Μήπως έχεις γνωρίσει κι εσύ κάποιο παιδί που είναι ξεχωριστό; Άνοιξε το βιβλίο που κρατάς στα χέρια σου και θα μάθεις πώς σκέφτεσαι και πώς αισθάνεσαι ένα τόσο ξεχωριστό παιδί και πώς το αντιμετωπίζει συχνά ο κόσμος γύρω του. Στις εικονογραφημένες σελίδες του βιβλίου "Είμαι ξεχωριστή..." θα διαπιστώσεις ότι πολλές φορές το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν αυτά τα παιδιά είναι οι λανθασμένες αντιλήψεις που έχει ο κόσμος για εκείνα και ότι, τελικά, δε διαφέρουν τόσο από σένα.
Το βιβλίο «Είμαι ξεχωριστή...» αποτελεί μετάφραση στα ελληνικά του βιβλίου “Your Feelings: I’m special” και στοχεύει στην ευαισθητοποίηση των παιδιών μικρής ηλικίας (προσχολικής και πρώτης σχολικής) στο θέμα της αναπηρίας. Γραμμένο το 1999 από την Jen Green και εικονογραφημένο από τον Mike Gordon καταφέρνει μέσα σε λίγες σελίδες να παρουσιάσει συγκεκριμένες μορφές αναπηρίας (κινητική αναπηρία, τύφλωση, κώφωση) με απλό και κατανοητό τρόπο, χωρίς υπερβολές ή υπεραπλουστεύσεις. Μέσα από την δυναμική ηρωίδα του, την Ελένη, ένα κοριτσάκι με κινητική αναπηρία στα κάτω άκρα που κινείται με αναπηρικό αμαξίδιο, τα παιδιά μαθαίνουν για τις αντιδράσεις που συναντούν συχνά τα άτομα με αναπηρία (επίμονο κοίταγμα, προσφορά βοήθειας, υπερπροστατευτικότητα, κοροϊδία, υποτίμηση) και τα συναισθήματα που τους προκαλούν (απογοήτευση, λύπη, θυμό, αγανάκτηση).
Αν και γραμμένο το 1999 το βιβλίο παρουσιάζει την αναπηρία σαν μια διαφορετική μορφή φυσιολογικότητας και όχι σαν στίγμα, σαν μειονέκτημα, σαν καταστροφή. Η πρωταγωνίστριά του είναι ένα ιδιαίτερα δραστήριο παιδί που παίζει μουσική, αθλείται, έχει φίλους και λατρεύει τα ζώα. Αντιδρά με θυμό όταν την αγνοούν, πανηγυρίζει όταν τα καταφέρνει. Δεν διαφέρει δηλαδή σε τίποτα από τα άλλα παιδιά της ηλικίας της. Σε κανένα σημείο του βιβλίου δεν φαίνεται να θεωρεί την αναπηρία της πρόβλημα. Το πρόβλημα δημιουργείται από τις αντιδράσεις του κόσμου που έχει λανθασμένες αντιλήψεις.
Αν και δεν παρουσιάζει όλες τις μορφές αναπηρίας (χαρακτηριστική είναι η απουσία της νοητικής καθυστέρησης και του αυτισμού), είναι ένα πολύ καλό υλικό ευαισθητοποίησης των μικρών παιδιών. Λιτό, απλό και περιεκτικό κείμενο που γίνεται εύκολα κατανοητό και δεν κουράζει, πολύ εκφραστική και αστεία εικονογράφηση. Οι ήρωες γίνονται αμέσως αποδεκτοί από τον μικρό αναγνώστη σαν παιδιά που θα μπορούσαν να βρίσκονται στο δικό τους σχολείο, να είναι φιλοι τους. Η απουσία αναφοράς στο δύσκολο θέμα της νοητικής καθυστέρησης και του αυτισμού, καθιστά πιο εύκολη την προσέγγιση της έννοιας της αναπηρίας από τον συγγραφέα, αλλά και από τα παιδιά σε πρώτο επίπεδο. (Μόλις γίνει μια πρώτη εξοικείωση με το θέμα της διαφορετικότητας και της αναπηρίας, μπορούμε χρησιμοποιώντας άλλα βιβλία να προσεγγίσουμε και τις υπόλοιπες μορφές αναπηρίας. Ευτυχώς, η σύγχρονη ελληνική και ξένη παιδική λογοτεχνία μας προσφέρει πλέον πολλές δυνατότητες στον συγκεκριμένο τομέα).
Η γλώσσα, αν και ιδιαίτερα προσεγμένη και πολιτικά ορθή, στερείται κάποιων βασικών λέξεων/ εννοιών που θα μπορούσαν να αρχίσουν να μπαίνουν σταδιακά στο λεξιλόγιο των παιδιών. Χαρακτηριστική είναι η απουσία των λέξεων «αναπηρία», «κώφωση», «τύφλωση», ενώ πολύ θετική κρίνεται η παρουσίαση και η αναφορά της νοηματικής γλώσσας, του ακουστικού, του σκύλου- οδηγού, των τεχνολογικών βοηθημάτων για τυφλά και αμβλύωπα άτομα (κομπιουτεράκι που μιλάει). Ο συγγραφέας χρησιμοποιώντας τα επίθετα «ξεχωριστός» και «διαφορετικός» σχεδόν με την ίδια έννοια, δημιουργεί στα μικρά παιδιά μια φιλοσοφία διαφορετική στο θέμα της αναπηρίας. Δεν μιλάμε για κανονικούς και μη κανονικούς ανθρώπους, για φυσιολογικούς και άτομα με αναπηρία/πρόβλημα. Άλλωστε, η πεποίθησή του αυτή εκφράζεται ξεκάθαρα και με πολύ απλό τρόπο από την ίδια την ηρωίδα: «Τα παιδιά που είναι ξεχωριστά μπορεί να χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να κάνουν κάτι. Μπορεί, ακόμα, να το κάνουν με το δικό τους, ιδιαίτερο τρόπο. Αυτό είναι φυσιολογικό».
Ένα από τα καλύτερα βιβλία για το θέμα της αναπηρίας στη μεταφρασμένη παιδική λογοτεχνία. Αξίζει να το διαβάσετε με το παιδί σας και να το βοηθήσετε να αποκτήσει σωστές αντιλήψεις. Ιδίως στη σύγχρονη εποχή, όπου τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης μάς βομβαρδίζουν με μια εντελώς παραμορφωμένη εικόνα για τα άτομα με αναπηρία!
Είμαι ξεχωριστή
μετάφραση: Ευγενία Κολυδά
εικονογράφηση: Mike Gordon
Modern Times, 2004
32 σελ.
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου