Μία από τις ωραίες ταινίες του 2021 είναι το animation του γνωστού Ισραηλινού σκηνοθέτη Αρι Φόλμαν με τίτλο Where is Anne Frank. Ο σκηνοθέτης είχε αναφέρει σε συνέντευξή του: «Σκέφτηκα ότι τα παιδιά μου δεν πρόκειται ποτέ να διαβάσουν το ημερολόγιο. Αν η Αννα Φρανκ ήταν παιχνίδι στον υπολογιστή θα το είχαν ήδη παίξει. Αλλά δεν θα διάβαζαν 360 σελίδες. […] Βλέποντας την ταινία ίσως πάνε και στο αληθινό ημερολόγιο της Αννας Φρανκ και ανακαλύψουν πόσο σπουδαίο είναι».
Aνεξάρτητα από την εξέλιξη του Διαδικτύου και την ενασχόληση με την τεχνολογία, η ευχαρίστηση του διαβάσματος ή, πιο σωστά, το διάβασμα για ευχαρίστηση απασχολεί τις διεθνείς εκπαιδευτικές έρευνες εδώ και χρόνια. Οταν οι μαθητές εμπλέκονται ενεργά με το διάβασμα δίνουν στον εαυτό τους ευκαιρίες μάθησης που ισοδυναμούν με αρκετά χρόνια εκπαίδευσης. Το διάβασμα για ευχαρίστηση μπορεί να είναι τόσο ουσιαστικό που να αντισταθμίσει το χαμηλό κοινωνικο-μορφωτικο-οικονομικό επίπεδο. Στην έρευνα PISA αναδεικνύεται ότι, σχεδόν σε όλες τις χώρες, υπάρχει σαφής συσχέτιση μεταξύ της εμπλοκής με το διάβασμα και της σχολικής επίδοσης. Καταγράφεται επίσης, σε άλλη έρευνα του ΟΟΣΑ, ισχυρή σύνδεση μεταξύ των πρακτικών ανάγνωσης, των κινήτρων και της εξέλιξης και κατάρτισης των ενηλίκων. Η ικανότητα στην ανάγνωση είναι ζωτικής σημασίας για να αντιλαμβάνεται κανείς τον κόσμο που ζει και να συνεχίσει να μαθαίνει καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Στην ίδια έρευνα καταγράφεται ότι οι περισσότεροι Ελληνες δεκαπεντάχρονοι μαθητές (70%) δηλώνουν ότι το διάβασμα δεν αποτελεί μία από τις αγαπημένες τους συνήθειες. Επίσης, για το 60% από αυτούς η συζήτηση με άλλους για βιβλία δεν αποτελεί ενδιαφέρον θέμα και μόνο το 8% θα ενθουσιαζόταν αν κάποιος τους χάριζε ένα βιβλίο. Παρατηρείται ακόμη, μεταξύ των μαθητών πολλών χωρών, σταδιακά σαφής μείωση της ανάγνωσης για ευχαρίστηση.
Αντικείμενο προβληµατισµού και συζήτησης είναι και οι δεξιότητες στην εποχή της εικόνας και των νέων μέσων ενημέρωσης και επικοινωνίας. Επισημαίνεται, από τους εκπροσώπους όλων των χωρών στις εκπαιδευτικές έρευνες, η ανάγκη που έχουν οι νέοι να μπορούν να παρακολουθούν και να ρυθμίζουν γνωστικές διαδικασίες και συναισθηματικές καταστάσεις μέσα από εικονικά περιβάλλοντα. Η εκμάθηση μέσω των νέων μέσων παρέχει μια συναρπαστική πρόκληση τόσο για τους μαθητές όσο και για τους εκπαιδευτικούς. Ο πολιτισμός της οθόνης, λοιπόν. Δεν βλέπουμε όμως όλοι τα ίδια πράγματα όταν κοιτάζουμε εικόνες. Η αντίληψη αυτή επηρεάζεται από παράγοντες όπως το φύλο, το επάγγελμα, η ηλικία, οι αξίες, τα κίνητρα, οι θρησκευτικές πεποιθήσεις, η κοινωνικο-οικονομική θέση, η εκπαίδευση ή οι συναισθηματικές καταστάσεις. Ομως και αυτή η δεξιότητα καλλιεργείται. Ο Αμερικανός φιλόσοφος Don Idhe έχει γράψει σχετικά ότι «με την τεχνολογία θα μπορούσε να συνδεθεί ολόκληρο το πλαίσιο των ενδιαφερόντων μας από την επιστημολογία μέχρι την αισθητική και την ηθική».
Οταν διαβάσαμε, στο «Κ» πριν από λίγες μέρες, ότι τρία παιδιά, 11, 13 και 15 ετών, μετρούν τις ικανότητες του πιο εξελιγμένου μοντέλου τεχνητής νοημοσύνης για τη δημιουργία κειμένων, γιατί το σκεφτόμαστε ακόμη; Οταν το BookTok –η ομάδα που σχετίζεται με τη λογοτεχνία στο TikTok, το πιο νεανικό κοινωνικό δίκτυο– φαίνεται, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Ενωσης Εκδοτών του Ηνωμένου Βασιλείου, να είναι το νέο διαδικτυακό φαινόμενο, τι περιμένουμε; Το 59% των ατόμων ηλικίας 16-25 ετών που συμμετείχαν στην έρευνα, δήλωσε πως τα ολιγόλεπτα βίντεο του BookTok τους βοήθησαν «να ανακαλύψουν το πάθος τους για την ανάγνωση και τους οδήγησαν να επισκεφθούν κάποιο βιβλιοπωλείο. Αξιοποίηση της τεχνολογίας, λοιπόν, με τρόπο που θα δώσει κίνητρο στους μαθητές να ανακαλύψουν τη γνώση και να χτίσουν την καινούργια. Ναι, μέσα από την οθόνη, με το tablet και το κινητό στο σχολείο. Να καλλιεργήσουμε την παραγωγική χρήση των ψηφιακών εργαλείων. Να δούμε ως ευκαιρία την εξοικείωσή τους με τις ηλεκτρονικές συσκευές για να πλησιάσουν και να βυθιστούν στην ανάγνωση. Ναι, να διαβάσουν λογοτεχνικά κείμενα μέσα από το tablet και ας μην έχει τη μυρωδιά του χαρτιού και την αίσθηση της αφής, δεν πειράζει. Το μήνυμα, οι εικόνες, οι ιδέες του Ντίκενς, του Ουγκό, του Καζαντζάκη, του Σαμαράκη, του Σάλιντζερ, του Θερβάντες, του Οργουελ και του Καμύ θα είναι πάντα εκεί και μέσα στο tablet. Να πώς ανοίγουν οι ορίζοντες, πώς η χρήση της τεχνολογίας μπορεί να επαναπροσδιορίσει πνευματικά την ανθρώπινη ζωή. Κάπως έτσι, όπως προσέγγισε ο Αρι Φόλμαν την Αννα Φρανκ και ίσως –για τους εραστές του εντύπου– μετά την ψηφιακή ανάγνωση οδηγηθούν και στα ράφια της βιβλιοθήκης.
Χρύσα Σοφιανοπούλου, αναπληρώτρια καθηγήτρια ανάλυσης της εκπαιδευτικής επίδοσης και της πληροφορικής κατάρτισης, εθνική συντονίστρια PISA.
Πηγή: Καθημερινή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου