Δεν είναι λίγες οι μητέρες εκείνες πουπροβληματίζονται σχετικά με το αν το παιδί τους πρέπει να καταναλώνει λίπος και, αν ναι, για το ποια θα πρέπει να είναι η πηγή αυτού. Η αλήθεια είναι ότι τα λιπαρά έχουν ψευδώς αποκτήσει τη φήμη του«κακού». Στην πραγματικότητα όμως, κάποια από αυτά μας είναι απολύτως απαραίτητα σε κάθε ηλικία και δη στην παιδική, όπου η ανάπτυξη έχει τον κύριο λόγο. Ας κάνουμε, λοιπόν, πιο ξεκάθαρους τους λόγους για τους οποίους το παιδί πρέπει να καταναλώνει λιπαρά, τις συνιστώμενες ποσότητες για κάθε ηλικία, τις σωστές αλλά και τις λάθος πηγές λιπαρών.
Καλά vs Κακά λιπαρά
Οι μητέρες θα πρέπει να είναι σε θέση να ξεχωρίζουν τα «κακά λιπαρά» και τα «καλά λιπαρά». Τα πρώτα αναφέρονται στα κορεσμένα και τα υδρογονωμένα (trans) λίπη. Είναι αυτά των οποίων η κατανάλωση έχει «κατηγορηθεί» για αυξημένη συσχέτιση με εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων, καθώς και άλλων παθήσεων, όπως οσακχαρώδης διαβήτης. Ελέγχετε την ετικέτα τροφίμων για αυτά τα λιπαρά. Έχετε στο μυαλό σας ότι, τα τρόφιμα που περιέχουν τα συγκεκριμένα λιπαρά οξέα είναι συνήθωςθερμιδικά «πυκνά», αυξάνοντας έτσι την πιθανότητα εμφάνισης αυξημένου βάρους και παχυσαρκίας. Τα δεύτερα είναι κυρίως τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, με πιο σημαντικά τα ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα.Η πρόσληψη πολυακόρεστων λιπαρών οξέων από μόνη της, αλλά και η προτίμηση αυτών έναντι των κορεσμένων, βελτιώνει τα επίπεδα της LDLχοληστερόλης και συνεπώς τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών και άλλων παθήσεων. Παρόμοια δράση έχουν και τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα.
Μπορεί κάποιοι να σκεφτείτε ότι ένα παιδί είναι αρκετά μικρό για να τον απασχολούν χρόνιες παθήσεις όπως αυτές που προαναφέραμε. Αν και δεν είναι πάντα έτσι, τα παιδιά έχουν έναν επιπλέον λόγο να τα καταναλώνουν, καθώς αυτά παίζουν σημαντικό ρόλο στησωστή ανάπτυξή τους. Πιο συγκεκριμένα, το α-λινολεϊκό (ω-3 λ.ο.) και το λινελαϊκό οξύ (ω-6 λ.ο.) αποτελούν δομικά συστατικά των κυττάρων και η πρόσληψή τους από την τροφή θεωρείται απαραίτητη, καθώς το ανθρώπινο σώμα δεν τα συνθέτει. Η πρόσληψη λίπους είναι επίσης ευεργετική, επειδή σε αυτό περιέχονται συστατικά απαραίτητα και χρήσιμα για την υγεία των παιδιών, όπως οι λιποδιαλυτές βιταμίνες (Α, D, E, K). Τέλος, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι το λίπος βελτιώνει τη γεύση ενός τροφίμου και το κάνει πιο θελκτικό για τα παιδιά.
Τι ποσότητα λιπαρών οξέων εξασφαλίζουν την υγεία του παιδιού μου;
Τους πρώτους 6 μήνες της ζωής ενός παιδιού, η πρόσληψη λίπους μέσω του θηλασμούαποτελεί το 50% της ενεργειακής του πρόσληψης. Από τη στιγμή που ξεκινά η συμπληρωματική χορήγηση τροφής, έως και τα 2 πρώτα χρόνια ζωής του παιδιού, η σύσταση για πρόσληψη λίπους είναι 35% της ενεργειακής πρόσληψης, ενώ στη συνέχειαμειώνεται στο 25-35%. Όσον αφορά στη σύσταση του λίπους, η πρόσληψη κορεσμένωνλιπαρών οξέων θα πρέπει να παραμένει μικρότερη του 8% της συνολικής ενέργειας, ενώ εάν η πρόσληψη πολυακόρεστων λιπαρών οξέων αποτελεί το 11% της ενέργειας, θεωρείται επαρκής (σε παιδιά μικρότερα των 2 ετών η επαρκής πρόσληψη είναι 15% της ενέργειας). Συγκεκριμένα, για τα απαραίτητα λιπαρά οξέα, η συνιστώμενη πρόσληψη α-λινολεϊκού και λινελαϊκού οξέος είναι κατά προσέγγιση 0,3% και 3%, αντίστοιχα. Αντίθετα, η πρόσληψηtrans λιπαρών δεν πρέπει να ξεπερνά το 1% της συνολικής ενεργειακής πρόσληψης. Τουπολειπόμενο ποσοστό λίπους θα πρέπει να προέρχεται από μονοακόρεστα λιπαρά.
Πώς θα μπορέσω να τα εντάξω όλα αυτά στη διατροφή του παιδιού μου;
Πιθανόν, οι μέχρι τώρα πληροφορίες να φαντάζουν δύσκολες στην υλοποίησή τους. Στην πραγματικότητα όμως δεν απαιτούν τίποτα παραπάνω από έναν απλό προγραμματισμό! Για ένα υγιές παιδί λοιπόν, χωρίς ειδικές διατροφικές απαιτήσεις, ας δούμε, κάποιεςαπλές οδηγίες που θα μας λύσουν τα χέρια:
Αποφεύγουμε/μειώνουμε την κατανάλωση ζωικού λίπους, όπως βούτυρο, ορατό λίπος κρέατος, λουκάνικα, τυριά.
Αντί του βουτύρου προτιμάμε τη φυτική μαργαρίνη (μαλακή) που είναι και καλή πηγή απαραίτητων ω-λιπαρών λόγω των προσεκτικά επιλεγμένων φυτικών ελαίων.
Προτιμάμε την κατανάλωση ημι-αποβουτυρωμένου γάλακτος.
Δίνουμε μεγάλη έμφαση στην κατανάλωση ψαριών, τουλάχιστον 1-2 φορές την εβδομάδα.
Αποφεύγουμε τα «έτοιμα» τρόφιμα, τα οποία είναι συνήθως πλούσια σε υδρογονωμένα λιπαρά και θερμίδες, σε αντίθεση με το αγνό σπιτικό φαγητό.
Μειωμένη πρέπει να είναι επίσης και η πρόσληψη γλυκών. Σε περίπτωση που το παιδί μας ζητάει γλυκό, προτιμάμε το παστέλι, λίγη σοκολάτα υγείας, κάποιο γλυκό του κουταλιού και όλα αυτά σε μικρές ποσότητες.
Εντάσσουμε στο διαιτολόγιο του παιδιού καρπούς, όπως αμύγδαλα, καρύδια και ηλιόσπορους καθώς και έλαια όπως το ηλιέλαιο.
Μαγειρεύουμε κυρίως με ελαιόλαδο, που μας προσφέρει μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, τα οποία σε υψηλές θερμοκρασίες οξειδώνονται δυσκολότερα σε σχέση με τα λιπαρά οξέα άλλων ελαίων.
Αποφεύγουμε τα τηγανητά τρόφιμα.
Ένα ισορροπημένο και υγιεινό διαιτολόγιο, ενισχυμένο με τα παραπάνω τρόφιμα είναι ικανό να καλύψει τις ανάγκες του παιδιού σας σε καλής ποιότητας λίπος. Σαφώς κάθε παιδί έχει συγκεκριμένες ανάγκες και αν θέλετε να πιο εξατομικευμένες συμβουλές ή παρακολούθηση του παιδιού σας μπορείτε να απευθυνθείτε στον πτυχιούχο Διαιτολόγο - Διατροφολόγο της περιοχής σας.
Βιβλιογραφία
Fats and fatty acids in human nutrition. Report of an expert consultation. FAO Food and Nutrition Paper. 2010
Michaelsen KF, Weaver L, Branca F and Robertson A. Feeding and nutrition of infants and young children: Guidelines for the WHO European Region, with emphasis on the former Soviet countries. WHO regional publications. European series; No 87
Huffman SL, Harika RK, EIlander A. and Osendarp SJM. Essential fats: how do they affect growth and development of infants and young children in developing countries? A literature review. Maternal and Child Nutrition. 2011;7(3):44-65
Bauer LR and Waldrop J. Trans fat intake in children: risks and recommendations. Pediatr Nurs 2009 Nov-Dec;35(6):346-51.
Γράφει/η Καλαφάτη Νάνα, Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, M.Sc. στο MedNutrition
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου