Ο μόλις 11 ετών Joel από την Ισπανία και ο Alper από την Τουρκία σίγουρα θα αισθάνονται ευγνωμοσύνη απέναντι στον Ζαχαρία. Το ίδιο και χιλιάδες ακόμα άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο με βαριές κινητικές αναπηρίες που μπορεί να μην τον έχουν γνωρίσει ποτέ από κοντά. Χάρη όμως στο δημιούργημά του, το Eye Harp, επανακτούν μέρος του ενθουσιασμού και της χαράς που τους έχει στερήσει το πρόβλημα της υγείας τους. Τι ακριβώς όμως είναι το Eye Harp; Πρόκειται για ένα λογισμικό που βοηθά ανθρώπους με σοβαρές αναπηρίες να παίξουν μουσική με την κίνηση των ματιών ή του κεφαλιού τους ενώ είναι σημαντικό να αναφερθεί πως το πρόγραμμα αυτό διατίθενται δωρεάν στους χρήστες.
Ο 33χρονος Ζαχαρίας Βαμβακούσης είναι χαρακτηριστική περίπτωση αυτού που λέμε «ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας». Γεννήθηκε στην Αθήνα από γονείς εκπαιδευτικούς με ρίζες από τη Σαντορίνη και την Κρήτη και μεγάλωσε στην Αγία Παρασκευή όπου φοίτησε σε δημόσια σχολεία. Αν θυμάται έντονα κάτι από τα παιδικά του χρόνια αυτό είναι τα καλοκαίρια που περνούσε μαζί με τους γονείς του. Σε εκείνα τα καλοκαίρια, όπου μαζί με την οικογένειά του ανακάλυπτε κάθε γωνιά της Ελλάδας κάνοντας camping, ίσως να οφείλεται η στενή σχέση που έχει σήμερα με τη φύση. Και μπορεί να θαυμάζει τον Αλβέρτο Σβαΐτσετ, τον Άλμπερτ Αϊνστάιν, τον Τζον Λένον και τον Μαχάτμα Γκάντι ωστόσο σημαντικό πρόσωπο στη ζωή του είναι και ο αδελφός του, ο Ηλίας Βαμβακούσης, τραγουδοποιός και μουσικός παραγωγός. Μάλιστα, όπως θα ανακαλύψετε κι εσείς στη συνέχεια, ο Ζαχαρίας είναι ένας άνθρωπος λογικός και ταυτόχρονα οραματιστής, με ήθος και αισιοδοξία που δεν χάνει την πίστη του στους ανθρώπους και στον αλτρουισμό. Δεν μας εκπλήσσει, λοιπόν, που αγαπημένο του τραγούδι είναι το Imagine του John Lennon.
Σήμερα μοιράζεται μαζί μας τη δική του ιστορία μέσα από μία ειλικρινή συνέντευξη στο lifo.gr. Κι ίσως είναι η δική του ιστορία που θα καταφέρει να σε αγγίξει, να ταυτιστείς μαζί της ή να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για σένα και να την αναδείξεις με την ψήφο σου στο διαγωνισμό της Samsung με κεντρικό μήνυμα #DoWhatYouCant #GalaxyS8. Γιατί ο Ζαχαρίας δεν φοβήθηκε τα όριά του, αντιθέτως τα ξεπέρασε και έγινε εμπνευστής μιας πρωτοποριακής ιδέας. Μιας ιδέας που έμελλε να γεννηθεί από ένα τραγικό συμβάν, από ένα ατύχημα που είχε ένας φίλος του.
— Πώς μπήκε η μουσική στη ζωή σου;
Το ότι ξεκίνησα να ασχολούμαι με τη μουσική το οφείλω στον πατέρα μου. Όταν ήμουν τριών χρόνων ο πατέρας μου έδωσε λεφτά που αντιστοιχούσαν 1,5 φορές το μισθό της μάνας μου (τότε ο πατέρας μου δεν είχε ακόμα σταθερή δουλειά), για να μας αγοράσει ένα αρμονιάκι. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα έναν καυγά με τη μητέρα μου! Είχε όμως και σαν αποτέλεσμα να αγαπήσουμε τη μουσική εγώ και ο αδελφός μου. Συνέχισα με μαθήματα αρχικά αρμόνιο και μετά ακορντεόν. Αυτήν την στιγμή θεωρώ τον εαυτό μου επαγγελματία μουσικό μερικής απασχόλησης. Είμαι μέλος σε δύο συγκροτήματα στην Βαρκελώνη, ένα ελληνικής και ένα βαλκανικής μουσικής, και παραδίδω μαθήματα ακορντεόν και eyeharp.
— Πώς βρέθηκες να σπουδάζεις πληροφορική ενώ μεγάλη σου αγάπη είναι η μουσική;
Ίσως πάλι ο πατέρας μου είναι υπεύθυνος. Από τότε που γεννήθηκα υπήρχε ένας υπολογιστής amstrad cpc 464 στο σπίτι, μαζί με κάποια εκπαιδευτικά βιβλία προγραμματισμού. Η αλήθεια είναι όμως ότι όντως η μεγαλύτερη αγάπη μου ήταν και είναι η μουσική, αγαπούσα όμως και τον προγραμματισμό. Όταν αργότερα ήρθε η στιγμή να αποφασίσω για τις πανεπιστημιακές μου σπουδές, θεώρησα ότι θα μπορούσα να σπουδάσω και τα δύο ταυτόχρονα: πληροφορική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και να συνεχίσω μουσική στο ωδείο. Το 2003 απέκτησα πτυχίο στο ακορντεόν και στην αρμονία και το 2008 στην πληροφορική. Από την αρχή σκεφτόμουν τρόπους να παντρέψω αυτά τα δύο.
— Πώς γεννήθηκε η ιδέα για το eye harp και πώς λειτουργεί;
Το eyeharp είναι ένα λογισμικό που αποσκοπεί να δώσει τη δυνατότητα σε ανθρώπους με σοβαρές κινητικές αναπηρίες να παίζουν μουσική. Αυτό επιτυγχάνεται με κινήσεις των ματιών ή του κεφαλιού. Τα τελευταία βίντεο που έχουν ανέβει από χρήστες με αναπηρίες στο youtube, επιβεβαιώνουν πως οι δυνατότητες για μουσική έκφραση είναι παρόμοιες με αυτές των υπολοίπων μουσικών οργάνων. Λειτουργεί με τη χρήση τεχνολογίας εντοπισμού βλέμματος ή κινήσεων του κεφαλιού ή άλλης δεικτικής συσκευής. Ο χρήστης στρέφει το βλέμμα του ή το κεφάλι του σε διαφορετικές περιοχές της οθόνης του υπολογιστή, ώστε να παίζει μελωδίες, να δημιουργεί αρπίσματα και να αλλάζει συγχορδίες. Ο ήχος του eyeharp μπορεί να είναι αυτός οποιουδήποτε μουσικού οργάνου, καθώς στον υπολογιστή μπορούμε να φορτώσουμε τράπεζες ήχων, τις οποίες χειριζόμαστε με το eyeharp. Είναι λογισμικό δωρεάν και ανοιχτού κώδικα. Στη σελίδα www.theeyeharp.org μπορεί κανείς να βρει οδηγίες για την εγκατάστασή του, καθώς και βίντεο χρηστών με αναπηρίες. Το eyeharp ξεκίνησε σαν μέρος της τελικής εργασίας στο μεταπτυχιακό και αργότερα συνέχισε σαν μέρος της διδακτορικής μου διατριβής στον τομέα των τεχνολογιών προσβασιμότητας στη μουσική, στο Πανεπιστήμιο Pompeu Fabra της Βαρκελώνης. Με το eyeharp κατάφερα να παντρέψω τις γνώσεις μου στη μουσική με αυτές στον προγραμματισμό, ενώ ταυτόχρονα θεωρώ πως κάλυψα την ανάγκη μου να νιώθω πως προσφέρω κάτι σε κάποιους που το έχουν ανάγκη. Θεωρώ πως το ατύχημα ενός φίλου μουσικού με τη μοτοσικλέτα, εννέα χρόνια πριν, ήταν καθοριστικό για να στραφώ στον τομέα των τεχνολογιών προσβασιμότητας στη μουσική. Για εκείνον, όπως και για εμένα, η δυνατότητα να εκφραζόμαστε καθημερινά με τη μουσική είναι ζωτικής σημασίας. Η μουσική μας βοηθάει να ηρεμούμε, εξωτερικεύοντας τα συναισθήματα μας. Νιώθω εξαρτημένος από το να παίζω μουσική. Το ίδιο και ο φίλος μου. Τα πρώτα εικοσιτετράωρα μετά το ατύχημα δεν ξέραμε αν θα κουνήσει θα χέρια του. Τότε δεν υπήρχε κάποια τεχνολογία που να επιτρέπει να παίζει κάνεις μουσική όταν έχει μεγάλο βαθμό κινητικής αναπηρίας. Η σκέψη πως μπορεί κανείς να χάσει την δυνατότητα να παίζει μουσική έτσι ξαφνικά, λόγω φυσικής αναπηρίας, μου φαινόταν εφιαλτική.
— Μέσω του eye harp μπορεί κανείς να ασχοληθεί με τη μουσική τόσο σε ερασιτεχνικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο;
Θεωρώ πως ναι. Πιστεύω πως με εξάσκηση οι δυνατότητες του eyeharp δεν στερούνται αυτών των υπολοίπων μουσικών οργάνων. Ήδη έχουμε ξεκινήσει να διδάσκουμε μουσική με τη χρήση του eyeharp στο δημοτικό ωδείο του Santa Perpetua de Mogoda, λίγο έξω από τη Βαρκελώνη. Ο δήμος αυτός μας στηρίζει πολύ και ελπίζουμε να προσελκύσουμε όλο και περισσότερους μαθητές. Παράλληλα πρόσφατα εξέφρασαν το ενδιαφέρον να ενσωματώσουν το eyeharp και άλλα ωδεία στην Ισπανία και ένα στην Ελλάδα. Η προβολή που δίνεται από τα ΜΜΕ, με αποκορύφωμα την κάλυψη από το διεθνές δίκτυο Al Jazeera με ένα εκατομμύριο προβολείς παγκοσμίως, σίγουρα μας βοηθάει πολύ να βρούμε ενδιαφερόμενους φορείς. Επιπλέον η περίπτωση του Alper, ενός μουσικού με πλευρική σκλήρυνση από την Σμύρνη, πιθανόν να υποδεικνύει πως με τη χρήση του eyeharp, κάποιος μπορεί να είναι μουσικός και σε επαγγελματικό επίπεδο. Μετά από μόνο τρεις μήνες χρήσης, σε κάθε βίντεο που ανεβάζει με εκπλήσσει με την αρτιότητα και εκφραστικότητα που παίζει μουσική με το eyeharp. Ο Alper, πριν από περίπου 20 χρόνια ήταν κιθαρίστας, όταν διαγνώστηκε με πλευρική σκλήρυνση, μια ασθένεια που σταδιακά παραλύουν όλοι οι μύες του σώματος, με τελευταίους αυτούς των ματιών. Το γεγονός ότι μπορεί ξανά να παίξει μουσική, είναι κάτι συναρπαστικό τόσο για εκείνον όσο και για εμένα.
— Το λογισμικό eye harp διατίθεται ελεύθερα. Πόσο βοηθά αυτό στην εξέλιξη του προγράμματος αλλά και στις μελλοντικές σου έρευνες;
Η θλιβερή πραγματικότητα είναι πως το μοντέλο της ελεύθερης αγοράς δεν φαίνεται να δουλεύει πάντα καλά στην περίπτωση των τεχνολογιών προσβασιμότητας. Οι ενδιαφερόμενοι δεν έχουν συχνά τη δυνατότητα να αγοράσουν τα προϊόντα που θα είχαν καθοριστική επίδραση στην ποιότητα ζωής τους. Διαθέτω το λογισμικό δωρεάν, διότι θεωρώ πως είναι κρίσιμο σε αυτή την φάση αρχικά να αφυπνιστεί η κοινωνία. Πρέπει να αναζητήσουμε εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης. Το κόστος των τεχνολογιών προσβασιμότητας δεν πρέπει να εμποδίζει την πρόσβαση των ενδιαφερομένων σε αυτές. Θεωρώ ότι η επιλογή αυτή έχει βοηθήσει πολύ στο να προβληθεί η πρωτοβουλία μας περαιτέρω από τα ΜΜΕ. Ελπίζω να μου δοθεί η δυνατότητα να συνεχίσω να αναπτύσσω αυτές τις τεχνολογίες, με κάποιο οικονομικό μοντέλο που δε θα καθιστά αυτές τις τεχνολογίες οικονομικά απρόσιτες.
— Ποια εμπόδια συνάντησες στο δρόμο για την υλοποίηση των στόχων σου;
Οικονομικά εμπόδια σίγουρα. Αυτήν την στιγμή έχω μια θέση μερικής απασχόλησης σαν ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Pompeu Fabra στη Βαρκελώνη. Εκεί ασχολούμαι με την υλοποίηση εκπαιδευτικών εργαλείων για την εκμάθηση του βιολιού. Ο λόγος που επέλεξα τη θέση μερικής απασχόλησης ήταν διότι ήθελα να ασχοληθώ με την προώθηση του eyeharp στο άλλο μισό του χρόνου μου. Θα προτιμούσα όμως να ασχολούμαι 100% με τις τεχνολογίες προσβασιμότητας. Θεωρώ πως το θετικό αντίκτυπο στην κοινωνία είναι μεγαλύτερο σε αυτόν τον τομέα έρευνας. Αναζητώ λοιπόν τρόπους που θα μου επιτρέψουν να αφιερωθώ πλήρως στις τεχνολογίες προσβασιμότητας στη μουσική.
— Πόσο δύσκολη είναι η εύρεση χρηματοδότησης για τη διευκόλυνση των καινοτόμων ιδεών;
Βρίσκομαι στην πολύ αρχή της αναζήτησης χρηματοδότησης. Είμαι αισιόδοξος. Φαίνεται πως η κοινωνία αγκαλιάζει το όραμά μας. Αυτή την στιγμή βρισκόμαστε στο στάδιο αξιολόγησης όλων των εναλλακτικών. Πιθανές πηγές χρηματοδότησης είναι ιδρύματα που στηρίζουν ερευνητικές προσπάθειες, ευρωπαϊκά προγράμματα ανάπτυξης επιχειρήσεων κοινωφελούς σκοπού, crowd funding και άλλα που ακόμα δεν γνωρίζω. Σίγουρα θέλει προσοχή ώστε να πετύχουμε στο μέγιστο τον σκοπό μας: στα ωδεία να παραδίδονται μαθήματα μουσικής και σε ανθρώπους με σοβαρές κινητικές αναπηρίες και να βλέπουμε μουσικές παραστάσεις που θα περιλαμβάνουν και καλλιτέχνες με προσβάσιμα μουσικά όργανα.
— Πέρα από την έρευνα και την ευρηματικότητα τι χρειάζεται για να προωθηθεί μια αξιόλογη ιδέα;
Επιμονή και θυσίες. Κάθε στιγμή δεν πρέπει να ξεχνάμε ποιο είναι το όραμά μας. Το όραμά μας πρέπει να είναι προϊόν λογικής σκέψης και εσωτερικής αναζήτησης. Πρέπει να αποδεχόμαστε τις ατυχίες στην ζωή και ταυτόχρονα να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για την επίτευξη της προσωπικής και συλλογικής ευτυχίας. Επίσης χρειάζεται το περιβάλλον μας να μας στηρίζει. Νιώθω πολύ τυχερός που προέρχομαι από μια οικογένεια που μου έδωσε την δυνατότητα να σπουδάσω σε επίπεδο μεταπτυχιακών σπουδών. Επίσης νιώθω πολύ τυχερός που μου δόθηκε μια υποτροφία από το πανεπιστήμιο Pompeu Fabra στη Βαρκελώνη για να κάνω διδακτορικό σε αυτό που επέλεξα. Η στήριξη λοιπόν από την οικογένεια, αλλά και την πολιτεία είναι καθοριστικής σημασίας.
— Το ενδεχόμενο της επιστροφής στην Ελλάδα θα σου επέτρεπε να υλοποιείς τους στόχους σου;
Σίγουρα θέλω κάποια στιγμή να γυρίσω. Προσπαθώ προς αυτήν την κατεύθυνση. Η ελληνική κοινωνία έχει πολλά προβλήματα. Κυρίως νοοτροπίας. Μακάρι στα σχολεία να διδάσκαμε περισσότερο φιλοσοφία. Η πίστη στη δύναμη της λογικής και της επιστήμης, στην υπηρεσία του αλτρουισμού πρέπει να μπει πιο δυναμικά στα σχολεία μας. Το εκπαιδευτικό μας σύστημα πρέπει να δώσει πιο πολύ βάρος στη διαμόρφωση πολιτών με κριτική σκέψη και ήθος. Αυτός είναι ο δρόμος για την πρόοδο κατά τη γνώμη μου. Όσο δύσκολα βέβαια και να είναι τα πράγματα στην ελληνική πραγματικότητα, επιθυμώ κάποια στιγμή να επιστρέψω, καθώς εδώ μεγάλωσα και θεωρώ ευθύνη μου να συμβάλω όσο μπορώ στην προσπάθεια βελτίωσης της κατάστασης.
— Ποια είναι η μεγαλύτερη αρετή σε έναν άνθρωπο;
Πολλές είναι οι επιθυμητές αρετές. Αν πρέπει όμως να αναφέρω μία, θα πω ο αλτρουισμός. Το να μας ενδιαφέρει δηλαδή η συλλογική ευτυχία. Νομίζω κάποια φυλή στην Αφρική έχει μια λέξη για αυτό: Ubuntu. Ubuntu σημαίνει πως μπορεί κανείς να είναι ευτυχισμένος μόνο όταν και οι γύρω του είναι ευτυχισμένοι. Αν μπορούσα να αναφέρω μια δεύτερη αρετή, θα ήταν ο λογικός τρόπος σκέψης, ο λόγος, η λογική. Μια τρίτη αρετή θα ήταν ο σκεπτικισμός. Δηλαδή η διαρκής αμφισβήτηση ακόμα και των προσωπικών μας πιστεύω. Τέλος, βασικό συστατικό ενός ευτυχισμένου ανθρώπου είναι η αποδοχή. Κάποια πράγματα στη ζωή δεν είναι στον έλεγχό μας, δεν εξαρτώνται από εμάς. Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να τα αποδεχόμαστε και να στρέφουμε την προσοχή μας σε όσα περνάν από το χέρι μας. Σκοπός μας πρέπει να είναι πάντα η μεγιστοποίηση της συλλογικής ευτυχίας.
— Ποια είναι τα μελλοντικά σου σχέδια και στόχοι;
Να ενθαρρύνω τη χρήση του eyeharp σε ωδεία και άλλα κέντρα σε όλο τον κόσμο και να αναζητήσω το ιδανικό βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξής του, το οποίο θα μεγιστοποιεί τον αριθμό των των τελικών χρηστών. Ταυτόχρονα δουλεύουμε προς την κατεύθυνση δημιουργίας μιας παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας σε θέματα προσβασιμότητας στη μουσική. Στις 26 Μαΐου οργανώσαμε στη Βαρκελώνη ένα συμπόσιο με θέμα τα προσβάσιμα ψηφιακά μουσικά όργανα, όπου παρευρέθηκαν επιστήμονες από όλο τον κόσμο. Το ίδιο απόγευμα οργανώθηκε μια συναυλία όπου τρεις χρήστες των τεχνολογιών μας παρουσίασαν ζωντανά τις διασκευές τους σε γνωστά κομμάτια. Χρησιμοποιώντας το βήμα που μου δίνεται σε αυτήν την συνέντευξη, ήθελα να πω πως όποιο ωδείο ή κέντρο ενδιαφέρεται να ενσωματώσει το eyeharp στο πρόγραμμα σπουδών του, είναι ελεύθεροι να το κάνουν και να επικοινωνήσουν μαζί μας για ό,τι χρειαστούν. Σκοπός μας είναι η εξάπλωση του eyeharp και να γίνει γνωστό το μήνυμα πως οι κινητικές αναπηρίες δεν αποτελούν εμπόδιο στη μουσική έκφραση.
ΜΑΡΙΑ ΓΑΛΙΤΣΗ
Πηγή: Lifo
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου