Πέμπτη 23 Φεβρουαρίου 2012

Η κυρά - Σαρακοστή (πατρόν και οδηγίες κατασκευής)

Η Μεγάλη Σαρακοστή είναι η αρχαιότερη από τις μεγάλες νηστείες της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Καθιερώθηκε τον 4ο αιώνα.Αρχικά διαρκούσε έξι εβδομάδες ενώ αργότερα προστέθηκε και η έβδομη εβδομάδα και ονομάζεται έτσι γιατί περιλαμβάνει ακριβώς σαράντα ημέρες δηλ. από την Καθαρή Δευτέρα μέχρι και την Παρασκευή πριν το Σάββατο του Λαζάρου.
Μεγάλη ονομάζεται όχι για τη μεγάλη διάρκειά της αλλά για τη σημασία της που γίνεται σε ανάμνηση των Παθών του Χριστού και αποτελεί την προετοιμασία των πιστών για τη μεγάλη γιορτή του Πάσχα.

Σαρακοστή λέμε τις 40 μέρες πριν από την Κυριακή του Πάσχα. Από πολύ παλιά υπάρχει η συνήθεια να νηστεύουμε, για να μιμηθούμε τη νηστεία που έκανε ο Χριστός στην έρημο. Η Σαρακοστή περνά αργά γι’ αυτούς που νηστεύουν , ιδίως τις τελευταίες μέρες.

Έτσι, επειδή παλιά δεν είχαν τα σημερινά ημερολόγια για να μετρούν το πέρασμα της νηστείας, έφτιαχναν ένα μετρητάρι. Έπαιρναν δηλαδή ένα χαρτί και ζωγράφιζαν τη Σαρακοστή σαν μια καλόγρια, την κυρά –Σαρακοστή. Δεν της έβαζαν στόμα γιατί αντιπροσώπευε τη νηστεία.

Τα χέρια της ήταν σταυρωμένα από τις πολλές προσευχές. Και είχε εφτά πόδια, ένα για κάθε βδομάδα της Σαρακοστής. Με το ψαλίδι κόβανε την κυρά Σαρακοστή και την κρεμούσαν στον τοίχο. Κάθε Σάββατο της έκοβαν ένα πόδι.

Το τελευταίο πόδι το κόβανε το Μεγάλο Σάββατο και το βάζανε μέσα σε ένα ξερό σύκο ή σε ένα καρύδι και όποιος το έβρισκε πίστευαν πως θα ήταν καλότυχος. Αλλού την έκαναν και πάνινη την “κυρά Σαρακοστή” τους και τη γέμιζαν με πούπουλα.

Στον Πόντο έπαιρναν μια πατάτα ψημένη ή ένα κρεμμύδι, έμπηγαν 7 φτερά κότας, το έδεναν στο ταβάνι και κρεμόταν όλη τη Σαρακοστή. Κάθε βδομάδα έβγαζαν και ένα φτερό. Ο “κουκουράς”, έτσι το έλεγαν, ήταν ο φόβος των παιδιών.

Η κυρά Σαρακοστή

Την κυρά Σαρακοστή
που’ ναι έθιμο παλιό
οι γιαγιάδες μας την φτιάχναν
με αλεύρι και νερό.
Για στολίδι της φορούσαν
στο κεφάλι ένα σταυρό
μα το στόμα της ξεχνούσαν
γιατί νήστευε καιρό.
Και τις μέρες τις μετρούσαν
με τα πόδια της τα επτά
κόβαν ένα τη βδομάδα
μέχρι να ρθει η Πασχαλιά.


Την κυρά Σαρακοστή
Όλοι φτιάξτε την μαζί
Με αλεύρι και νερό
Έτοιμη είναι στο λεπτό!
Πόδια πρέπει να έχει εφτά
Τις εβδομάδες να μετρά!
Στόμα δεν έχει! Ξέρεις γιατί;
Κάνει νηστεία αυστηρή
Μέχρι του Πάσχα την Κυριακή

Αυτοί είναι οι στίχοι που απαγγέλλουν μαμάδες και παιδιά όταν μαζί στην κουζίνα ζυμώνουν και πλάθουν την "Κυρά Σαρακοστή", μια κούκλα από νηστίσιμο ζυμάρι, που συμβολίζει τη Μεγάλη Νηστεία και έχει πρωτεύουσα θέση στο μακρύ κατάλογο των εθίμων μας.
Την κυρα-Σαρακοστή τη φτιάχνουμε με πολύ αλάτι, για να μη χαλάσει μέχρι να περάσουν οι σαράντα εννέα μέρες της νηστείας και γι' αυτό δεν την τρώμε!

Ακόμα κι αν δε νηστεύετε, μπορείτε να φτιάξετε κι εσείς αυτό το μετρητάρι της κυρά-Σαρακοστής, για να μετρήσετε τις βδομάδες ως το Πάσχα.

Ή καλύτερα φτιάξτε το μπισκοτένιο αυτό κουκλάκι και εξηγήστε στα παιδιά σας τη σημασία της νηστείας.

Παίξτε μαζί τους και διδάξτε τους τις θρησκευτικές μας παραδόσεις.

Για να φτιάξτε την κούκλα χρησιμοποιήστε οποιαδήποτε ζύμη μπισκότου θέλετε.

Ούτως ή άλλως δεν θα φαγωθεί.

Αντε να βάλω και τη συνταγή:

- Μισό κιλό αλεύρι
- Μισό φλιτζάνι νερό
- Μια κουταλιά σούπας αλάτι
- Έναν πλάστη
- Ένα μεγάλο ταψί
- Λίγο λάδι να αλείψουμε το ταψί

1. Παίρνουμε ένα βαθύ μπολ και βάζουμε το αλεύρι και το αλάτι σχηματίζοντας ένα βουναλάκι.

2. Στη μέση κάνουμε μια μικρή λακκουβίτσα κι εκεί αρχίζουμε να ρίχνουμε σιγά σιγά το νερό. Προσοχή, δε βάζουμε το νερό όλο μαζί! Ταυτοχρόνως ζυμώνουμε. Θα βάλουμε μόνο όσο νερό χρειάζεται για να γίνει η ζύμη εύπλαστη και μαλακή.

3. Ζυμώνουμε, ζυμώνουμε μέχρι η ζύμη να γίνει λεία και ομοιόμορφη.

4. Απλώνουμε το ζυμάρι με τη βοήθεια του πλάστη και σχηματίζουμε την κυρα-Σαρακοστή.

5. Μ' ένα μαχαίρι χαράζουμε τα μάτια, τη μύτη και κόβουμε τα ποδαράκια. Με μια οδοντογλυφίδα κάνουμε μια τρύπα στο κεφάλι για να την κρεμάσουμε στο τέλος. Να θυμάστε: η κυρα-Σαρακοστή δεν έχει στόμα, γιατί δεν τρώει ούτε μιλάει, παρά μόνο προσεύχεται! Όσο για τα ποδαράκια της, προσοχή! Να είναι επτά! Ούτε περισσότερα ούτε λιγότερα.
6. Παίρνουμε ένα ταψί και το αλείφουμε με λίγο λάδι. Τοποθετούμε μέσα τη «Σαρακοστή».

7. Ζεσταίνουμε το φούρνο στους διακόσιους βαθμούς και ψήνουμε την κυρα-Σαρακοστή μας για σαράντα με εξήντα λεπτά μέχρι να ξεροψηθεί και να σκληρύνει. Όταν κρυώσει, τη βγάζουμε προσεκτικά και την κρεμάμε στην κουζίνα.

Να θυμάστε:
η κυρα-Σαρακοστή δεν έχει στόμα, γιατί δεν τρώει ούτε μιλάει, παρά μόνο προσεύχεται!
Όσο για τα ποδαράκια της, προσοχή! Να είναι επτά! Ούτε περισσότερα ούτε λιγότερα.


Πατρόν για την Κυρά Σαρακοστή θα βρείτε εδώ κι εδώ. Η φωτογραφία που χρησιμοποιήσαμε προέρχεται από το popelix.gr (στο οποίο αξίζει να κάνετε μια βολτίτσα).

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου