Δευτέρα 14 Ιουλίου 2025

Sensorium Ex: Μία πρωτοπόρα οπερετική σύμπραξη της τέχνης, της αναπηρίας και της τεχνητής νοημοσύνης

Η αγάπη μιας μητέρας, η ηθική της επιστήμης/τεχνολογίας, η αναπηρία, ο ρομαντισμός, η εταιρική απληστία, μια μυστικιστική απόδραση και ένα ρομπότ που ονομάζεται Σοφία συναντώνται σε αυτή την ιστορία που έχει επίκεντρο το τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος...

Το Sensorium Ex είναι η φιλόδοξη όπερα της λιμπρετίστριας Brenda Shaughnessy και της καταξιωμένης συνθέτριας Paola Prestini, σε σκηνοθεσία των Jerron Herman και Jay Scheib, που συνθέτει την τεχνητή νοημοσύνη, την αναπηρία και τις τέχνες σε ένα πρωτοποριακό και καινοτόμο καλλιτεχνικό έργο.


Η φιλόδοξη αυτή παραγωγή ωθεί τα όρια του τι σημαίνει να έχεις φωνή, ανοίγοντας τον δρόμο για τους μελλοντικούς καλλιτέχνες με αναπηρίες. Το Sensorium Ex εμβαθύνει στην ουσία της φωνής, ξεπερνώντας τα όρια της γλώσσας για να επαναπροσδιορίσει σε βάθος τι μπορεί να είναι.

Εκεί που συναντώνται η τεχνητή νοημοσύνη (AI), η αναπηρία και η τέχνη, το Sensorium Ex διερευνά το θεμελιώδες ερώτημα του τι σημαίνει να έχεις φωνή αλλά και τη φύση της φωνής πέρα από τη γλώσσα. Το εκτεταμένο, πολυτροπικό έργο της διεθνώς αναγνωρισμένης συνθέτριας Paola Prestini αφηγείται μια δυστοπική ιστορία με επίκεντρο μια μητέρα και τον με πολλαπλές αναπηρίες και χωρίς προφορικό λόγο γιο της, καθώς αντιστέκονται στις προσπάθειες μιας κακόβουλης εταιρικής οντότητας να καταστρέψει αυτό που σημαίνει να είσαι άνθρωπος.

Θολώνοντας τα όρια μεταξύ τέχνης και τεχνολογίας, η όπερα περιλαμβάνει ένα νέο σύνολο εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης που αναπτύχθηκαν σε συνεργασία με το Ability Project του NYU, το οποίο θα διευρύνει τις δυνατότητες φωνής και έκφρασης σε άτομα με μειωμένη ή περιορισμένη ομιλία. Με ένα καστ κυρίως ανάπηρων ερμηνευτών, το έργο επιδιώκει να σχεδιάσει νέες καλλιτεχνικές πρακτικές που θα επικεντρώνονται στην ισότητα και την πρόσβαση ατόμων με αναπηρία καθ’όλη την καλλιτεχνική διαδικασία. Η όπερα Sensorium Ex είναι μία σύνθεση της Paola Prestini, μία συμπαραγωγή από την VisionIntoArt και την Beth Morrison Projects, σε σκηνοθεσία των Jerron Herman και Jay Scheib, ενώ περιλαμβάνει το λιμπρέτο της ποιήτριας Brenda Shaughnessy. Με την πρεμιέρα της στο Common Senses Festival 2025, η όπερα Sensorium Ex δημιουργεί έναν εντελώς νέο κόσμο της όπερας - έναν κόσμο που επαναπροσδιορίζει ποιος έχει φωνή.



Το Sensorium Ex είναι μια όπερα για σολίστες, χορωδία, ορχήστρα δωματίου και ηλεκτρονικό εξοπλισμό - εξερευνά τη φύση της φωνής πέρα από τη γλώσσα, τα μη ομιλούντα ή μη τυπικά μοτίβα λόγου και φωνής στην όπερα, και τι σημαίνει να είσαι πραγματικά άνθρωπος. Η χρήση τεχνητής νοημοσύνης διευρύνει τις δυνατότητες φωνής και έκφρασης σε αυτή τη δυστοπική ιστορία.

Ο Kitsune είναι ένα νεαρό ανάπηρο αγόρι που δεν μιλάει. Η Όπερα επικεντρώνεται στη σχέση του με τη μητέρα του, Mem, καθώς επιδιώκουν να εξερευνήσουν τις δικές τους μορφές έκφρασης, ακρόασης και επικοινωνίας πέρα από τις συμβάσεις της προφορικής γλώσσας.

Ο χαρακτήρας του Kitsune δημιουργήθηκε από κοινού με τον/τους ηθοποιό/ούς στον ρόλο μαζί με τον χορογράφο του έργου μέσω μιας σειράς συναντήσεων που θα φέρουν κοντά ακτιβιστές για την αναπηρία, καλλιτέχνες και οικογένειες που οι εμπειρίες τους σχετίζονται με την αναπηρία.

Η Σοφία, η ρομποτική αφηγήτρια της ιστορίας, είναι ένα αμάλγαμα των αναμνήσεων και των βιωμάτων των κύριων χαρακτήρων της όπερας. Η μουσική της φωνή αναπτύχθηκε μέσω της συνεργατικής διαδικασίας που επιδιώκει να δημιουργήσει νέα, συμπεριληπτικά σύνολα δεδομένων Τεχνητής Νοημοσύνης γύρω από μη κανονιστικά πρότυπα φωνής και ομιλίας.


Τεχνολογία

Το Sensorium AI είναι ένα διεθνές ερευνητικό, καλλιτεχνικό και τεχνολογικό έργο, με γενικό στόχο τον εκδημοκρατισμό της ανάπτυξης της Τεχνητής Νοημοσύνης αναγνώρισης φωνής και την επέκταση των δυνατοτήτων για δημιουργική έκφραση της φωνής.

Το έργο εστιάζει συγκεκριμένα στην ενίσχυση της εμπειρίας της φωνής για άτομα με φωνητικές αναπηρίες, προβλήματα ομιλίας και άτυπα πρότυπα ομιλίας - ξεκινώντας από την κοινότητα των ατόμων με εγκεφαλική παράλυση, με σκοπό να απευθυνθεί και στις υπόλοιπες κοινότητες ατόμων με αναπηρία.

Το Sensorium AI θέλει να δώσει έμφαση τόσο στη φυσική φωνή και έκφραση, όσο και στη φωνή όσον αφορά την κοινωνική και δημοκρατική συμμετοχή. Η διαδικασία οδηγεί σε μια ποικιλία αποτελεσμάτων, συμπεριλαμβανομένης μιας διαδραστικής καλλιτεχνικής εγκατάστασης και της ανάπτυξης δημιουργικών τεχνολογιών φωνής για καλλιτέχνες με αναπηρίες, οι οποίες ενσωματώθηκαν στην όπερα Sensorium Ex.


Μπορείτε να βρείτε την τεχνολογία Sensorium AI εδώ.

Το έργο Sensorium AI αναπτύχθηκε μέσω της συνεργασίας του NYU Ability Project και της Arup.

Δείτε ρεπορτάζ για αυτό το ασυνήθιστο εγχείρημα από την σειρά του PBS για την τέχνη και τον πολιτισμό, με τον δημοσιογράφο Τζέφρι Μπράουν




Ευλαμπία Αγγέλου
Διερμηνέας Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας
Ανεξάρτητη Ερευνήτρια

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου