Φανταστείτε το παρακάτω σενάριο: Στέλνετε το παιδί σας στο σχολείο χαρούμενο, έτοιμο να αρχίσει την ημέρα. Και μετά το σχολείο επιστρέφει κακοδιάθετο και ευερέθιστο – και καταρρέει. Επικοινωνείτε με τον/ την εκπαιδευτικό για να δείτε αν έγινε κάτι ή αν είχε άσχημη διάθεση κάποια στιγμή στο σχολείο. Αλλά διαπιστώνετε ότι το παιδί σας ήταν μια χαρά.
Αναρωτιέστε γιατί συμβαίνει αυτό. Τι μεσολάβησε ανάμεσα στην καλή μέρα στο σχολείο και σε αυτό που βλέπετε στο σπίτι; Τι φταίει για αυτή την κακή διάθεση που εμφανίζεται καθημερινά; Μήπως κάνετε εσείς κάτι που το κάνει να έρχεται αναστατωμένο ή θυμωμένο;
Δείτε για ποιο λόγο τα παιδιά μπορεί να καταρρέουν όταν έρχονται από το σχολείο στο σπίτι.
Τι μπορεί να βλέπετε
Είναι πολύ συνηθισμένο το να στέλνετε ένα χαρούμενο παιδί στο σχολείο – και μετά στο τέλος της ημέρας, το ίδιο παιδί να κλαίει, να ουρλιάζει, να μαλώνει μαζί σας και να αρνείται να κάνει αυτό που του ζητάτε. Είναι λογικό να νιώθετε μπερδεμένη και απογοητευμένη με αυτή την κατάσταση.
Μπορεί να το παρατηρήσετε μόλις πάρετε το παιδί σας από την στάση του σχολικού ή από το ολοήμερο. Ανυπόμονη να μάθετε πώς πέρασε το παιδί σας, κάνετε μια απλή ερώτηση, όπως «Πώς ήταν στο σχολείο σήμερα;» για να πάρετε την ενοχλημένη απάντηση «Καλά». Αποφασίζετε να πιέσετε λίγο παραπάνω. «Τι κάνατε στα Μαθηματικά; Πήρες βιβλίο από τη δανειστική βιβλιοθήκη;» Αλλά κάποιες φορές φαίνεται ότι όσο πιο πολύ προσπαθείτε, τόσο πιο κακοδιάθετο γίνεται το παιδί σας. Ίσως παραμένει σιωπηλό και δεν σας απαντάει. Ίσως σας ζητήσει να σταματήσετε να του κάνετε τόσες ερωτήσεις. Μπορεί επίσης να αρχίσει να κλαίει, να πετάει ή να χτυπάει αντικείμενα. Αυτές οι αντιδράσεις φαίνονται μη αναμενόμενες. Μπορεί να τις παίρνετε και προσωπικά. Άλλωστε προσπαθείτε να δείξετε το ενδιαφέρον σας και να έρθετε κοντά στο παιδί σας.
Το πιο πιθανό είναι το ξέσπασμα αυτό να μην έχει σχέση με κάτι που κάνατε.
Τι μπορεί να προκαλέσει ένα τέτοιο ξέσπασμα.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για ένα τέτοιο ξέσπασμα. Το σχολείο είναι για πολλά παιδιά κουραστικό. Για κάποια, ωστόσο, είναι εξαντλητικό. Σκεφτείτε πώς νιώθετε εσείς μετά από μια δύσκολη μέρα στη δουλειά. Το πιο πιθανό είναι να μην αισθάνεστε καλά, όσο και αν προσπαθείτε. Ίσως είχατε να κάνετε πολλά πράγματα και ξεχάσατε κάτι. Ή ίσως δεν μπορέσατε να κάνετε ένα μικρό διάλειμμα για να φορτώσετε τις μπαταρίες σας.
Για μερικά παιδιά στο σχολείο συμβαίνει ακριβώς το ίδιο. Περνούν ολόκληρη την ημέρα προσπαθώντας να μείνουν ακίνητα καθισμένα ση θέση τους, να είναι συγκεντρωμένα, να απαντάνε σε ερωτήσεις, να κάνουν ασκήσεις. Και επιπλέον, υπάρχουν κανόνες και ρουτίνες που πρέπει να θυμούνται και να ακολουθούν. Και πρέπει να τα πηγαίνουν καλά και με τα άλλα παιδιά. Όπως και μια δύσκολη μέρα στη δουλειά, όλα αυτά μπορεί να σωματικά και πνευματικά να εξαντλούν τα παιδιά. Τις περισσότερες φορές, οι ενήλικες έχουν αυτο-έλεγχο και χρησιμοποιούν συγκεκριμένες δεξιότητες για την αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων, έτσι ώστε να μην τα «βγάζουν» όλα αυτά όταν έρχονται στο σπίτι. Όλες μαζί αυτές οι δεξιότητες μερικές φορές αναφέρονται και σαν αυτορρύθμιση.
Τα παιδιά δεν έχουν αναπτύξει ακόμα αυτές τις δεξιότητες. Πολλά τις μαθαίνουν βλέποντας άλλα άτομα να τις εφαρμόζουν. Ωστόσο, κάποια παιδιά μαθαίνουν και σκέφτονται διαφορετικά και δεν αποκτούν έτσι εύκολα αυτές τις δεξιότητες- πρέπει να διδαχθούν τρόπους για να αυτορυθμίζονται.
Τα ίδια παιδιά μπορεί επίσης να είναι πιο ευαίσθητα από τα άλλα στις απαιτήσεις του σχολείου. Στο τέλος της ημέρας, δεν έχουν καθόλου ενέργεια για να καταφέρουν να μείνουν συγκροτημένα, να μην καταρρεύσουν. Μπορεί να μην καταλαβαίνουν ότι είναι κουρασμένα (σωματικά και ψυχολογικά) ή να μην μπορούν να εξηγήσουν ότι οι ερωτήσεις που τους γίνονται τα φέρνουν στα άκρα.
Αυτή η κατάσταση δεν είναι τόσο τρομερή. Βασικά είναι καλό ότι τα παιδιά αυτά περιμένουν να φτάσουν σπίτι για να καταρρεύσουν. Αυτό σημαίνει ότι στο σπίτι αισθάνονται ασφαλή να εκφραστούν. Ξέρουν ότι τα άτομα εκεί θα εξακολουθήσουν να τα αγαπούν και θα τα βοηθήσουν να μάθουν να ηρεμούν ανεξάρτητα από το πόσο άσχημα συμπεριφέρονται.
Πώς να διαχειριστείτε τα ξεσπάσματα μετά το σχολείο
Δεν είναι εύκολο να βλέπετε το παιδί σας αναστατωμένο ή θυμωμένο, ιδίως όταν αυτή τη διάθεση την προκαλείτε εσείς. Αυτή η κατάσταση είναι δύσκολη και για το παιδί σας. Δεν του αρέσει να καταρρέει αλλά δεν ξέρει πώς μπορεί να το αποφύγει. Μπορεί να ντρέπεται όταν συμπεριφέρεται έτσι. Υπάρχουν μερικά απλά πραγματάκια που μπορεί να τα κάνετε για να βοηθήσετε το παιδί σας να χειριστεί σωστά τα συναισθήματα κούρασης και ανησυχίας που έχει στο τέλος της ημέρας.
Δείτε μερικές ιδέες:
- Μιλήστε με τον/την εκπαιδευτικό του. Μπορεί να μην καταρρέει μέσα στην τάξη, ωστόσο, μπορεί να συμβαίνουν εκεί πράγματα που να του προκαλούν άγχος. Δεν είναι κακό να ξαναδείτε την κατάσταση μαζί. Διερευνήστε αν το παιδί σας δυσκολεύεται σε κάποιο μάθημα, βεβαιωθείτε ότι έχει καλές σχέσεις με τα άλλα παιδιά. Ζητήστε από τον/την εκπαιδευτικό να έχει το νου της για συμπεριφορές σχολικού εκφοβισμού ή για πειράγματα. Μερικές φορές ο σχολικός εκφοβισμός μπορεί να περνάει απαρατήρητος αν το παιδί δεν ζητάει βοήθεια από τους εκπαιδευτικούς.
- Δίνετε στο παιδί ένα σνακ μετά το σχολείο. Μερικά παιδιά γίνονται κακότροπα και εριστικά όταν πεινούν. Έχετε μαζί σας έναν χυμό και ένα σνακ όταν το παίρνετε από το σχολείο, έτσι ώστε να μπορούν να φάνε κάτι πριν τις εξωσχολικές δραστηριότητες ή μέχρι να φτάσουν σπίτι.
- Αποδεχτείτε την σιωπή. Να θυμάστε πώς αισθάνεστε εσείς όταν σας βομβαρδίζουν με ερωτήσεις στο τέλος μιας δύσκολης μέρας. Όσο και αν θέλετε να μάθετε πως πέρασαν στο σχολείο, αφήστε τις σχετικές ερωτήσεις για αργότερα. Τα περισσότερα παιδιά χρειάζονται λίγο χρόνο για να ηρεμήσουν πριν αρχίσουν να μιλούν για την ημέρα τους.
- Ανοίξτε κουβέντα με φιλικό τρόπο. Δεν χρειάζεται να κάνετε ερωτήσεις στο παιδί και να του δείχνετε ότι θέλετε να μάθετε παραπάνω. Μπορείτε να πείτε «Χαίρομαι που σε βλέπω» ή «Τι ωραία που θα είμαστε σπίτι μαζί. Πες μου πότε θέλεις να μου πεις για τη μέρα σου». Με αυτό τον τρόπο το παιδί ξέρει ότι είστε δίπλα του και πρόθυμοι να το ακούσετε όποτε θέλει να μιλήσει. Επίσης, δείχνει ότι το σπίτι είναι ένα συναισθηματικά ασφαλές μέρος.
- Επανεξετάστε την ρουτίνα του διαβάσματος στο σπίτι. Το να πηγαίνεις από μια γεμάτη μέρα στο σχολείο κατευθείαν για διάβασμα στο σπίτι είναι δύσκολο, ιδίως για τα παιδιά που δυσκολεύονται στις ασκήσεις και με την ύλη. Βρείτε ένα κατάλληλο σημείο στο σπίτι για να κάνει τις ασκήσεις του, βρείτε την καταλληλότερη ώρα, αλλά μην ξεχνάτε να αφήνετε πρώτα το παιδί σας να είναι παιδί. Αφήστε το να διαβάσει ό,τι θέλει, να παίξει ή απλά να μην κάνει τίποτα, δίνοντας την ευκαιρία στον εγκέφαλό του να κάνει ένα διάλειμμα, να ξεκουραστεί για να αρχίσει και πάλι σε λίγο.
- Βρείτε τρόπους για να βοηθήσετε το παιδί σας να διαχειριστεί τα ξεσπάσματα. Δεν μπορείτε πάντα να τα αποτρέπετε, αλλά σίγουρα μπορείτε να βρείτε καλύτερους τρόπους να τα διαχειρίζεστε και εσείς και το παιδί σας. Υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε ένα ξέσπασμα που τελικά μπορεί να θέσει το παιδί υπό έλεγχο και σε ένα που δεν μπορεί να ελέγξει.
- Να θυμάστε ότι δεν είστε η μόνη οικογένεια που αντιμετωπίζει αυτό το πρόβλημα. Ρωτήστε τους φίλους σας με παιδιά παρόμοιας ηλικίας αν αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα στο σπίτι και τι κάνουν.
Αν έχετε κάνει όλες αυτές τις αλλαγές αλλά δεν υπάρχει καμία βελτίωση, κρατήστε ένα ημερολόγιο με τα ξεσπάσματα του παιδιού (πότε και πού συμβαίνουν). Μπορείτε να συνεργαστείτε με το σχολείο του προκειμένου να βρείτε για ποιο λόγο συμβαίνουν και τι μπορείτε να κάνετε.
Απόδοση του άρθρου Why Some Kids Fall Apart When They Get Home From School της Amanda Morin
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός (Παν. Θεσσαλίας)
Νηπιαγωγός (Α.Π.Θ.)
MEd - Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου