Τρίτη 3 Ιουνίου 2025

ΔΕΠΥ και Μουσική: Γιατί η μουσική υπόκρουση μπορεί να ενισχύσει τη συγκέντρωση στη μελέτη;

Είναι τα άτομα με διαταραχή ελλειμματικής προσοχής με ή χωρίς υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ) πιο πιθανό να ακούν μουσική υπόκρουση ενώ εκτελούν καθημερινές εργασίες; Η Kelly-Ann Lachance, διδακτορική φοιτήτρια κλινικής νευροψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ, αποφάσισε να το ανακαλύψει. Αυτή και η επιβλέπουσα καθηγήτριά της, νευροψυχολόγος και καθηγήτρια ψυχολογίας Nathalie Gosselin, ανέλυσαν τις απαντήσεις 434 νεαρών ενηλίκων ηλικίας μεταξύ 17 και 30 ετών σε μια διαδικτυακή έρευνα σχετικά με τις συνήθειες ακρόασης μουσικής.

«Στις εργαστηριακές μελέτες, σπάνια ρωτάμε για τις συνήθειες ακρόασης, κι όμως είναι σημαντικό επειδή οι άνθρωποι διαφέρουν ως προς την ποσότητα διέγερσης που χρειάζονται για να εκτελέσουν μια εργασία με τον βέλτιστο τρόπο», δήλωσε η Lachance.

Τα αποτελέσματα δημοσιεύθηκαν στο Frontiers in Psychology τον Ιανουάριο του 2025. Η Lachance είπε ότι επέλεξε να δημοσιεύσει σε ένα περιοδικό ανοικτής πρόσβασης επειδή ήθελε να μοιραστεί τα ευρήματά της με ένα ευρύτερο κοινό. «Ως μέλλουσα κλινική επιστήμονας, θέλω να χρησιμοποιήσω την έρευνα για να βοηθήσω τα άτομα που παρακολουθώ», είπε.

Λεπτομερές διαδικτυακό ερωτηματολόγιο.

Η μελέτη, που ξεκίνησε στο τέλος της πανδημίας, βασίστηκε εξ ολοκλήρου σε δεδομένα που συλλέχθηκαν μέσω της έρευνας.

«Ορισμένα μέρη της υπήρχαν ήδη, επομένως πήραμε τις ερωτήσεις σχετικά με τις συνήθειες ακρόασης μουσικής και τις υποκειμενικές επιπτώσεις της μουσικής υπόκρουσης και τις τοποθετήσαμε σε ένα διαδικτυακό ερωτηματολόγιο που μπορούσε να συμπληρωθεί σε λιγότερο από 15 λεπτά», εξήγησε η Lachance.

Για να προσδιοριστεί εάν οι ερωτηθέντες είχαν ΔΕΠΥ ή νευροτυπική διαταραχή, η έρευνα περιελάμβανε ερωτήσεις από την Κλίμακα Αυτοαναφοράς ΔΕΠΥ Ενηλίκων για το DSM-5 (ASRS-5). 118 από τους ερωτηθέντες εξετάστηκαν ως ΔΕΠΥ και 316 ως νευροτυπικοί.

«Το ASRS-5 είναι ένας γρήγορος τρόπος για την αξιολόγηση των συμπτωμάτων ΔΕΠΥ», σημείωσε η Lachance.

Άλλες ερωτήσεις στην έρευνα αξιολόγησαν την πρόσφατη συναισθηματική κατάσταση, το επίπεδο άγχους και τα καταθλιπτικά συμπτώματα κάθε ερωτηθέντος.

«Η μουσική χρησιμοποιείται για τη διαμόρφωση των συναισθημάτων, γι' αυτό θέλαμε να συμπεριλάβουμε τη συναισθηματική λειτουργία στη μελέτη», εξήγησε η Gosselin, η οποία είναι επίσης διευθύντρια του Εργαστηρίου Έρευνας Μουσικής, Συναισθημάτων και Νόησης (MUSEC Laboratory) του UdeM και ερευνήτρια στον μητρικό οργανισμό του, BRAMS (International Laboratory for Brain, Music and Sound Research).

Αθλητισμός ή μελέτη.

Η μελέτη εξέτασε τις διαφορές στην ακρόαση μουσικής υπόκρουσης κατά τη διάρκεια μιας σειράς καθημερινών εργασιών, συμπεριλαμβανομένων γνωστικών δραστηριοτήτων όπως η ανάγνωση, η γραφή και η μελέτη, και λιγότερο γνωστικών δραστηριοτήτων όπως το μαγείρεμα, η χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς και η ενασχόληση με αθλήματα.

Διαπίστωσε ότι τα άτομα με ΔΕΠΥ ανέφεραν ότι είχαν μουσική υπόκρουση ενώ αθλούνταν και ενώ μελετούσαν σημαντικά περισσότερο από τους νευροτυπικούς.

Ωστόσο, οι νευροτυπικοί αφιέρωναν περισσότερες ώρες την εβδομάδα ακούγοντας μουσική χωρίς να κάνουν τίποτα άλλο.

Ενώ οι ερευνητές δεν εξεπλάγησαν εντελώς από τα αποτελέσματα, δεν τα θεώρησαν ως ένα προκαθορισμένο συμπέρασμα.

«Θα μπορούσατε επίσης να φανταστείτε ότι η μουσική μπορεί να επηρεάσει την εκτέλεση μιας γνωστικά απαιτητικής εργασίας», κάτι που θα μπορούσε να έχει κάνει τα άτομα με ΔΕΠΥ λιγότερο επιρρεπή στο να ακούν μουσική ταυτόχρονα, δήλωσε η Gosselin.

Στην πραγματικότητα, όχι μόνο οι νεαροί ενήλικες με ΔΕΠΥ αρέσκονται να έχουν μουσική υπόκρουση ενώ μελετούν, αλλά προτιμούν και μουσική που είναι διεγερτική παρά χαλαρωτική.

«Γιατί διεγερτική μουσική; Η βιβλιογραφία δείχνει ότι τα άτομα με ΔΕΠΥ χρειάζονται περισσότερη ενεργοποίηση για να αποδώσουν στο ίδιο βέλτιστο επίπεδο με τους νευροτυπικούς. Η μουσική θα μπορούσε να βοηθήσει σε αυτό, ανεξάρτητα από τον τύπο δραστηριότητας», εξήγησε η Lachance. «Ωστόσο, αυτή είναι μια υπόθεση που απαιτεί μελλοντικές δοκιμές», επεσήμανε η Gosselin.

Μια ωφέλιμη συνήθεια;

Είναι η μουσική όντως ωφέλιμη για νεαρά ενήλικα άτομα με ΔΕΠΥ; Πώς επηρεάζει τη συγκέντρωση και το κίνητρό τους; Η Gosselin αναρωτιέται για αυτό εδώ και πολύ καιρό.

«Η πρώτη μου πρακτική άσκηση στη νευροψυχολογία ήταν στην παιδοψυχιατρική», ανακάλεσε.

«Σε μια από τις πρώτες μου περιπτώσεις, ένας πατέρας με ρώτησε αν ήταν καλή ιδέα για τον έφηβο του με δυσκολίες προσοχής να ακούει μουσική ενώ διαβάζει. Δεν ήξερα τι να πω επειδή δεν υπήρχαν οριστικά δεδομένα στη βιβλιογραφία. Αλλά το ερώτημα αυτό συνέχισε να με απασχολεί».

Εφόσον η μουσική είναι πανταχού παρούσα και άμεσα διαθέσιμη, θα μπορούσε να είναι πολύτιμη για να βοηθήσει τους ανθρώπους να διαχειριστούν τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ.

«Δεν υπονοώ ότι θα μπορούσε να αντικαταστήσει τη φαρμακευτική αγωγή, αλλά θα μπορούσε να τη συμπληρώσει», είπε η Lachance. «Το ερώτημα είναι πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε πλήρως τις δυνατότητες της μουσικής για να προωθήσουμε τη βέλτιστη απόδοση».

Πρωτότυπη έρευνας (ελεύθερης πρόσβασης): “Listening habits and subjective effects of background music in young adults with and without ADHD” by Nathalie Gosselin et al. Frontiers in Psychology


Ευλαμπία Αγγέλου
Διερμηνέας Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας
Ανεξάρτητη Ερευνήτρια

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου