύσης. Το 20% των ΛΟΑΤΚΙ+ μαθητών που συμμετείχαν στην έρευνα δήλωσε ότι οι εκπαιδευτικοί κάνουν διακρίσεις σε βάρος τους ή δεν παρεμβαίνουν όταν γίνονται στόχοι εκφοβισμού. Βάσει των προαναφερθέντων δεδομένων, δεν προκαλεί έκπληξη το ότι το 35% των ΛΟΑΤΚΙ+ μαθητών πιστεύει ότι η σχολική τους απόδοση επηρεάζεται αρνητικά από την ανασφάλεια και τις διακρίσεις που αντιμετωπίζουν.
Ολλανδία και Σουηδία μπροστά στη συμπεριληπτική εκπαίδευση
Η εικόνα της Ευρώπης είναι ποικιλόμορφη. Φωτεινά παραδείγματα αποδοχής και συμπεριληπτικότητας είναι η Ολλανδία και η Σουηδία, όπου οι ΛΟΑΤΚΙ+ μαθητές είναι απλώς μαθητές.
Εδώ, η νομοθεσία είναι στο πλευρό τους, τα σχολεία έχουν ενσωματώσει τα ΛΟΑΤΚΙ+ θέματα στο πρόγραμμα σπουδών και οι δάσκαλοι λαμβάνουν εξειδικευμένη εκπαίδευση για να μπορούν να υποστηρίζουν αποτελεσματικά τους ΛΟΑΤΚΙ+ μαθητές και να αντιμετωπίζουν περιστατικά εκφοβισμού.
Στη Σουηδία, οι μαθητές διδάσκονται για τη σεξουαλική ποικιλομορφία και τα ανθρώπινα δικαιώματα από πολύ μικρή ηλικία. Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι υποχρεωτική και περιλαμβάνει θετικά μηνύματα για την αποδοχή αυτής της ποικιλομορφίας.
Στην Ολλανδία, πραγματοποιούνται πολλά προγράμματα ενίσχυσης της συμπερίληψης, ενώ οι σχολικές βιβλιοθήκες περιέχουν βιβλία και υλικό που προωθούν την αποδοχή.
Δεν είναι όλα ρόδινα στην Ευρώπη
Η ομοφοβία και η τρανσφοβία παραμένουν μεγάλα προβλήματα σε πολλά κράτη, ιδιαίτερα σε αυτά όπου οι κοινωνικές και πολιτισμικές αντιλήψεις για τη σεξουαλική ποικιλομορφία είναι πιο συντηρητικές. Σε αρκετές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία, οι ΛΟΑΤΚΙ+ μαθητές αντιμετωπίζουν σοβαρές διακρίσεις και εκφοβισμό, ενώ η κρατική νομοθεσία συχνά δεν τους προστατεύει επαρκώς.
Εμπόδια προκαλούν η έλλειψη πόρων και η απουσία σαφών κατευθυντήριων γραμμών από το κράτος, οι οποίες συχνά έχουν ως αποτέλεσμα οι δάσκαλοι να μην εκπαιδεύονται σχετικά με τα ΛΟΑΤΚΙ+ θέματα.
Ωστόσο, υπάρχουν ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες που προσπαθούν να βελτιώσουν την κατάσταση. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προωθούν πολιτικές και δράσεις για την προστασία των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στην εκπαίδευση, ενώ προγράμματα όπως το Erasmus χρηματοδοτούν έργα που προωθούν τη συμπερίληψη και την αποδοχή στα σχολεία.
Στην Ελλάδα η νομοθεσία υπάρχει, λείπει η εφαρμογή
Ο νόμος 4443/2016 προβλέπει την προστασία από τις διακρίσεις λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου, ωστόσο η εφαρμογή του στον εκπαιδευτικό τομέα είναι περιορισμένη.
Σύμφωνα με σχετικές έρευνες, περίπου το 84% των ΛΟΑΤΚΙ+ μαθητών στην Ελλάδα έχει δεχθεί κάποιο είδος εκφοβισμού στο σχολείο λόγω της ταυτότητάς του, ενώ οι περιπτώσεις ομοφοβικού και τρανσφοβικού εκφοβισμού συχνά παραμένουν ατιμώρητες, γεγονός που εντείνει το πρόβλημα.
Το κενό που αφήνει η επίσημη πολιτεία έρχονται να καλύψουν οργανώσεις όπως η Colour Youth, το Orlando LGBT+, το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών και το Πολύχρωμο Σχολείο,[MA1] οι οποίες, μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων και εκστρατειών ευαισθητοποίησης, προσπαθούν να ενημερώσουν και να στηρίξουν τόσο τους μαθητές όσο και τους εκπαιδευτικούς.
Από τη θεωρία στην πράξη
Για να αντιστραφεί η κατάσταση, πρέπει να αλλάξουν τα δεδομένα. Αυτήν τη στιγμή υπάρχουν σχολεία που δεν έχουν καν ψυχολόγο. Η πρόσβαση των ΛΟΑΤΚΙ+ μαθητών σε εξειδικευμένους ψυχολόγους που θα μπορούν να τους στηρίξουν στην πράξη είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη δημιουργία ενός ασφαλούς και υποστηρικτικού περιβάλλοντος εκπαίδευσης.
Επίσης, ενώ η ελληνική νομοθεσία προβλέπει την προστασία των ΛΟΑΤΚΙ+ μαθητών, δεν υπάρχουν μηχανισμοί παρακολούθησης και αξιολόγησης της εφαρμογής των σχετικών νόμων και πολιτικών. Αυτό δημιουργεί ένα κενό μεταξύ της θεωρίας και της πράξης, το οποίο πρέπει να καλυφθεί με συντονισμένες δράσεις από την πολιτεία, τους εκπαιδευτικούς φορείς και την κοινωνία των πολιτών.
Για να βελτιωθούν οι συνθήκες, ένα καλό ξεκίνημα είναι η εισαγωγή της σεξουαλικής αγωγής καταρχάς, η οποία θα περιλαμβάνει και τα ΛΟΑΤΚΙ+ θέματα, στο σχολικό πρόγραμμα και η εκπαίδευση του προσωπικού. Δεύτερο βήμα (πρέπει να) είναι η υιοθέτηση πολιτικών μηδενικής ανοχής στον εκφοβισμό και η παροχή υποστηρικτικών υπηρεσιών.
Φανταστείτε ένα σχολείο όπου κάθε μαθητής, ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου, νιώθει ασφαλής και αποδεκτός. Θα είναι ένα καλύτερο σχολείο και θα προετοιμάζει τους ανθρώπους για μια καλύτερη κοινωνία.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
Πηγή: LiFO
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου