Χαρακτήρα επιδημίας έχει πάρει η τερηδόνα, καθώς πρόκειται για μία «σιωπηλή νόσος» αφού η εμφάνισή της στα αρχικά στάδια δεν συνδέεται με πόνο ή άλλου είδους ενόχληση για τον ασθενή. Η Ελλάδα εξακολουθεί να εμφανίζει υψηλά ποσοστά αναφορικά με την έκταση και τη βαρύτητα εμφάνισης της τερηδόνας, καταλαμβάνοντας την χειρότερη θέση στην Ευρώπη, σε ότι αφορά στον παιδικό πληθυσμό.
Το ελληνικό παράρτημα του φορέα Συμμαχία για ένα Μέλλον Χωρίς Τερηδόνα (Alliance for a Cavity Free Future – ACFF), σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε, παρουσίασε στοιχεία σύμφωνα με τα οποία το 42,8% των παιδιών ηλικίας 5 ετών έχουν τερηδονισμένα ή σφραγισμένα δόντια, ενώ το 71% των εφήβων 15 ετών έχουν εμπειρία τερηδόνας με περίπου δύο σφραγισμένα δόντια.
Οι επιστήμονες εξήγησαν ότι τα αρχικά σημεία της τερηδόνας εντοπίζονται έως και στο 80% του διεθνούς πληθυσμού, ενώ τα μεγαλύτερα ποσοστά προβλημάτων και αθεράπευτων αναγκών από τη συγκεκριμένη πάθηση παρουσιάζονται διεθνώς σε ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες, όπως τα παιδιά και οι υπερήλικες, αλλά και στα άτομα αγροτικών περιοχών και χαμηλού
κοινωνικοοικονομικού επιπέδου.
Σύμφωνα με τον καθηγητή του Τμήματος Επιστημών Υγείας στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης και επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Παραρτήματος του ACFF, Σβεν Τουίτμαν, στόχος της Συμμαχίας για ένα Μέλλον Χωρίς Τερηδόνα είναι να δρομολογήσει αλλαγές στην οδοντιατρική πολιτική, οι οποίες θα συνδράμουν στη βελτίωση της στοματικής υγείας του πληθυσμού και στην εξάλειψη της τερηδόνας. «Για την επίτευξη αυτού του στόχου, θεωρείται αναγκαία η συλλογική δράση, ώστε να χαραχθούν οι αναγκαίες πολιτικές δημόσιας υγείας και, επίσης, να επηρεαστούν θετικά οι συνήθειες του πληθυσμού ώστε να σταματήσουμε την τερηδόνα» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Η οδοντική τερηδόνα, είναι μία πολύ κοινή νόσος, η οποία αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα μπορεί να οδηγήσει σε μη αναστρέψιμες κοιλότητες (τρύπες) στο δόντι. Προκαλείται από τα μικρόβια της οδοντικής μικροβιακής πλάκας που σχηματίζεται πάνω στα δόντια όταν δεν καθαρίζονται. Κάθε φορά που καταναλώνουμε ζαχαρούχες τροφές και ροφήματα ή γενικότερα υδατάνθρακες (μακαρόνια, πατάτες, δημητριακά κ.α.), τα μικρόβια της οδοντικής πλάκας παράγουν οξέα που επιτίθενται στα δόντια και προκαλούν τη σταδιακή καταστροφή του δοντιού.
Η τερηδόνα εξελίσσεται σταδιακά και στα προχωρημένα στάδια μπορεί να προκαλέσει κοιλότητες στο δόντι και να χρειαστεί σφράγισμα ή ακόμα και εξαγωγή του δοντιού. Στα αρχικά στάδια της τερηδόνας η καταστροφή του δοντιού είναι αναστρέψιμη με την κατάλληλη αντιμετώπιση.
Με τη βοήθεια του οδοντίατρου, με καλή στοματική υγιεινή με φθοριούχο οδοντόκρεμα και ισορροπημένη διατροφή μπορούμε να σταματήσουμε την τερηδόνα στα αρχικά της στάδια πριν η βλάβη επεκταθεί και χρειαστεί σφράγισμα ή εξαγωγή του δοντιού.
Για να προλάβουμε την εμφάνιση της τερηδόνας ή να την σταματήσουμε όταν είναι ακόμα νωρίς, αρκούν μερικά απλά βήματα:
Τακτικές επισκέψεις στον οδοντίατρο: Επισκεπτόμαστε τον οδοντίατρο τουλάχιστον μία φορά το χρόνο για έλεγχο - μόνον ο οδοντίατρος μπορεί να εντοπίσει την τερηδόνα στα πολύ αρχικά στάδια και να μας προτείνει την κατάλληλη θεραπεία. Ειδικά για τα παιδιά, είναι αναγκαία η επίσκεψη στον οδοντίατρο/παιδοδοντίατρο από τη στιγμή που θα βγάλουν τα πρώτα τους δόντια και όχι αργότερα από το 1ο χρόνο της ζωής του παιδιού.
Καλή στοματική υγιεινή: Βούρτσισμα των δοντιών με φθοριούχο οδοντόκρεμα για 2 λεπτά, 2 φορές την ημέρα.
Μείωση της συχνότητας κατανάλωσης σακχαρούχων τροφών: Κάθε φορά που καταναλώνουμε τροφές με σάκχαρα, παράγονται οξέα που καταστρέφουν τα δόντια. Αποφεύγοντας τα σακχαρούχα σνακ και ροφήματα στο ενδιάμεσο των κύριων γευμάτων, μειώνεται η έκθεση των δοντιών στα οξέα και δίνεται χρόνος για την αποκατάσταση της βλάβης. Προσοχή στις τροφές με κρυμμένη ζάχαρη.Η Ελλάδα στο χάρτη της τερηδόνας
Από τα στοιχεία προκύπτει ότι η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στα παιδιά ηλικίας 5 ετών, κατέχει την ένατη θέση μεταξύ 15 χωρών-μελών, ενώ για τα παιδιά 12 ετών κατέχει την τελευταία θέση μαζί με την Ιταλία.
Πιο αναλυτικά στην Ελλάδα:
Το 42,8% των παιδιών 5 ετών έχουν τερηδόνα (έχουν τερηδονισμένα ή σφραγισμένα δόντια).
Τα παιδιά 12 ετών στην Ελλάδα έχουν κατά μέσο όρο 2 τερηδονισμένα ή σφραγισμένα δόντια.
Το 71% των εφήβων 15 ετών έχουν εμπειρία τερηδόνας με περίπου 2 σφραγισμένα δόντια και τουλάχιστον 1 τερηδονισμένο δόντι κατά μέσο όρο.
Οι ενήλικες 35-44 ετών έχουν κατά μέσο όρο 7 σφραγισμένα δόντια και 5 εξαχθέντα δόντια.
Τα άτομα ηλικίας 65-74 ετών έχουν χάσει κατά μέσο όρο 17 δόντια λόγω τερηδόνας.
Η κακή στοματική υγεία των ενηλίκων και υπερήλικων λόγω τερηδόνας επηρεάζει την ποιότητα ζωής τους, περιορίζει τις δραστηριότητές τους και δημιουργεί ψυχολογική δυσφορία.Καθοριστικό ρόλο στη διαφύλαξη της στοματικής υγείας διαδραματίζει γεγονός ότι τα ασφαλιστικά ταμεία (ΕΟΠΥΥ) δεν παρέχουν καμία ασφαλιστική κάλυψη για Οδοντιατρική πρόληψη ή περίθαλψη καθώς και παράγοντες, όπως η οικονομική κατάσταση και η εκπαίδευση. Ενδεικτικό είναι το στοιχείο ότι οι ανασφάλιστοι έχουν 2 έως και 5 φορές περισσότερες εξαγωγές και ανάγκες προσθετικής αντικατάστασης δοντιών από ότι έχουν οι ασφαλισμένοι.
Η άγνοια του πληθυσμού
Έντονη ανησυχία σχετικά με το πρόβλημα της τερηδόνας προκύπτει από τα αποτελέσματα ευρωπαϊκής έρευνας σχετικά με τις γνώσεις και την άποψη των καταναλωτών για την τερηδόνα που πραγματοποιήθηκε σε 4.500 άτομα από τη Γερμανία, την Πολωνία, την Ισπανία, τη Σουηδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ελλάδα.
Με βάση τα στοιχεία, προκύπτει σαφώς η ανάγκη για περαιτέρω εκπαίδευση πάνω στο θέμα της τερηδόνας σε επίπεδο δημόσιας υγείας, αφού σχεδόν τα τρία τέταρτα (72%) συμφώνησαν ότι δεν πιστεύουν ότι κάνουν αρκετά για την πρόληψη της τερηδόνας και το ένα πέμπτο (18%) παραδέχθηκε ότι οι γνώσεις τους για την πρόληψη της τερηδόνας είναι ανεπαρκείς ή μηδαμινές. Επίσης, πάνω από το ένα τρίτο (38%) των συμμετεχόντων πιστεύουν ότι αργά ή γρήγορα ο καθένας θα εμφανίσει τερηδόνα.
Στην Ελλάδα, μόνο το 16,8% του ελληνικού πληθυσμού θεωρεί ότι γνωρίζει πως μπορεί να την προλάβει, ενώ η μεγάλη πλειονότητα (83,2%) δεν γνωρίζει καθόλου ή έχει ανεπαρκείς γνώσεις για την πρόληψη της πάθησης. Το 62,8% των Ελλήνων θεωρεί ότι πρόκειται για ένα νόσημα το οποίο απαιτεί το προβληματικό δόντι να τροχιστεί και μετά να σφραγιστεί. Δεν γνωρίζει ότι τα αρχικά στάδια δεν απαιτούν παρεμβατικές μεθόδους, όπως το σφράγισμα.
Περισσότεροι από τους μισούς (52,8%) θεωρούν ότι τα παιδιά και οι έφηβοι έχουν τον υψηλότερο κίνδυνο και δεν γνωρίζουν ότι η τερηδόνα είναι μία απειλή και για τους ενηλίκους. Η τερηδόνα όμως δεν είναι παιδική ασθένεια, αφορά όλες τις ηλικίες αφού:
- Με τη γήρανση, παρατηρείται υφίζηση των ούλων και έκθεση της ρίζας των δοντιών. Η ρίζα (οδοντίνη) είναι ευάλωτη στην τερηδόνα, κι ως εκ τούτου άτομα μεγαλύτερης ηλικίας με υφιζήσεις ούλων διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για τερηδόνα ρίζας.
- Ορισμένες φαρμακευτικές αγωγές π.χ. αντιυπερτασικά, αντικαταθλιπτικά, αντιϊσταμινικα, διουρητικά κ.α., προκαλούν ξηροστομία η οποία αποτελεί βασικό παράγοντα κινδύνου για τερηδόνα.
- Νοσήματα όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου Ι, το άσθμα και ογκολογικές θεραπείες όπως ακτινοθεραπεία κεφαλής/τραχήλου και χημειοθεραπεία, σχετίζονται με την πρόκληση τερηδόνας.
- Η ανεπαρκής στοματική υγιεινή, η ελλιπής χρήση φθοριούχων σκευασμάτων και η πλούσια σε σάκχαρα διατροφή, ανεξαρτήτως ηλικίας, αποτελούν παράγοντες κινδύνου για τερηδόνα.
Τέλος, τέσσερις στους πέντε αντιλαμβάνονται ότι δεν κάνουν αρκετά για την πρόληψή της και ως απόρροια της αδράνειας, το 31% - 41% των ενηλίκων έχουν χάσει όλα τα δόντια και φέρουν ολικές οδοντοστοιχίες.
Ένα Μέλλον Χωρίς Τερηδόνα: Ανάληψη δράσεων
Στο πλαίσιο της υιοθέτησης πρακτικών για τη βελτίωση της στοματικής υγείας στη χώρα μας, ο φορέας ACFF- Συμμαχία για ένα Μέλλον Χωρίς Τερηδόνα, σχεδιάζει να υλοποιήσει τη δράση «Βιωματική Μάθηση», ένα πρόγραμμα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των μαθητών των νηπιαγωγείων της χώρας, για την σημασία της φροντίδας της στοματικής υγείας. Παράλληλα θα εντατικοποιηθεί και ο Μήνας Στοματικής Υγείας που γίνεται κάθε Νοέμβριο στα πλαίσια του «Προγράμματος προαγωγής και καταγραφής της στοματικής υγείας του ελληνικού πληθυσμού» από την Ελληνική Οδοντιατρική Ομοσπονδία για την ενημέρωση σε θέματα στοματικής υγείας και πρόληψης όλου του πληθυσμού.
Το πρόγραμμα «Βιωματική Μάθηση» θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται στα σχολεία από τον Σεπτέμβριο 2014, ενώ είναι η πρώτη φορά που στην Ελλάδα υλοποιείται δράση αυτής της έκτασης, για παιδιά αυτής της ηλικιακής ομάδας.
Να σημειωθεί ότι ο φορέας Alliance for a Cavity-Free Future είναι μια παγκόσμια πρωτοβουλία ειδικών που ενώσανε τις δυνάμεις τους για να προωθήσουν δράσεις τόσο σε κλινικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο δημόσιας υγείας με σκοπό να σταματήσουν την εμφάνιση και την εξέλιξη της τερηδόνας και να επιτευχθεί ένα Μέλλον Χωρίς Τερηδόνα για όλες τις ηλικιακές ομάδες.
Η παγκόσμια κίνηση Alliance for a Cavity-Free Future ξεκίνησε το 2010 και τον Ιούλιο του 2013 ανακοινώθηκε η λειτουργία του Ευρωπαϊκού παραρτήματος. Μέχρι στιγμής υπάρχουν παραρτήματα στην Κίνα, την Κολομβία, το Μεξικό, τη Βραζιλία και τη Βενεζουέλα.
Το Ελληνικό Παράρτημα του ACFF ιδρύθηκε τον Δεκέμβριο 2013, με στόχο, μέσω της ανάληψης πρωτοβουλιών και δράσεων, να συμβάλλει στη μείωση της τερηδόνας στη χώρα μας. Ο ACFF Ελλάς, σχηματίστηκε με τη συμμετοχή και συνεργασία της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας, της Ελληνικής Παιδοδοντικής Εταιρείας καθώς και καταξιωμένων εκπροσώπων της Οδοντιατρικής κοινότητας.
Η Διοικητική Επιτροπή του Ελληνικού Παραρτήματος ACFF αποτελείται από τους:
- Κ. Ουλής (Συντονιστής), Καθηγητής Παιδοδοντιατρικής (Οδοντιατρική Σχολή ΕΚΠΑ – Επιστημονικός Υπεύθυνος Προγράμματος «Προαγωγή και Καταγραφή της Στοματικής Υγείας του Ελληνικού Πληθυσμού» και Μέλος ΔΣ της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας).
- Χ. Κουνάρη, αναπληρώτρια Καθηγήτρια Προληπτικής και Κοινωνικής Οδοντιατρικής, Οδοντιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ.
- Α. Βιέρρου, ειδικευμένη στην Παιδοδοντιατρική, Πρόεδρος Ελληνικής Παιδοδοντικής Εταιρείας.
Επιμέλεια: Μαίρη Μπιμπή
Πηγή: health.in.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου