H Σάρα Μπίφεν η ζωγράφος «θαύμα χωρίς άκρα» της Βικτωριανής εποχής αγγίζει υψηλές τιμές στις δημοπρασίες σήμερα

Αυτοπροσωπογραφία. 

Credit: Wellcome Collection

Η Sarah Biffin γεννήθηκε στο Σόμερσετ της Αγγλίας το 1784 χωρίς χέρια και πόδια, μέσα σε μια πολύ φτωχή οικογένεια αλλά κατάφερε να διαγράψει μια λαμπρή καλλιτεχνική πορεία σε μια κοινωνία που περιθωριοποιούσε τα άτομα με αναπηρία και σίγουρα η αξιοσημείωτη ιστορία της είναι μια ιστορία επιμονής και αντοχής.

Στα δέκα της χρόνια, η Sarah Biffin είχε μάθει στον εαυτό της να ζωγραφίζει, να γράφει και να ράβει χρησιμοποιώντας το στόμα της. Στα 13 της, θα αρχίσει να κερδίζει τα πρώτα της χρήματα ως μέλος ενός τσίρκου. Ο ιδιοκτήτης του Emmanuel Dukes την παρουσιάζει για επικοινωνιακούς λόγους ως το «θαύμα χωρίς άκρα» ή «όγδοο θαύμα» επιδεικνύοντας τις δεξιότητες και το ταλέντο της στη ζωγραφική.

Η Biffin εμφανίζεται στις περιοδείες του τσίρκου και όλοι θέλουν να αποκτήσουν έστω ένα μικρό πίνακά της, μια μινιατούρα του πορτρέτου της. Σε ένα έντυπο του 19ου αιώνα που διαφήμιζε τις δεξιότητές της, η Biffin παρουσιάζεται ως ζωγράφος με «υπέροχες δυνάμεις». Το φυλλάδιο προσθέτει: «Γράφει καλά, σχεδιάζει τοπία, ζωγραφίζει μινιατούρες και πολλά άλλα εκπληκτικά πράγματα, τα οποία τα εκτελεί κυρίως με το στόμα της».

Σε αυτές τις περιοδείες εμφανιζόταν τακτικά στο Bartholomew Fair, το τριήμερο φεστιβάλ στο Smithfield στο Λονδίνο. Εκεί θα τη συναντήσει ο ποιητής William Wordsworth στην έκθεση του 1802, μια γνωριμία που θα αναφερθεί όπως εικάζεται από πολλούς στο ποίημά του, “The Prelude” (1805).

Μια αξιοσημείωτη αν και λίγο ιδιότυπη αρχή για την καριέρα της που θα τραβήξει την προσοχή του George Douglas (1761–1827) κόμη του Morton σε μια από τις εκθέσεις ο οποίος και θα τις παραγγείλει τη δική του προσωπογραφία σε μινιατούρα. Εντυπωσιασμένος από το ταλέντο της, χρηματοδότησε τα δίδακτρα της στη Βασιλική Ακαδημία Τεχνών, όπου η Biffin σπούδασε υπό τον William Marshall Craig, έναν σημαντικό πορτρετίστα της εποχής με πολλούς και σημαντικούς φίλους στη Βασιλική Αυλή.

Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών της, δημιουργεί ένα στούντιο στην οδό Μποντ, και σύντομα θα γίνει περιζήτητη στους αριστοκρατικούς κύκλους, λαμβάνοντας την προστασία της βασιλικής οικογένειας. Ανάμεσα στα σημαντικά έργα της είναι μια μινιατούρα πορτραίτο του Δούκα του Κεντ, την οποία και αγόρασε η κόρη του Βασίλισσα Βικτώρια και σήμερα βρίσκεται ανάμεσα στα έργα της Βασιλικής συλλογής.

Η Biffin έζησε και εργάστηκε σε πολλά μέρη σε όλη την Αγγλία, συμπεριλαμβανομένου του Λονδίνου, του Brighton, του Bath, του Cheltenham και του Liverpool. Μετά τον θάνατο του οικονομικού υποστηρικτή της George Douglas προσπαθούσε να επιβιώσει οικονομκά, αντιμετωπίζοντας τεράστιες δυσκολίες. Η απογραφή του 1841 καταγράφει ότι εκείνη την εποχή ζούσε στην High Street στο Cheltenham. Η Biffin είναι πιθανό να μετακόμισε στο Λίβερπουλ λίγο μετά από αυτό, λόγω των οικονομικών της προβλημάτων.

Σύμφωνα με διάφορες πηγές, το 1847, ο ένας φιλάνθρωπος του Λίβερπουλ, ξεκίνησε μια έκκληση για συνδρομή για να αγοράσει μια πρόσοδο για την Biffin. Ως μέρος αυτής της εκστρατείας, η Biffin έγραψε στον Charles Dickens ζητώντας δωρεά. Η απάντηση του Ντίκενς της 27ης Οκτωβρίου 1847 σώζεται. Αρνήθηκε να της στείλει χρήματα, λόγω «του τεράστιου αριθμού παρόμοιων αιτήσεων των οποίων λάμβανε συνεχώς».

Ο Ντίκενς, ωστόσο, φαίνεται να ήταν γοητευμένος από την Biffin και αναφέρεται σε εκείνη στα μυθιστορήματα και τα άρθρα του, συχνά προβάλλοντας την διαφορετική εμφάνισή της (βλ. Nicholas Nickleby, The Old Curiosity Shop, Little Dorrit).

Τα επόμενα χρόνια της αποδόθηκε σύνταξη από τη βασίλισσα Βικτώρια. Πέθανε το 1850 σε ηλικία 66 ετών και το όνομά της για πάρα πολλά χρόνια ξεχάστηκε. Πριν από μερικές ημέρες ένα σπάνιο έργο ακουαρέλας με θέμα τα φτερά, που φέρει την υπογραφή «Σχεδιασμένη από τη δεσποινίς Biffin, 6 Αυγούστου 1812», πουλήθηκε σε δημοπρασία του Sworders στο Έσσεξ και ενώ η αρχική εκτίμηση ήταν από 3.000 έως 5.000£ τελικά πουλήθηκε στην τιμή των 9.000£. Το έργο συνόδευε κι ένα διαφημιστικό φυλλάδιο από την εποχή της περιοδείας με το τσίρκο.

Πολλά άλλα έργα της Biffin έχουν καταφέρει τα τελευταία χρόνια να πουληθούν σε δημοπρασίες σε πολύ υψηλές τιμές παρότι οι αρχικές εκτιμήσεις ήταν διαφορετικές. Το 2019, μια αυτοπροσωπογραφία – που εκτιμάται ότι θα πουληθεί από 1.200 £- 1.800 £, τελικά έφθασε την τιμή των 137.500 £ στον οίκο Sotheby’s, όπως αναφέρθηκε από τη Laura Chesters για την εφημερίδα Antiques.

Μπορεί λοιπόν κατά τη γέννησή της οι προβλέψεις για μια επιτυχημένη ζωή να ήταν μάλλον δυσοίωνες, ωστόσο η Sarah Biffin τόσο κατά τη διάρκεια της ζωής της όσο και μετά τον θάνατό της αποδεικνύει ακριβώς το αντίθετο. Ήταν ένα «σπάνιο αστέρι», ένα σύμβολο θάρρους και επιμονής που έλαμψε και εξακολουθεί να λάμπει μέσα από το έργο της.

Πέπη Νικολοπούλου

Πηγή: elculture