«Ελπίζοντας ότι θα μπορέσουμε να καταλάβουμε καλύτερα ο ένας τον άλλο» γράφει στην πρώτη σελίδα. Και αυτή η απλή φράση συνοψίζει τη φιλοσοφία του βιβλίου.
Έχοντας αφετηρία δύο σημαντικά γεγονότα που σημάδεψαν τη ζωή της, η Kathryn Erskine δίνει στην αμερικάνικη παιδική και εφηβική λογοτεχνία ένα πολύ δυνατό βιβλίο, το οποίο παρουσιάζει την προσπάθεια ενός κοριτσιού με Σύνδρομο Asperger να συμφιλιωθεί με την απώλεια του αδερφού της που έπεσε νεκρός μέσα στο σχολείο του σε μακελειό που προκάλεσε οπλισμένος μαθητής.
Πρωταγωνίστρια της ιστορίας είναι η Caitlin Smith, ένα κορίτσι 10 ετών με Σύνδρομο Asperger, που λατρεύει τη ζωγραφική και τα λεξικά. Ο κόσμος της είναι όπως και τα σχέδιά της, μόνο με άσπρο και μαύρο, αφού όλα τα άλλα τής προκαλούν έντονη σύγχυση και άγχος. Βοηθός της στην αντιμετώπιση της «παράλογης» καθημερινότητας ήταν μέχρι πριν από λίγο καιρό ο 13χρονος αδερφός της Devon, που της εξηγούσε τον κόσμο και τη βοηθούσε να λειτουργεί αποτελεσματικά σε αυτόν. Τα πάντα όμως άλλαζουν όταν ο Devon πέφτει νερκός από πυροβολισμούς στο σχολείο του. Η Caitlin παλεύει να καταλάβει και να αποδεχθεί την πραγματικότητα και να ξαναβρεί τους ρυθμούς της. Και τότε, θα καταλάβει ότι δεν είναι όλα άσπρο – μαύρο, αλλά υπάρχουν και διάφορες αποχρώσεις του γκρι που είναι απαραίτητες στη ζωή μας.
Το μακελειό στο Virginia Tech University στο Blacksburg τον Απρίλιο του 2007 στοίχισε τη ζωή σε 33 άτομα και πέρασε στην ιστορία ως μια από τις πιο φονικές τραγωδίες που έλαβαν χώρα σε εκπαιδευτικό ίδρυμα παγκοσμίως. Οι πληγές που άφησε στην τοπική κοινότητα είναι ακόμα ανοιχτές. Πολλοί κάτοικοι της περιοχής, μεταξύ των οποίων και η συγγραφέας του βιβλίου Kathryn Erskine, σοκαρίστηκαν και προσπάθησαν να καταλάβουν πώς μπόρεσε κάτι τέτοιο να συμβεί δίπλα τους. Η ίδια η συγγραφέας αναφέρει στο σημείο που συνοδεύει το βιβλίο της: «Δεν ξέρω (γιατί έγινε). Είμαι όμως βέβαιη για ένα πράγμα. Αν καταλαβαίναμε ο ένας τον άλλο καλύτερα, θα μπορούσαμε να σταματήσουμε τη βία. Όλοι θέλουμε να μας ακούνε, να μας καταλαβαίνουν. Κάποιοι από εμάς είμαστε καλύτεροι στο να εκφράζουμε τους εαυτούς μας. Κάποιοι έχουν σοβαρά προβλήματα τα οποία πρέπει να λυθούν, και όχι να αγνοηθούν, όποιο και αν είναι το κόστος. Το να προστατεύουμε τα λεφτά της κοινωνίας σε βάρος της προστασίας των ίδιων των ατόμων είναι μια τραγωδία. Η άγνοια και η αδιαφορία έχουν την ίδια ρίζα».
Η μικρή Caitlin είναι ένα παιδί που εμφανίζει τα κλασικά συμπτώματα του Συνδρόμου Asperger: δυσκολεύεται να κατανοήσει τα συναισθήματα των άλλων και να δει τον κόσμο από τη δική τους οπτική γωνία, χρησιμοποιεί και αντιλαμβάνεται τον προφορικό λόγο μόνο κυριολεκτικά, έχει ξεσπάσματα όταν αγχώνεται, δυσκολεύεται να κάνει βλεμματική επαφή και να συνάψει κοινωνικές σχέσεις με άλλα άτομα (ενήλικες και παιδιά), ενώ η συμπεριφορά της διαφέρει σημαντικά από την συμπεριφορά ενός κοριτσιού στην ηλικία της. Λατρεύει τις ρουτίνες και τα πράγματα που μένουν σταθερά και αποφεύγει κάθε είδους αλλαγή καθώς αποτελεί απειλή για εκείνη. Η πρωτοτυπία του βιβλίου και η δύναμή του είναι ότι βλέπουμε όλη την ιστορία μέσα από τα μάτια της Caitlin. Δεν πρόκειται για μια αφήγηση της ιστορίας από έναν εξωτερικό παρατηρητή, όπου μέσα στην αφήγηση παρουσιάζονται κάποια στοιχεία για την πρωταγωνίστρια, τον τρόπο σκέψης, συμπεριφοράς και τα συναισθήματά της, αλλά η ίδια η πρωταγωνίστρια είναι και αφηγητής της ιστορίας της. Αν και το εγχείρημα ήταν ιδιαίτερα τολμηρό και δύσκολο και θα μπορούσε να καταλήξει σε ένα αδιάφορο βιβλίο που θα πραγματεύεται με επιφανειακό τρόπο την πραγματικότητα ενός ατόμου με Σύνδρομο Asperger, αναπαράγοντας στερεότυπα και βασικές γνώσεις, η συγγραφέας καταφέρνει και αποτυπώνει με μοναδικό, ρεαλιστικό και μη υπερβολικό τρόπο την κατάσταση. Βοηθός σε αυτή την προσπάθεια είναι η κόρη της, η οποία έχει διάγνωση Asperger, δανείζοντας πολλά στοιχεία της στην ηρωίδα της ιστορίας και χαρίζοντας στην ίδια τη συγγραφέα μια μοναδική κατανόηση της πραγματικότητας των ατόμων με Asperger.
Τα βιβλία είναι παράθυρα σε άλλους κόσμους. Και το συγκεκριμένο είναι ένα παράθυρο που μας επιτρέπει να γνωρίσουμε την ζωή ενός παιδιού με Asperger και να κρυφοκοιτάξουμε για λίγο στο μυαλό του, παίρνοντας μια μικρή γεύση από τον μοναδικό τρόπο σκέψης του, καταλαβαίνοντας πια συμπεριφορές που μέχρι τώρα μας φαίνονταν «παράξενες», «τρελές», «αγενείς», «σκληρές», «αδιάφορες», «απάνθρωπες»... Και αυτά τα παράθυρα είναι που στην πραγματικότητα μας βοηθούν να εγκαταλείψουμε λανθασμένες, ρατσιστικές, υποτιμητικές απόψεις του παρελθόντος και να αποδεχτούμε την αναπηρία και τη διαφορετικότητα σαν μια μορφή φυσιολογικότητας, σαν αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνίας μας. Ένας καλός συγγραφέας μπορεί πραγματικά να αλλάξει τον κόσμο μέσα από τις ιστορίες του και με όπλο τις γνώσεις και την ευαισθησία του να κάνει τη νέα γενιά να σκέφτεται, να προβληματίζεται, να αμφισβητεί παγιωμένες απόψεις, να προσπαθεί να κατανοήσει και να είναι πιο ανεκτική απέναντι σε οτιδήποτε διαφέρει.
Ένα βιβλίο που μας δίνει μια ελπίδα κατανόησης και συμφιλίωσης μεταξύ των ανθρώπων.
Ελπίζουμε πολύ σύντομα να μεταφραστεί και στα ελληνικά και να αρχίσει να στολίζει όλες τις σχολικές και δημόσιες βιβλιοθήκες! Γιατί είναι κρίμα τέτοια διαμαντάκια να μένουν κλεισμένα στα στενά όρια μιας μόνο γλώσσας…
Mockingbird
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός (Παν. Θεσσαλίας)
Νηπιαγωγός (Α.Π.Θ.)
MEd - Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου