Τετάρτη 20 Αυγούστου 2025

Κόπωση σε κωφά παιδιά και νέους

Η κόπωση είναι κάτι που βιώνουν όλοι, αλλά για τους κωφούς, μπορεί να είναι πιο έντονη.

Τα άτομα με απώλεια ακοής πρέπει να συγκεντρώνονται περισσότερο για να ακούσουν και να παρακολουθήσουν συνομιλίες, είτε μέσω προφορικής είτε μέσω της νοηματικής γλώσσας.

Ο εγκέφαλος εργάζεται σκληρότερα για την επεξεργασία πληροφοριών, κάτι που είναι εξαντλητικό - ιδιαίτερα σε θορυβώδεις καταστάσεις όπου είναι πιο δύσκολο να συμπληρωθούν τα κενά και να διαχωριστεί η ομιλία από τον θόρυβο.

Η κατανόηση ότι η κόπωση μπορεί να σχετίζεται με την προσπάθεια που απαιτείται για την επικοινωνία (μερικές φορές αναφέρεται ως «κόπωση επικοινωνίας») είναι ένα σημαντικό πρώτο βήμα. Υπάρχουν πράγματα που μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της κόπωσης ή στην επαναφόρτιση των δυνάμεων σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Κατανοώντας την κόπωση από τη συγκέντρωση

Οι περισσότεροι άνθρωποι κάποιες στιγμές δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν, όπως για παράδειγμα όταν παρακολουθούν κάποιον που μιλάει σιγανά ή όταν υπάρχει θόρυβος. Τα κωφά παιδιά και οι νέοι, ωστόσο, πρέπει να δίνουν πολύ περισσότερη προσοχή από τους ακούοντες συνομηλίκους τους.

Κάποια κωφά άτομα χρησιμοποιούν πολλούς διαφορετικούς τρόπους ακρόασης και κατανόησης, όπως η χειλεανάγνωση ή η παρακολούθηση συνομιλιών σε νοηματική γλώσσα. Αλλά αυτό μπορεί επίσης να σημαίνει ότι υπάρχει λιγότερη ενέργεια για άλλα πράγματα ή για αλληλεπιδράσεις μεγαλύτερης διάρκειας.

Αν έχετε διαπιστώσει ότι το κωφό παιδί σας φαίνεται πιο κουρασμένο από τα ακούοντα αδέρφια ή τους συνομηλίκους του (για παράδειγμα, στο τέλος της ημέρας), αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι καταβάλλει μεγαλύτερη προσπάθεια για να ακούσει ή να αλληλεπιδράσει για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα. Αυτό ονομάζεται κόπωση συγκέντρωσης.

Αν το παιδί σας χρησιμοποιεί τον προφορικό λόγο (ομιλία και ακρόαση), να θυμάστε ότι τα παιδιά δεν είναι σε θέση να αγνοούν έναν άλλο ομιλητή με τον ίδιο τρόπο που μπορούν οι ενήλικες. Όταν υπάρχουν πολλοί ομιλητές σε ένα δωμάτιο (ή θόρυβος στο παρασκήνιο), το παιδί σας δεν μπορεί να «απομονώσει» τους άλλους ήχους και να συγκεντρωθεί στη φωνή που πρέπει να ακούει.

Πώς η κόπωση συγκέντρωσης επηρεάζει τα κωφά παιδιά

Είτε πρόκειται για δυσκολία συγκέντρωσης στην τάξη είτε για λιγότερη ενέργεια για τις εργασίες για το σπίτι, η κόπωση συγκέντρωσης μπορεί να επηρεάσει την πορεία του παιδιού σας στο σχολείο. Είναι πολύ σημαντικό γονείς και εκπαιδευτικοί να γνωρίζουν τι μπορεί να κάνουν για να βελτιώσουν τις συνθήκες ακρόασης για το κωφό παιδί.

Στο σπίτι, ειδικά μετά από μια κουραστική και κουραστική μέρα, η κόπωση συγκέντρωσης μπορεί επίσης να επηρεάσει τα πράγματα που έχει διάθεση να κάνει το παιδί σας.

Μερικά συνηθισμένα σημάδια κόπωσης συγκέντρωσης περιλαμβάνουν:
  • Απογοητεύεται εύκολα
  • Εμφανίζει αλλαγές στη διάθεση
  • Ζητάει να βγάλει τα ακουστικά του βοηθήματα (για να ξεκουραστεί, να μαζέψει δυνάμεις και να τα ξαναβάλει)
  • Είναι απρόσεκτο ή δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί στις εργασίες και στις συζητήσεις
  • Έχει σημαντικές αλλαγές όσο αφορά τις δραστηριότητες, όπως αντέχει λιγότερο, δεν απολαμβάνει τις αγαπημένες του δραστηριότητες όπως συνήθως, ειδικά σε θορυβώδη περιβάλλοντα
  • Τα εγκαταλείπει και σταματάει να προσπαθεί πιο εύκολα (καθώς οι εργασίες φαίνονται πιο δύσκολες)
  • Εμφανίζει υπνηλία το πρωί ή κοιμάται στο δρόμο όταν επιστρέφει από το σχολείο.

Μπορεί η χειλεανάγνωση να μειώσει την κόπωση συγκέντρωσης;

Όχι ακριβώς. Η χειλεανάγνωση περιλαμβάνει την επεξεργασία οπτικών και ακουστικών πληροφοριών. Αυτή η διαδικασία απαιτεί χρήση της μνήμης εργασίας και γνωστικές δεξιότητες και γενικά είναι αρκετά δύσκολη. Επιπλέον, αυτές οι δεξιότητες χρειάζονται χρόνο για να αναπτυχθούν και μπορεί να περιορίζονται από το λεξιλόγιο που γνωρίζει το παιδί.

Δεδομένου ότι πολλά μοτίβα χειλιών είναι πανομοιότυπα για διαφορετικούς ήχους ομιλίας, τα άτομα πρέπει να χρησιμοποιούν στοιχεία από τα συμφραζόμενα για να κατανοήσουν όσα λέγονται. Επομένως η χειλεανάγνωση δεν αρκεί για να μειώσει αποτελεσματικά την κόπωση στην επικοινωνία.


Μπορεί η χρήση της νοηματικής γλώσσας να μειώσει την κόπωση συγκέντρωσης;

Ίσως. Ιδιαίτερα για όσους χρησιμοποιούν τη νοηματική γλώσσα ως πρώτη ή κύρια γλώσσα τους, τα νοήματα μπορούν να προσφέρουν μια μικρή ανάπαυλα - ειδικά αν όλοι οι συμμετέχοντες στη συζήτηση μπορούν να τα χρησιμοποιούν με άνεση.

Όταν ένα κωφό παιδί που χρησιμοποιεί τη νοηματική γλώσσα είναι σε θέση να επικοινωνεί απευθείας με τους άλλους (χωρίς να χρειάζεται διερμηνέα), η επικοινωνία είναι σαφέστερη και συνοδεύεται από λιγότερες παρεξηγήσεις. Ωστόσο, όταν είναι αναγκαία η μεσολάβηση διερμηνέα υπάρχει μια μικρή καθυστέρηση στις συνομιλίες και το κωφό άτομο αγχώνεται στην προσπάθειά του να τους προλάβει.

Ακόμα κι αν το κωφό παιδί σας χρησιμοποιεί τη νοηματική γλώσσα, κουράζεται - επομένως εξακολουθεί να υπάρχει ανάγκη να κάνει διαλείμματα.


Συμβουλές για την αντιμετώπιση της κόπωσης συγκέντρωσης

Ακολουθούν μερικές χρήσιμες συμβουλές για τη μείωση της κόπωσης συγκέντρωσης και την ενίσχυση των επιπέδων ενέργειας του παιδιού σας:

  • Κάντε την ακρόαση ευκολότερη. Οι περιβαλλοντικές αλλαγές (όπως η ελαχιστοποίηση του θορύβου του περιβάλλοντος ή η μετακίνηση των καθισμάτων στην τάξη) και η τεχνολογία (όπως ακουστικά βαρηκοΐας, κοχλιακά εμφυτεύματα) μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά. Αναζητήστε τι λειτουργεί καλύτερα σε κάθε κατάσταση.
  • Εξηγήστε την κόπωση συγκέντρωσης στους εκπαιδευτικούς. Δώστε τους πληροφορίες σχετικά με τεχνικές διδασκαλίας που είναι φιλικές για κωφούς μαθητές (όπως για παράδειγμα για τον καλό φωτισμό, τη διασφάλιση ότι τα πρόσωπα των ομιλητών φαίνονται καθαρά για χειλεανάγνωση και ότι οι μαθητές μιλούν ένας – ένας) και βοηθήστε τους να κατανοήσουν τη σημασία των διαλειμμάτων και των ακουστικά φιλικών περιβαλλόντων.
  • Δώστε στο παιδί χρόνο για να ηρεμεί. Δημιουργήστε χώρους για ανάπαυση καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας — είτε αυτό γίνεται με ύπνο, είτε με ήσυχες δραστηριότητες, είτε απλώς κάνοντας ένα διάλειμμα.
  • Μην φορτώνετε υπερβολικά το πρόγραμμα των παιδιών. Οι διαδοχικές δραστηριότητες δεν αφήνουν χρόνο για διαλείμματα. Ειδικά όταν οι εργασίες απαιτούν πολλή προσοχή, είναι σημαντικό να υπάρχουν περισσότερα διαλείμματα. Τα παιδιά και οι νέοι μπορεί να χρειαστούν βοήθεια για τη διαχείριση του χρόνου και της ημέρας τους, έτσι ώστε να μην έχουν πάρα πολλές δραστηριότητες.
  • Συζητήστε για την κούραση. Βοηθήστε το παιδί σας να καταλάβει ότι είναι σημαντικό να ξεκουράζεται και ανακαλύψτε μαζί τι το χαλαρώνει.
  • Ενθαρρύνετε την αυτογνωσία. Διδάξτε στο παιδί σας να αναγνωρίζει πότε αισθάνεται κουρασμένο ή σε υπερδιέγερση και βοηθήστε το να επικοινωνεί τις ανάγκες του στην οικογένεια, τους δασκάλους ή τους φίλους του.
  • Ενθαρρύνετε το παιδί σας να εξηγήσει στους φίλους του ότι αν είναι πιο ήσυχο από το συνηθισμένο, δεν είναι επειδή δεν θέλει να είναι φίλοι. Απλώς χρειάζεται ένα διάλειμμα.
  • Φροντίστε να κοιμάται αρκετά. Βεβαιωθείτε ότι έχει καλές ρουτίνες ύπνου που το βοηθούν να ξεκουραστεί και να «γεμίσει τις μπαταρίες του» τις δύσκολες μέρες ακρόασης και μάθησης.
  • Αφήνετε το παιδί σας να απενεργοποιεί/ βγάζει το ακουστικό του βοήθημα όταν αισθάνεται εξαντλημένο. Όλοι χρειάζονται χρόνο χαλάρωσης.
Η αντιμετώπιση της κόπωσης συγκέντρωσης μπορεί να είναι κουραστική – τόσο για το κωφό παιδί σας όσο και για εσάς! Διαβάστε πληροφορίες για το πώς μπορείτε να υποστηρίξετε την συναισθηματική υγεία και ευεξία τους παιδιού σας καθώς και πώς μπορείτε να φροντίσετε τον εαυτό σας ως γονέα κωφού παιδιού.

Άλλες αιτίες κόπωσης

Μολονότι η κόπωση στα κωφά παιδιά συχνά θεωρείται ότι σχετίζεται με την προσπάθεια ακρόασης ή χειλεανάγνωσης, υπάρχουν πολλές άλλες αιτίες κόπωσης στα παιδιά - όπως τα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας, το συναισθηματικό στρες ή άλλα προβλήματα υγείας.

Εάν το παιδί σας φαίνεται συνεχώς κουρασμένο, είναι καλή ιδέα να συμβουλευτείτε τον παιδίατρό του για να αποκλείσετε άλλες αιτίες.


Απόδοση του άρθρου Tiredness in deaf children and young people

Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός (Παν. Θεσσαλίας)
Νηπιαγωγός (Α.Π.Θ.)
MEd - Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου