15 στρατηγικές συμπεριφοράς για παιδιά στο Φάσμα του Αυτισμού.

Στο συγκεκριμένο άρθρο θα βρείτε 15 στρατηγικές συμπεριφοράς για παιδιά στο Φάσμα του Αυτισμού. Κάποιες από αυτές μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σε ενήλικες με αυτισμό, καθώς και σε παιδιά με προβληματική συμπεριφορά που δεν ανήκουν στο Φάσμα του Αυτισμού.

Όταν φροντίζει ένα παιδί με Αυτισμό ένας γονιός, ένας εκπαιδευτικός ή κάποιος ενήλικας μπορεί πραγματικά να αγανακτήσει με τη συμπεριφορά του. Πολλές από τις προβληματικές συμπεριφορές αρχίζουν ξαφνικά, έχουν μεγάλη χρονική διάρκεια, είναι δύσκολο να ελεγχθούν και μπορεί να αποτελούν πηγή φόβου ή ντροπής για τον ενήλικα.

Εδώ σας παρουσιάζουμε μερικά από τα χαρακτηριστικά των παιδιών με Αυτισμό προκειμένου να κατανοήσετε καλύτερα τις αιτίες της συμπεριφοράς τους. Μερικά από αυτά, συναντιώνται και στα πολύ μικρά παιδιά ή στα άτομα με αναπτυξιακές ή συναισθηματικές αναπηρίες. Να θυμάστε ότι κάθε παιδί με Αυτισμό είναι διαφορετικό. Μερικά μπορεί να εμφανίζουν λίγα από τα παρακάτω χαρακτηριστικά, ενώ άλλα περισσότερα.

Σημείωση: Όλα τα παιδιά έχουν εξαιρετικά θετικά χαρακτηριστικά. Εϊναι πολύ σημαντικό να επικεντρωθούμε σε αυτά τα θετικά στοιχεία. Αφηστε το παιδί να καταλάβει πόσο περήφανοι είστε για τις προσπάθειές του και βοηθήστε το να ενσωματώσει τα δυνατά του σημεία στη μάθηση και το παιχνίδι.

Χαρακτηριστικά του Αυτισμού:

§ Δυσκολίες στη χρήση και την κατανόηση της γλώσσας ή συγκεκριμένων απόψεων της γλώσσας, όπως του σαρκασμού, κάποιων εκφράσεων, της γλώσσας του σώματος.

§ Δυσκολία στην αντίληψη των αισθητηριακών ερεθισμών με τον συνηθισμένο/ αναμενόμενο τρόπο. Για παράδειγμα, μια ηλεκτρική σκούπα μπορεί να τους ακούγεται ιδιαίτερα δυνατά, μια οσμή μπορεί να είναι πολύ έντονη ή μια ετικέτα ρούχων μπορεί να προκαλεί μεγάλη φαγούρα.

§ Χρειάζονται συγκεκριμένη ρουτίνα, έτσι ώστε να γνωρίζουν τι να περιμένουν, καθώς αναστατώνονται πολύ όταν τα πράγματα δεν εξελίσσονται όπως τα περιμένουν.

§ Δυσκολεύονται να κατανοήσουν τις απόψεις και τα συναισθήματα των άλλων ατόμων.

§ Δυσκολεύονται όταν εργάζονται ή συμμετέχουν σε δραστηριότητες με ανοιχτό/ μη ξεκάθαρο τέλος (πχ το γράψιμο μιας ιστορίας κτλ)

§ Δυσκολεύονται να μεταβούν από τη μια δραστηριότητα στην άλλη, ιδίως αν πρέπει να περάσουν από μια ευχάριστη δραστηριότητα σε μια όχι και τόσο απολαυστική.

§ Δυσκολεύονται να οργανωθούν στο ελεύθερο παιχνίδι όταν δεν δίνονται σαφείς οδηγίες.

Μερικές φορές αυτά τα χαρακτηριστικά οδηγούν σε προβλήματα συμπεριφοράς στο σπίτι, στην τάξη ή έξω στην κοινότητα, κάτι που μπορεί να προκαλεί μεγάλη αναστάτωση.

Δείτε μερικές στρατηγικές με τις οποίες μπορείτε να αποτρέψετε την εμφάνιση προβληματικών συμπεριφορών ή να προωθήσετε θετικές αλλαγές στην συμπεριφορά (καθώς το κάθε παιδί είναι διαφορετικό, ίσως θα πρέπει να δοκιμάσετε διαφορετικές στρατηγικές προκειμένου να βρείτε εκείνη την στρατηγική που θα είναι πιο αποτελεσματική για το παιδί/ τον μαθητή σας).

Σημείωση: Οι στρατηγικές παρακάτω δείχνουν τρόπους για το πώς πρέπει να συμπεριφέρεται ο ενήλικας προκειμένου να προωθήσει την θετική συμπεριφορά στο παιδί. Οι ενήλικες που δουλεύουν με παιδιά με προβλήματα συμπεριφοράς πολύ συχνά εκπλήσσονται όταν ακούνε ότι πρέπει να αλλάξουν τη δική τους συμπεριφορά ή το περιβάλλον προκειμένου να καλύπτουν τις ανάγκες του παιδιού. Σαν σύμβουλος συμπεριφοράς, ακούω συχνά “Γιατί πρέπει να αλλάξω εγώ; Το παιδί είναι αυτό που συμπεριφέρεται με λανθασμένο τρόπο” ή “θέλει πολλή δουλειά για να γίνουν αυτές οι αλλαγές”, “Γιατί πρέπει να το ανταμείβουμε επειδή κάνει απλώς αυτό που πρέπει;”. Στην πραγματικότητα, ο ενήλικας δεν είναι υποχρεωτικό να κάνει αλλαγές στη δική του συμπεριφορά ή στο περιβάλλον, αλλά και η συμπεριφορά του παιδιού δεν πρόκειται να αλλάξει. Όσο αφορά τις αμοιβές/ την επιβράβευση, είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσει κανείς ότι το να επιβραβεύει τη σωστή συμπεριφορά του παιδιού και να του προσφέρει τη δυνατότητα να κερδίζει προνόμια, είναι πολύ πιο αποτελεσματικό από την στέρηση των προνομίων.

Να θυμάστε ότι δεν υπάρχει μια μαγική απάντηση. Απλά κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε. Αν καταβάλλετε ειλικρινή προσπάθεια για να εφαρμόσετε αποτελεσματικές στρατηγικές και κάνετε ό,τι καλύτερο μπορείτε για να καλύψετε τις ανάγκες του παιδιού/ του μαθητή σας, κάνετε το σωστό πράγμα, ακόμα και αν δεν έχετε τα αποτελέσματα που προσδοκούσατε. Επίσης, τα παιδιά που δεν κατανοούν τη γλώσσα μπορεί να μην ανταποκριθούν σε κάποιες από τις στρατηγικές που παρουσιάζονται, ενώ μπορούν να επωφεληθούν πολύ από άλλες. Αν θεωρείτε ότι η κατάσταση με το παιδί σας είναι ανεξέλεγκτη, ζητήστε βοήθεια από κάποιον ειδικό. Αν εργάζεστε σε σχολείο, συζητήστε το θεμα με τους συναδέλφους σας προκειμένου να βρείτε υποστήριξη και βοήθεια.

15 στρατηγικές συμπεριφοράς για να βοηθήσετε τα παιδιά με Αυτισμό:

1) Αφήστε το παιδί να ξέρει το θα γίνει μετά. Για παράδειγμα, πείτε του «Μόλις τελειώσεις το παζλ θα βουρτσίσεις τα δόντια σου» ή «Σε 5 λεπτά θα σβήσεις τον υπολογιστή και θα αρχίσεις να γράφεις την άσκησή σου». Για κάποια παιδιά είναι πολύ βοηθητική η ύπαρξη χρονόμετρου, ξυπνητηριού έτσι ώστε να μπορεί να ελέγχει πόσος χρόνος του μένει. Επομένως, στην παραπάνω φράση «Σε 5 λεπτά θα σβήσεις τον υπολογιστή και θα αρχίσεις να γράφεις την άσκησή σου» μπορείτε να βάλετε το χρονόμετρο να χτυπήσει στα 5 λεπτά. Κάποια παιδιά χρειάζονται να γνωρίζουν ότι έχουν ακόμα 2 λεπτά για να τελειώσει ο χρόνος τους, μετά 1 λεπτό κοκ. Για τα παιδιά που δυσκολεύονται να κατανοήσουν τις έννοιες του χρόνου και των αριθμών, ένα ειδικό χρονόμετρο με οπτικές ξεκάθαρες ενδείξεις είναι αναγκαίο. Αποτελεσματική μπορεί να είναι και μια κλεψύδρα. Μερικά παιδιά ανταποκρίνονται καλύτερα σε διαγράμματα αντίστροφης μέτρησης, παρά σε χρονόμετρα- ρολόγια. Πάρτε για παράδειγμα μια λωρίδα χαρτόνι, κολλήστε 6 υποδοχές βέλκρο και τοποθετήστε 6 καρτελάκια σε αυτές με τους αριθμούς 5,4,3,2,1 και την λέξη «τέλος» επάνω τους. Όταν το παιδί έχει ακόμα 5 λεπτά στη διάθεσή του για να ολοκληρώσει μια δραστηριότητα, δείξτε του το διάγραμμα αντίστροφης μέτρησης και πείτε του ότι έχει ακόμα 5 λεπτά στη διάθεσή του. Όταν περάσει το ένα λεπτό και του μένουν άλλα 4 λεπτά, αφαιρέστε το καρτελάκι με τον αριθμό 5. Κάντε το ίδιο και με τους υπόλοιπους αριθμούς μέχρι να φτάσετε στο καρτελάκι «τέλος».

(Τα παιδιά που έχουν δυσκολίες στην κατανόηση της γλώσσας συνήθως ανταποκρίνονται καλύτερα στην χρήση εικόνων και τους εξηγούν τι πρέπει να περιμένουν παρά σε λεκτικές οδηγίες. Για παράδειγμα, αν θέλετε να κάνει πρώτα το παιδί τα μαθήματά του και μετά να παίξει με το αγαπημένο του παιχνίδι με την μπαλίτσα, κάντε έναν πίνακα «πριν/μετά». Πάρτε ένα χαρτόνι διαστάσεων Α4, χωρίστε το στα 2 μέρη και γράψτε πάνω- πάνω στο ένα μέρος ΠΡΙΝ και στο άλλο ΜΕΤΑ. Κολλήστε ένα κομματάκι βέλκρο κάτω από κάθε λέξη προκειμένου να βάζετε τα καρτελάκια των δραστηριοτήτων /του προγράμματος).

2) Να είστε συνεπείς όταν υπόσχεστε κάτι. Αν για παράδειγμα, πείτε στο παιδί σας ότι θα παίξετε μαζί ένα παιχνίδι αν κάνει ησυχία τα 5 λεπτά που θα μιλήσετε στο τηλέφωνο, θα πρέπει να κρατήσετε την υπόσχεσή σας. Μπορεί να χρειαστεί καθοδήγηση για να επιλέξει μια ήσυχη δραστηριότητα για όσο χρόνο διαρκεί το τηλεφώνημά σας. Αν το παιδί σας δεν ξέρει την ώρα, βάλτε το χρονόμετρο στα 5 λεπτά και στη συνέχεια παίξτε μαζί του. Αν το κάνετε αυτό με συνέπεια, το παιδί σας θα ξέρει τι να περιμένει και θα σας πιστεύει όταν του λέτε κάτι. Καθώς συνηθίζει και βελτιώνεται, μπορείτε να αυξάνετε την χρονική διάρκεια της αναμονής. Όταν μάθει να παίζει μόνος του (ανεξάρτητα) όταν μιλάτε στο τηλέφωνο, μπορείτε να αφήσετε αυτό το «αυστηρό» πρόγραμμα και να του διδάξετε πώς πρέπει να συμπεριφέρεται ενώ μιλάτε στο τηλέφωνο. Αυτό το παράδειγμα μπορεί να εφαρμοστεί σε διάφορα σενάρια.

Αν δεν είστε συνεπείς σε αυτά που λέτε (στις υποσχέσεις σας, στις προσδοκίες που δημιουργείτε), τότε το παιδί σας δεν θα ξέρει τι να περιμένει, στοιχείο που μπορεί να προκαλέσει άγχος και προβληματική συμπεριφορά (πχ να σας μιλάει ενώ μιλάτε στο τηλέφωνο, να σας ρωτάει συνέχεια πότε θα το κλείσει κτλ). Τα παιδιά με αυτισμό ή διαταραχές συμπεριφοράς τα πάνε πολύ καλά όταν ο κόσμος τους είναι προβλέψιμος. Και αυτό θα πρέπει να επιδιώκετε. Άλλο παράδειγμα προβλεψιμότητας μπορεί να είναι η καθιέρωση ρουτίνων κάθε μέρα (πχ πρώτα κάνουμε τα μαθήματα του σχολείου και μετά βλέπουμε τηλεόραση ή πρώτα βάζουμε πιτζάμες, ξαπλώνουμε στο κρεβάτι και διαβάζουμε μαζί μια ιστορία). Να θυμάστε ότι είναι πιο πιθανό οι δύσκολες συμπεριφορές να εμφανίζονται όταν τα πράγματα δεν είναι προβλέψιμα. Βέβαια στη ζωή ξέρουμε ότι πολλά πράγματα δεν εξαρτώνται μόνο από εμάς. Κάντε ο,τι καλύτερο μπορείτε και προσπαθείτε να επιστρέφετε όσο πιο γρήγορα γίνεται στη «χαμένη» ρουτίνα.

3) Αναγνωρίστε την προσπάθεια του παιδιού να ακολουθήσει τις επιθυμίες/ απαιτήσεις σας. Για παράδειγμα, αν το παιδί σας μιλάει δυνατά στο θέατρο/ κινηματογράφο και του ζητήσετε να μιλάει πιο σιγά ή να ψιθυρίζει, επαινέστε το με ένα σχόλιο του τύπου «Μπράβο που μιλάς σιγανά». Για τα παιδιά που έχουν αυξημένη γλωσσική κατανόηση, τέτοιες καταστάσεις είναι και μια ευκαιρία για να μάθουν να σκέφτονται και τους άλλους ανθρώπους .

4) Πείτε στο παιδί τι ακριβώς περιμένετε από αυτό και επιτρέψτε του να κερδίσει προνόμια για την συμμόρφωσή του στις προσδοκίες σας. Για παράδειγμα, αν ένα παιδί έχει ξεσπάσματα αν δεν το αφήνουν να πάει στο διάδρομο με τα παιχνίδια ενός καταστήματος, εξηγήστε του τι ακριβώς θέλετε και αυτό πριν πάτε στο μαγαζί και επιβραβεύστε το με ένα προνόμιο αν συμπεριφερθεί με τον τρόπο που επιθυμείτε. Για παράδειγμα, πείτε του «θα πάμε στο σούπερ μάρκετ. Θα πάμε στο διάδρομο με τα σχολικά για να αγοράσουμε τετράδια και στιλούς. Θα πληρώσουμε και θα πάμε σπίτι». Μόλις φτάσετε στο μαγαζί μπορείτε να υπενθυμίζετε στο παιδί τι ακριβώς θα γίνει (πχ Τώρα πάμε στο διάδρομο με τα σχολικά, τώρα πηγαίνουμε να πληρώσουμε, τα πας πολύ καλά ακολουθώντας τους κανόνες, τώρα θα πάμε σπίτι). Εξηγήστε/ δείξτε στο παιδί ότι όταν ακολουθεί τους κανόνες κερδίζει προνόμια πχ ένα αυτοκόλλητο με τον αγαπημένο του χαρακτήρα, την άδεια να παίξει ηλεκτρονικό μόλις φτάσετε σπίτι, να δει την αγαπημένη του εκπομπή στην τηλεόραση, να πάει 10 λεπτά αργότερα στο κρεβάτι το βράδυ κοκ. Σκεφτείτε ένα προνόμιο που πραγματικά του αρέσει ή ρωτήστε το τι θα ήθελε. Όταν το παιδί σας κερδίζει ένα προνόμιο, επαινείτε το με συγκεκριμένη γλώσσα. Στο παραπάνω παράδειγμα θα μπορούσατε να πείτε «Ακολούθησες τους κανόνες στο κατάστημα. Πήραμε τετράδια και στιλούς, πληρώσαμε και μετά πήγαμε σπίτι. Τα πήγες πολύ καλά. Τώρα μπορείς να παίξεις στον υπολογιστή». Να είστε σίγουροι ότι το προνόμιο είναι κάτι που πραγματικά θέλει το παιδί. Μπορείτε να αφήνετε το ίδιο το παιδί σας να διαλέξει τι θέλει. Τα παιδιά επίσης επωφελούνται και από τους μη λεκτικούς επαίνους, όπως, «κόλλα το», ένα χαμόγελο κτλ.

Σημείωση :τα παιδιά που δυσκολεύονται να κατανοήσουν την γλώσσα συχνά ανταποκρίνονται καλύτερα σε εικόνες, οπτικές ενδείξεις, στη σωματική/ φυσική καθοδήγηση. Για παράδειγμα, πολλά παιδιά με αυτισμό περπατούν με τον κοινωνικά επιθυμητό τρόπο στους διαδρόμους, αφού τους δείξουμε τι ακριβώς εννοούμε και όχι όταν τους λέμε απλώς «περπάτα σωστά».

5) Δώστε τους εναλλακτικές/ επιλογές: όλα τα παιδιά, με και χωρίς αυτισμό, θέλουν να αισθάνονται ότι έχουν έλεγχο πάνω στον κόσμο τους. Πολλά παιδιά τα καταφέρνουν καλύτερα όταν έχουν 2 μέχρι 4 επιλογές (ανάλογα με το παιδί), καθώς όταν έχουν πολλές επιλογές δεν μπορούν να αποφασίσουν. Παράδειγμα επιλογών είναι: «θες να παίξουμε ένα επιτραπέζιο παιχνίδι ή να δούμε τηλεόραση;», «θέλεις μουστάρδα ή κέτσαπ στο σάντουίτς σου;», «θέλεις να φορέσεις την κόκκινη ή την πράσινη μπλούζα;». Και πάλι, τα παιδιά με γλωσσικές δυσκολίες διευκολύνονται όταν τους δείχνουμε εικόνες μεταξύ των οποίων πρέπει να διαλέξουν.

6) Μερικά παιδιά με γλωσσικές δυσκολίες διευκολύνονται κατά τη μετάβασή τους από τη μία δραστηριότητα στην άλλη από την παρουσία αντικειμένων που τους υποδεικνύου τι θα ακολουθήσει. Αν για παράδειγμα, το παιδί κάθεται στον υπολογιστή και θέλετε να έρθει για να κάνει ένα παζλ, δώστε του ένα κομμάτι του παζλ, προκειμένου να καταλάβει τι θα ακολουθήσει.

7) Όπου και αν είναι δυνατόν, χρησιμοποιείτε πρόγραμμα για να δείχνετε στο παιδί πώς θα εξελιχθεί η μέρα του. Στα παιδιά που διαβάζουν με άνεση μπορείτε να βάλετε γραπτές λέξεις, ενώ σε όσα δεν κατέχουν την δεξιότητα της ανάγνωσης μπορείτε να χρησιμοποιήσετε εικόνες/φωτογραφίες. Πχ ένα πρόγραμμα για το απόγευμα, μετά την επιστροφή του παιδιού από το σχολείο, μπορεί να περιλαμβάνει «φαγητό», «ασκήσεις»/ διάβασμα για το σχολείο», «παρακολούθηση τηλεόρασης», «παιχνίδι με την οικογένεια», «διάβασμα λογοτεχνικού βιβλίου», «μπάνιο», «κρεβάτι». Ένα πρόγραμμα για το σχολείο θα μπορούσε να περιλαμβάνει καρτελάκια για τα μαθήματα και τα διαλείμματα.

8) Επιτρέπετε στο παιδί να φέρνει ένα «μεταβατικό» αντικείμενο από τη μια δραστηριότητα στην άλλη, ένα αντικείμενο δηλαδή που θα διευκολύνει τη μετάβαση αυτή. Αν για παράδειγμα, το παιδί πρέπει να βγει κάποια στιγμή από την τάξη για να πάει για λογοθεραπεία, αφήστε το να πάρει από την αίθουσα το αγαπημένο του παιχνίδι. Θα το βοηθήσει να νιώσει πιο άνετα στο άγνωστο /μη οικείο περιβάλλον.

9) Ωθήστε την προσοχή του παιδιού σε κάτι άλλο αντί να του πείτε «σταμάτα» ή «όχι». Αν για παράδειγμα, το παιδί τρέχει μέσα στο κατάστημα, θυμίστε του ότι πρέπει να περπατάει ήρεμα και δείξτε του τι εννοείτε. Αν είναι απαραίτητο, βρείτε κάτι ενδιαφέρον να του δείξετε, έτσι ώστε να τραβήξετε την προσοχή του από την ανεπιθύμητη συμπεριφορά και μην εστιάζετε σε αυτήν.

10) Αν το παιδί σας δείχνει να βρίσκεται σε υπερδιέγερση λόγω των αισθητηριακών ερεθισμάτων που δέχεται, όταν πχ βρίσκεται σε έναν χώρο με πολλά άτομα, μεταφερθείτε σε ένα πιο ήσυχο μέρος μέχρι να ηρεμήσει και να του φύγει το άγχος. Πριν πάρετε μαζί σας το παιδί σε κάποια εκδήλωση, σε κάποιο κατάστημα, σκεφτείτε μήπως το παιδί σας αγχωθεί πάρα πολύ εκεί που πάτε.

11) Δίνετε σαφείς, συγκεκριμένες και σύντομες οδηγίες. Για παράδειγμα, αν το παιδί σας ρίχνει το φαγητό του από το πιάτο στο τραπέζι, πείτε του «τρώγε το φαγητό σου» και όχι «να είσαι καλός στο τραπέζι» ή «μην πετάς το φαγητό σου» αντί για «σταμάτα αυτό που κάνεις. Συνέχεια πετάς το φαγητό σου». Στα παιδιά με έντονες γλωσσικές δυσκολίες, το μήνυμα θα πρέπει να δοθεί με οπτικό τρόπο πχ με μια εικόνα.

12) Εκμεταλλευτείτε τις κατάλληλες στιγμές για να του διδάξετε νέες δεξιότητες. Για παράδειγμα, αν το παιδί σας αρπάξει ένα παιχνίδι από έναν φίλο του, διδάξτε του πώς πρέπει να το ζητάει αντί να το αρπάζει.

13) Όταν δίνετε στο παιδί μια άσκηση ή μια δραστηριότητα, να θυμάστε ότι θα αποδίδει καλύτερα όταν γνωρίζει πότε και πώς τελειώνει/ολοκληρώνεται. Δραστηριότητες με ξεκάθαρο τέλος είναι ένα παζλ, η λύση συγκεκριμένου αριθμού ασκήσεων, η ανάγνωση συγκεκριμένου αριθμού σελίδων, η ενασχόληση με κάτι για προκαθορισμένο χρονικό διάστημα (πχ για 10 λεπτά), η σαφήνεια στη διατύπωση εντολών πχ «Βάλε 10 παιχνίδια στο καλάθι» ή «σκούπισε τα παράθυρα 3 φορές», «Γράψε 10 σειρές» (όταν του ζητάμε να παράγει γραπτό λόγο) κτλ. Η οπτική οριοθέτηση σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να βοηθήσει σημαντικά πχ αριθμήστε τα προβλήματα μαθηματικών, βάλτε χρονόμετρο, αριθμήστε τις γραμμές στο τετράδιο έκθεσης κοκ. Επιπλέον , το ξεκάθαρο τέλος καθιστά μη αναγκαία την ύπαρξη χρονομέτρου. Για παράδειγμα, όταν το παιδί δουλεύει σε ένα παζλ με 10 κομμάτια, μπορείτε να του εξηγήσετε τι θα γίνει μετά (πχ όταν τελειώσεις το παζλ, θα φάμε βραδινό) χωρίς να χρειάζεται ρολόι ή χρονόμετρο. Το ίδιο μπορεί να γίνει με όλες τις δραστηριότητες με ξεκάθαρο τέλος. Είτε χρησιμοποιείτε χρονόμετρο είτε δραστηριότητες με ξεκάθαρο τέλος, στις χρονοβόρες δραστηριότητες που μπορεί να κουράσουν ή να αναστατώσουν το παιδί, αφήνετέ το να κάνει ενδιάμεσα ένα μικρό διάλειμμα με κάτι που αγαπά. Αν για παράδειγμα πρέπει να γράψει 20 προτάσεις σαν άσκηση στο σπίτι, αφήστε το να γράψει περίπου 10, κάντε ένα σύντομο διάλειμμα (πχ 10 λεπτάκια) και ζητήστε του να συνεχίσει μετά.

14) Πολλά παιδιά αποδίδουν καλά και συμπεριφέρονται με τον επιθυμητό τρόπο (κάθονται ήσυχα, δουλεύουν με επιμέλεια) όταν τους δίνονται οπτικές δραστηριότητες ή δραστηριότητες στις οποίες χρησιμοποιούν πολύ τα χέρια τους. Για παράδειγμα, ένα παιχνίδι στον υπολογιστή, μια δραστηριότητα ταξινόμησης αντικειμένων (πχ να τοποθετεί το παιδί τα μαχαιροπήρουνα στη θέση τους, να ξεχωρίζει τα άσπρα από τα χρωματιστά ρούχα, να βάζει τα υλικά στα σωστά κουτιά κτλ), το φτιάξιμο ενός παζλ, η συναρμολόγηση ενός αυτοκινήτου στα πλαίσια του μοντελισμού, το βάψιμο μιας χρωμοσελίδας κτλ. Κάποιοι εκπαιδευτικοί διδάσκουν στους μαθητές τους με αυτισμό πολλές ακαδημαϊκές δεξιότητες μέσα από τέτοιες δραστηριότητες ταξινόμησης. Για παράδειγμα, για να διδάξουν τα χρώματα, ζητούν από τα παιδιά να βάλουν τις κίτρινες μάρκες στο κίτρινο κουτί, τις μπλε μάρκες στο μπλε κουτί κοκ. Κρατώντας το παιδί συγκεντρωμένο σε μια δραστηριότητα είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να ενθαρρύνετε την ήρεμη συμπεριφορά. Αν το παιδί αισθάνεται αγχωμένο, απογοητευμένο ή κουρασμένο από μια δραστηριότητα, αφήστε το να κάνει ένα διαλλειμματάκι.

15) Να είστε ήρεμοι όταν αλληλεπιδράτε με το παιδί (όσο δύσκολο και αν είναι αυτό μερικές φορές). Αν δυσκολεύεστε συχνά να παραμείνετε ψύχραιμοι και ήρεμοι, ζητήστε τη βοήθεια/υποστήριξη ενός φίλου, συγγενή ή ειδικού θεραπευτή. Μην ξεσπάτε στο παιδί σας. Με τις φωνές και τις απειλές δεν πρόκειται να συμπεριφερθεί καλύτερα. Μπορεί για λίγο να σταματήσει την συμπεριφορά που σας ενοχλεί, αλλά πολύ σύντομα θα επιστρέψει σε αυτή. Μάλιστα, μπορεί να χειροτερέψει περισσότερο αφού το παιδί μπορεί να αρχίσει να αισθάνεται άγχος, φόβο, θυμό, λύπη και ντροπή. Τα παιδιά με αυτισμό δεν επιλέγουν να συμπεριφέρονται με αυτό τον τρόπο για να σας συγχύζουν. Χρειάζονται τη θετική τους υποστήριξη και την βοήθεια προκειμένου να καλύψουν τις συναισθηματικές/ συμπεριφορικές ανάγκες.

Τέλος, είναι σημαντικό να κατανοήσετε ότι τα παιδιά στο φάσμα του αυτισμού δυσκολεύονται να γενικεύσουν τις προσδοκίες σε διαφορετικές καταστάσεις. Έτσι, οι ίδιες στρατηγικές πρέπει να χρησιμοποιούνται σε παρόμοιες καταστάσεις.

Να θυμάστε: Αν χρησιμοποιείτε τις στρατηγικές αυτές για πρώτη φορά ίσως δεν δείτε αμέσως αλλαγές. Καθώς το παιδί δεν έχει συνηθίσει αυτές τις στρατηγικές και ίσως αντιδρούν πιο έντονα εξαιτίας των αλλαγών αυτών. Είναι δύσκολο, αλλά θα πρέπει να έχετε υπομονή και να συνεχίζετε να εφαρμόζετε αυτές τις στρατηγικές με συνέπεια.

Απόδοση του άρθρου 15 Behavior Strategies for Children on the Autism Spectrum

Ιωάννα Αγγέλου

Ειδική Παιδαγωγός (Παν. Θεσσαλίας)

Νηπιαγωγός (Α.Π.Θ.)

MEd - Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση