Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι τα παιδιά σας δεν είναι φίλοι σας – είναι τα παιδιά σας. Ευθύνη σας είναι να τους διδάξετε πώς να λειτουργούν σε αυτό τον κόσμο. Αυτό σημαίνει να τους διδάξετε πώς να συμπεριφέρονται με σεβασμό απέναντι σε όλους και όχι μόνο απέναντι σε εσάς. Οι άνθρωποι αναρωτιούνται γιατί τα παιδιά μας αυτές τις μέρες δεν δείχνουν σεβασμό. Βλέπουμε παιδιά και εφήβους να μαλώνουν με τους ενήλικες (ή προκλητικά να τους αγνοούν), να χρησιμοποιούν άσχημη γλώσσα, να μην δείχνουν κανένα σεβασμό και να περιφρονούν όσους έχουν εξουσία. Δυστυχώς, οι συμπεριφορές αυτές καταλήγουν να είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. Κατά την γνώμη μου, ο κόσμος που μεγαλώνουν τα παιδιά μας δεν είναι ίδιος με αυτόν που μεγαλώσαμε εμείς. Ταινίες, μουσική, ηλεκτρονικά παιχνίδια, τηλεόραση. Όλα αυτά προβάλλουν έναν αγενή, θυμωμένο και χωρίς σεβασμό τρόπο αλληλεπίδρασης με τους άλλους. Αυτό σημαίνει ότι εμείς ως γονείς έχουμε μια πολύ δύσκολη δουλειά αν θέλουμε να μάθουμε τα παιδιά μας να σέβονται. Αν αναλογιστεί κανείς το γεγονός ότι οι γονείς είναι πολύ πιο απασχολημένοι από ότι ήταν στο παρελθόν, η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο δύσκολη. Ας το παραδεχτούμε. Όταν κανείς είναι εξαντλημένος από την δουλειά του, αφήνει πολλά πράγματα να περάσουν ασχολίαστα.
Ακόμη ένα φαινόμενο έχει πάρει τα τελευταία χρόνια μεγάλες διαστάσεις: πολλοί γονείς δυσκολεύονται να δουν τα παιδιά τους όπως πραγματικά είναι. Οι γονείς μας ήταν πιο ανοιχτοί στην ιδέα ότι τα παιδιά τους δεν ήταν «τέλεια». Είναι αναμφισβήτητα πολύ σημαντικό να μπορεί ένας γονιός να βλέπει το παιδί του με ρεαλιστικό τρόπο, να αναγνωρίζει τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία τους. Μόνο έτσι μπορεί κανείς να δει την ακατάλληλη συμπεριφορά του παιδιού όπως πραγματικά είναι και να προσπαθήσει να την διορθώσει, και όχι να την αγνοήσει ή να την δικαιολογήσει.
Πώς μπορείτε να πολεμήσετε αυτή την έλλειψη σεβασμού που έχει ήδη κάνει την εμφάνισή της ή έχει κυριαρχήσει στην κουλτούρα της οικογένειάς σας; Διαβάστε 9 πράγματα που πρέπει να κάνετε για να ξανακερδίσετε το σεβασμό των παιδιών σας.
1) Να θυμάστε ότι το παιδί σας δεν είναι φίλος σας: Το θέμα δεν είναι αν σας συμπαθεί ή αν σας ευχαριστεί για αυτά που κάνετε. Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι το παιδί σας δεν είναι φίλος σας. Δουλειά σας είναι να το προετοιμάσετε για να μπορεί να λειτουργήσει στον κόσμο. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να του μάθετε να συμπεριφέρεται με σεβασμό απέναντι σε όλα τα άτομα και όχι μόνο απέναντι σε εσάς. Όταν θεωρείτε ότι το παιδί σας ξεπερνά τα όρια ή συμπεριφέρεται με αγένεια θα πρέπει να σκέφτεστε: «Θα άφηνα ένα γείτονα να μου πει αυτά τα πράγματα; Θα άφηνα έναν ξένο;» Αν η απάντηση είναι όχι, τότε μην αφήνετε και το παιδί σας να σας μιλάει έτσι. Κάποια μέρα, όταν το παιδί σας θα ενηλικιωθεί, μπορεί η σχέση σας να γίνει όντως πιο φιλική. Τώρα όμως είστε ο γονιός του, ο δάσκαλός του, ο προπονητής του, αυτός που θέτει τα όρια και όχι το φιλαράκι του που του επιτρέπει να την γλιτώνει ό,τι και αν κάνει.
2) Εντοπίστε την έλλειψη σεβασμού έγκαιρα (και προγραμματίστε εκ των προτέρων την συμπεριφορά σας, αν είναι δυνατό): Είναι καλό να εντοπίσετε εγκαίρως την έλλειψη σεβασμού. Αν το παιδί σας συμπεριφέρεται με αγένεια ή έλλειψη σεβασμού, μην κλείνετε τα μάτια. Παρέμβετε και πείτε: «Δεν μιλάμε με αυτό τον τρόπο στην οικογένειά μας». Αν επιμένετε στο θέμα όσο τα παιδιά σας είναι μικρά, τα αποτελέσματα θα είναι μακροπρόθεσμα. Είναι πολύ σημαντικό να αναγνωρίσετε ότι το παιδί σας δεν δείχνει σεβασμός στους άλλους και να παραδεχτείτε ότι πρέπει να κάνετε κάτι για αυτό. Αν το παιδί σας μπαίνει στην εφηβεία, σκεφτείτε το μέλλον. Μερικοί γονείς που γνωρίζω σχεδιάζουν εκ των προτέρων το πώς θα διαχειρίζονται την συμπεριφορά της 11χρονης κόρης τους (που έχει Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής) τώρα που αρχίζει η εφηβεία. Μαθαίνουν πράγματα και αποκτούν δεξιότητες που θεωρούν ότι θα τους βοηθήσουν στην αλληλεπίδραση με το παιδί τους αργότερα. Κάτι τέτοιο μπορεί πραγματικά να τους βοηθήσει στο μέλλον.
3) Συμμαχήστε με τον/τη σύντροφό σας. Πρέπει σαν γονείς να συμφωνείτε μεταξύ σας όσο αφορά το θέμα της συμπεριφοράς του παιδιού σας. Βεβαιωθείτε ότι και οι δυό σας προσπαθείτε να αλλάξετε την άσχημη συμπεριφορά του παιδιού. Δεν έχει νόημα μόνο ο ένας να παλεύει να διδάξει στο παιδί να συμπεριφέρεται με σεβασμό απέναντι στους άλλους, ενώ ο άλλος να αγνοεί τα κακώς κείμενα. Καθίστε με τον/ την σύντροφό σας και δείτε τι ακριβώς θέλετε να πετύχετε, ποιες συμπεριφορές στοχεύετε να αλλάξετε, με ποιον τρόπο προσπαθείτε να το πετύχετε αυτό, ποιοι είναι οι κανόνες που πρέπει να ακολουθεί το παιδί και ποιες θα είναι οι συνέπειες αν δεν το κάνει.
4) Διδάξτε στο παιδί σας τις βασικές δεξιότητες κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Μπορεί να σας φαίνεται παλιομοδίτικο, αλλά είναι πολύ σημαντικό να διδάσκετε στα παιδιά σας τρόπους, όπως πχ να λένε «ευχαριστώ», «παρακαλώ». Σε αυτές τις δεξιότητες θα στηριχτεί όταν πάει στο σχολείο ή όταν πιάσει την πρώτη του δουλειά. Πρέπει να καταλάβετε ότι η χρήση εκφράσεων του τύπου «συγγνώμη», «ευχαριστώ» είναι επίσης μια μορφή ενσυναίσθησης. Διδάσκει στα παιδιά να σέβονται τους άλλους και να σκέφτονται την επίδραση που έχουν επάνω τους. Αν το καλοσκεφτείτε, η συμπεριφορά που δεν χαρακτηρίζεται από σεβασμό είναι το ακριβώς αντίθετο από την ενσυναίσθηση και τους καλούς τρόπους.
5) Να δείχνετε σεβασμό όταν διορθώνετε το παιδί σας. Ακόμα και όταν το παιδί σας δεν συμπεριφέρεται με σεβασμό, εσείς θα πρέπει να το διορθώνετε δείχνοντας σεβασμό. Το να φωνάζετε, να θυμώνετε και να αντιδράτε όπως εκείνα δεν βοηθά και μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση. Η αλήθεια είναι ότι αν αφήσετε αυτή την συμπεριφορά του παιδιού να σας επηρεάσει, δεν θα είστε αποτελεσματικοί δάσκαλοι εκείνη την στιγμή. Μπορείτε για παράδειγμα να πάρετε το παιδί σας λίγο πιο εκεί και να του δώσετε ένα ξεκάθαρο μήνυμα. Δεν χρειάζεται να του φωνάζετε ή να το κάνετε ρεζίλι. Ένας φίλος μας ήταν καταπληκτικός στον συγκεκριμένο τομέα. Έπαιρνε τα παιδιά του στην άκρη, τους έλεγε χαμηλόφωνα κάτι (που συνήθως δεν ξέραμε τι ήταν) και η συμπεριφορά τους άλλαζε αμέσως. Χρησιμοποιήστε αυτά τα περιστατικά σαν στιγμές διδασκαλίας παίρνοντας τα παιδιά σας στην άκρη ήρεμα, ξεκαθαρίζοντάς τους τι περιμένετε από αυτά. Αν χρειαστεί, μπορεί να ακολουθήσουν και συνέπειες.
6) Προσπαθήστε να έχετε ρεαλιστικές προσδοκίες όσο αφορά την συμπεριφορά των παιδιών σας. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι πρέπει να τις μετριάσετε. Μην σχεδιάζετε για παράδειγμα πάρτι με 30 άτομα αν δεν αντέχει τα μεγάλα πλήθη. Θα δημιουργηθούν προβλήματα. Αν νομίζετε ότι έχετε ρεαλιστικές προσδοκίες, αλλά το παιδί σας εξακολουθεί να μην έχει αποδεκτή συμπεριφορά, θέστε όρια από την αρχή. Αν για παράδειγμα βγείτε έξω για φαγητό, ξεκαθαρίστε στα παιδιά σας τι περιμένετε από αυτά. Έτσι, όχι μόνο θα συμπεριφέρονται καλύτερα, αλλά θα νιώθουν και πιο ασφαλή. Θα ξέρουν τι περιμένετε από αυτά, αλλά και τι θα γίνει (ποιες θα είναι οι συνέπειες) αν δεν τα καταφέρουν. Αν συμπεριφερθούν όπως τους ζητήσατε, επιβραβεύστε τα. Αν όχι, θα πρέπει να δεχτούν τις συνέπειες.
7) Θέστε ξεκάθαρα όρια όταν είστε ήρεμοι. Μην περιμένετε να συμπεριφερθεί άσχημα το παιδί για να το κάνετε. Εκείνες οι στιγμές δεν είναι οι κατάλληλες για να εξηγήσετε όρια και συνέπειες. Αν δεν το έχετε κάνει ήδη, κάντε το αργότερα. Μιλήστε μαζί του και για την συμπεριφορά του και τι περιμένετε από αυτό.
8) Συζητήστε τι έγινε αργότερα. Αν το παιδί σας συμπεριφέρθηκε χωρίς σεβασμό ή με αγένεια, συζητήστε τι έγινε (αργότερα, όταν έχετε ηρεμήσει) και τι θα μπορούσε να είχε γίνει διαφορετικά. Αυτή είναι η ευκαιρία σας, σαν γονιός, να ακούσετε το παιδί σας και να καταλάβετε τι ακριβώς έγινε και συμπεριφέρθηκε με αυτό τον τρόπο. Προσπαθήστε να είστε αντικειμενικοί. Μπορείτε να πείτε: «Φαντάσου ότι μια κάμερα κατέγραψε τι έγινε. Τι θα βλέπαμε;» Αυτή είναι και η κατάλληλη στιγμή για να βάλετε το παιδί σας να σας πει τι θα μπορούσε να είχε κάνει διαφορετικά.
9) Μην το παίρνετε προσωπικά: Ένα από τα μεγαλύτερα λάθη που κάνουν οι γονείς είναι ότι παίρνουν προσωπικά την συμπεριφορά του παιδιού τους. Η αλήθεια είναι ότι δεν πρέπει να πέφτετε σε αυτή την παγίδα, αφού και ο γιος του γείτονα και η κόρη της ξαδέρφης σας κάνουν το ίδιο στους γονείς τους. Ο ρόλος σας είναι να αντιμετωπίσετε την συμπεριφορά του παιδιού σας όσο πιο αντικειμενικά γίνεται. Όταν οι γονείς δεν έχουν αποτελεσματικούς τρόπους για να αντιμετωπίσουν τέτοιου είδους περιστατικά, αισθάνονται ότι δεν έχουν τον έλεγχο της κατάστασης και φοβούνται ότι θα αντιδράσουν υπερβολικά (και θα γίνουν πολύ αυστηροί) ή δεν θα αντιδράσουν όσο έντονα πρέπει (και θα αγνοήσουν τη συμπεριφορά του παιδιού χαρακτηρίζοντάς την σαν μια απλή φάση). Και στις δύο περιπτώσεις πάντως, δεν μπορούν να βοηθήσουν το παιδί να μάθει να ελέγχει αποτελεσματικά τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους και να συμπεριφέρονται με σεβασμό.
Ακόμα και αν δεν έχετε καταφέρει να ελέγξετε και να βελτιώσετε την συμπεριφορά των παιδιών σας όσο είναι μικρά, μην απελπίζεστε. Πάντα υπάρχει χρόνος για να το πετύχετε. Ακόμα και αν το παιδί σας συμπεριφέρεται χωρίς σεβασμό και με αγένεια συνέχεια, μπορείτε να ξεκινήσετε παρεμβαίνοντας και θέτοντας όρια. Όλα τα παιδιά θέλουν και χρειάζονται τα όρια, ακόμα και αν διαμαρτύρονται έντονα. Το μήνυμα που του στέλνετε όταν παρεμβαίνετε και θέτετε όρια είναι ότι ενδιαφέρεστε για αυτά, τα αγαπάτε και θέλετε να πετύχουν, να μάθουν να λειτουργούν αποτελεσματικά στον κόσμο. Τα παιδιά μας δεν θα μας ευχαριστήσουν τώρα. Αλλά το θέμα δεν είναι αυτό. Το θέμα είναι να κάνουμε το σωστό!
Απόδοση του άρθρου Kids and Respect της Janet Lehman
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου