Το Πολύχρωμο Σχολείο είναι μια εθελοντική, μη κερδοσκοπική συλλογικότητα επιστημόνων που δημιουργήθηκε το φθινόπωρο του 2009 με αρχική ονομασία «Ομοφοβία και τρανσφοβία στην εκπαίδευση». Στην ομάδα συμμετέχουν άτομα που προέρχονται από τον χώρο της εκπαίδευσης, της ψυχικής υγείας και των κοινωνικών επιστημών και αρχικός σκοπός της ήταν να σπάσει τη σιωπή στον εκπαιδευτικό χώρο και να αναδείξει το θέμα των διακρίσεων γύρω από ζητήματα σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας φύλου και χαρακτηριστικών φύλου. Σήμερα, πλέον, συνεργάζεται με σχετικούς φορείς σε δράσεις όπως η επιμόρφωση εκπαιδευτικών και η παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού. Η Μαρία Πατεράκη, εκπαιδευτικός στη Β/θμια εκπαίδευση, μέλος της διαχειριστικής ομάδας του Πολύχρωμου Σχολείου και δημιουργός/διαχειρίστρια της ιστοσελίδας του, απάντησε στις ερωτήσεις του LIFO.gr.
— Τι είναι το Πολύχρωμο Σχολείο και ποιοι είναι οι στόχοι του;
Είναι μια ομάδα εθελοντών από τον χώρο της εκπαίδευσης και της ψυχικής υγείας που ασχολούνται με τη συμπεριληπτική εκπαίδευση πάνω σε ζητήματα σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας και έκφρασης φύλου και χαρακτηριστικών φύλου. Η ομάδα δραστηριοποιείται από το 2009 και μέχρι τις αρχές του 2016 έφερε το όνομα «Ομοφοβία και τρανσφοβία στην εκπαίδευση».
στόχοι της ομάδας είναι:
• Διαμόρφωση - προσαρμογή - ενημέρωση νομικού και εκπαιδευτικού θεσμικού πλαισίου. Επικοινωνία, ενημέρωση και δικτύωση με εθνικούς και ευρωπαϊκούς φορείς.
• Διαμόρφωση οδηγών για σκιαγράφηση, ευαισθητοποίηση, επιμόρφωση, ενημέρωση των εμπλεκομένων (εκπαιδευτικοί, γονείς, θρησκευτικοί σύμβουλοι κ.λπ.).
• Πραγματοποίηση επιμορφωτικών ημερίδων, συνεδρίων και σεμιναριακών κύκλων για ενημέρωση και ενδυνάμωση εμπλεκομένων.
• Διαμόρφωση βάσης υλικού (ιστοσελίδα και εγχειρίδια) και δικτύου εκπαιδευτικών για εκπαιδευτικές δράσεις στις σχολικές μονάδες.
— Ποιοι μπορούν να απευθυνθούν στο Πολύχρωμο Σχολείο;
Στην ομάδα μας μπορούν να απευθυνθούν όλα τα άτομα που λόγω επαγγέλματος ασχολούνται με παιδιά/εφήβους, όπως επίσης γονείς και παιδιά/έφηβοι που θέλουν να λάβουν πληροφόρηση σχετικά με θέματα που συνδέονται με τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα φύλου και τα χαρακτηριστικά φύλου.
— Τι σημαίνει ΛΟΑΤΚΙ;
Πρόκειται για το ακρωνύμιο των λέξεων Λεσβίες Ομοφυλόφιλοι Αμφιφυλόφιλοι Τρανς Κουίρ Ίντερσεξ και συμπεριλαμβάνει όλο το φάσμα ταυτοτήτων και εκφράσεων των ανθρώπων που ταυτίζονται με έναν ή περισσότερους από τους αναφερθέντες όρους. Είναι σημαντικό να δώσουμε έμφαση στους όρους «τρανς», «κουίρ» και «ίντερσεξ», καθώς είναι αυτοί με τους οποίους ο περισσότερος κόσμος είναι λιγότερο εξοικειωμένος ή δεν γνωρίζει καθόλου. Η τρανς ταυτότητα είναι ένας όρος-ομπρέλα και αναφέρεται στα άτομα των οποίων η εσωτερική αίσθηση για το φύλο τους δεν είναι σύμφωνη με αυτό που τους έχει αποδοθεί κατά τη γέννηση. Ο όρος κουίρ (queer) έχει ακαδημαϊκή και πολιτισμική σημασία και εκφράζει τα άτομα τα οποία αμφισβητούν τους αυστηρούς, κοινωνικά κατασκευασμένους ρόλους των φύλων και της σεξουαλικότητας. Τέλος, ο όρος ίντερσεξ περιγράφει τα άτομα που παρουσιάζουν ποικιλομορφίες στα χαρακτηριστικά του φύλου τους. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν διαφοροποιήσεις των εξωτερικών γεννητικών οργάνων, των εσωτερικών αναπαραγωγικών οργάνων, των χρωμοσωμάτων φύλου ή των ορμονών που σχετίζονται με το φύλο.
— Tι απαντάτε σε όσους εξακολουθούν να ισχυρίζονται ότι η ομοφυλοφιλία είναι διαταραχή;
Η ομοφυλοφιλία δεν είναι διαταραχή, σύμφωνα με την επιστήμη. Εδώ και αρκετές δεκαετίες όλοι οι αναγνωρισμένοι ιατρικοί οργανισμοί και οργανισμοί ψυχικής υγείας έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο διαφορετικός από τον κυρίαρχο σεξουαλικός προσανατολισμός δεν αποτελεί πρόβλημα σωματικής ή ψυχικής υγείας. Παρ' όλα αυτά, γνωρίζουμε πως, ακόμα και με όλη αυτή την πληροφορία διαθέσιμη, υπάρχουν θρησκευτικά ιδρύματα κυρίως που προτείνουν «θεραπείες» σε ανθρώπους με ομόφυλο ή αμφίφυλο σεξουαλικό προσανατολισμό. Αυτές οι πρακτικές, σύμφωνα με τις επισημάνσεις των αναγνωρισμένων οργανισμών ψυχικής υγείας, όχι μόνο δεν φέρνουν το αποτέλεσμα που υπόσχονται αλλά κρίνονται και εξαιρετικά επικίνδυνες.
— Πού οφείλεται ο σεξουαλικός/ερωτικός προσανατολισμός ενός ατόμου;
Υπάρχει περίπτωση να επηρεαστεί ο σεξουαλικός προσανατολισμός ή η ταυτότητα φύλου ενός παιδιού από λάθος πρότυπα;
Μέχρι στιγμής, η επιστήμη δεν έχει δώσει σαφή απάντηση για τους παράγοντες που διαμορφώνουν τον ετερόφυλο, τον ομόφυλο ή τον αμφίφυλο σεξουαλικό προσανατολισμό. Το μόνο σίγουρο, λαμβάνοντας υπόψη τις εμπειρίες των ατόμων οποιουδήποτε σεξουαλικού προσανατολισμού, είναι πως δεν αποτελεί επιλογή. Σαφώς η συζήτηση περί επιλογής επικεντρώνεται στα ΛΟΑ άτομα, αλλά η μόνη πραγματική επιλογή που υπάρχει αφορά το αν κάποιο άτομο θα ζήσει τη ζωή του ως ΛΟΑ ή όχι.
Η διαμόρφωση του σεξουαλικού προσανατολισμού και της ταυτότητας φύλου δεν επηρεάζεται από την παρουσία προτύπων. Η επίδραση των προτύπων έπεται της διαμόρφωσης. Οι ενήλικες μπορούν να λειτουργήσουν ως θετικά πρότυπα μόνο ως προς την αυτοαποδοχή και την υγιή κοινωνικοποίηση. Επίσης, μπορούν να λειτουργήσουν ως αρνητικά πρότυπα όταν σταθούν επικριτικά απέναντι σε οποιαδήποτε έκφραση αυτοπροσδιορισμού, εμποδίζοντας την υγιή εξέλιξή της.
— Ένας έφηβος μπορεί να είναι απόλυτα σίγουρος για τον σεξουαλικό/ερωτικό προσανατολισμό του;
Βάσει των επιστημονικών δεδομένων αλλά και των βιωμάτων που καταθέτουν οι άνθρωποι, η σεξουαλική ταυτότητα μπορεί να υπάρχει από την παιδική ακόμα ηλικία. Κατά την εφηβεία, κάθε σεξουαλική ταυτότητα εκφράζεται με διαφορετικούς τρόπους απ' ό,τι στην παιδική ηλικία, καθώς σταδιακά ξυπνά η ερωτική επιθυμία στους ανθρώπους. Το αν είναι ή όχι απόλυτα σίγουρο ένα άτομο στην εφηβεία για τον οποιονδήποτε σεξουαλικό προσανατολισμό του διαφέρει ανά περίπτωση. Πάντως, οποιαδήποτε εξωγενής παρέμβαση που θα ωθούσε εξαναγκαστικά προς ορισμένο σεξουαλικό προσανατολισμό είναι κακοποιητική και εξαιρετικά επικίνδυνη για την ψυχική του υγεία. Είναι σημαντικό να στηρίζουμε τους εφήβους ώστε να διαμορφώνουν την οποιαδήποτε σεξουαλική τους ταυτότητα με σεβασμό προς τον εαυτό τους και προς τα άτομα με τα οποία συνδέονται ερωτικά. Αυτό μπορεί να γίνει μέσα από ένα πλήρες πρόγραμμα σεξουαλικής αγωγής που θα περιλαμβάνει όλα τα θέματα που απασχολούν τα άτομα στην εφηβεία, ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας φύλου και χαρακτηριστικών φύλου.
— Πόσο εύκολο είναι για έναν έφηβο −και όχι μόνο− το coming out;
Το coming out, δηλαδή η ανακοίνωση/γνωστοποίηση που κάνει αυτοβούλως ένα άτομο σε τρίτα άτομα για τον σεξουαλικό προσανατολισμό του ή την ταυτότητα φύλου του, είναι αυστηρά προσωπική υπόθεση. Συνήθως, μια τέτοια διαδικασία βιώνεται από τους εφήβους αλλά και από άτομα κάθε ηλικίας ως κάτι πολύ δύσκολο εξαιτίας των προκαταλήψεων και των προσδοκιών που έχει η κοινωνία και το άμεσο περιβάλλον τους από αυτούς. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να έχει άμεσα απελευθερωτικά αποτελέσματα για το άτομο, αλλά σε άλλες μπορεί οι αντιδράσεις του περιβάλλοντος να είναι πολύ αρνητικές. Σε καμία περίπτωση, πάντως, δεν θα έπρεπε το άτομο να νιώθει εσωτερική πίεση ή πίεση από άλλα άτομα να προχωρήσει σε μια τέτοια διαδικασία. Το coming out έχει νόημα να γίνεται όταν το άτομο νιώθει την ανάγκη να το κάνει. Στην ιστοσελίδα του Πολύχρωμου Σχολείου υπάρχουν οδηγοί coming out στην ελληνική γλώσσα για ΛΟΑ και τρανς άτομα, οι οποίοι περιλαμβάνουν τα σημεία που πρέπει να λάβει υπόψη του κάθε άτομο που νιώθει ότι θα ήθελε να κάνει coming out.
— Πώς αντιμετωπίζει σήμερα τους ΛΟΑΤΚΙ μαθητές το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα; Ποιες δυσκολίες συναντά ένας ΛΟΑΤΚΙ έφηβος στο πλαίσιο του σχολείου;
Οι ΛΟΑΤΚΙ μαθητές στο ελληνικό σχολείο είναι αόρατοι. Δεν υπάρχει καμία στρατηγική συμπερίληψης των ΛΟΑΤΚΙ μαθητών και μαθητριών στην εκπαίδευση, άρα υπάρχουν ελάχιστες δυνατότητες πληροφόρησης και υποστήριξης αυτών των παιδιών από το προσωπικό του σχολείου. Οι εκπαιδευτικοί παραδέχονται ότι, εξαιτίας της άγνοιας που έχουν, νιώθουν εξαιρετικά ανασφαλείς να διαχειριστούν ΛΟΑΤΚΙ ζητήματα. Κάτι τέτοιο εκφράστηκε και στο συνέδριο του Πολύχρωμου Σχολείου τον Μάρτιο του 2017 αλλά και με αφορμή τη Θεματική Εβδομάδα στα γυμνάσια κατά το σχολικό έτος 2016-17. Ένα ΛΟΑΤΚΙ άτομο στην εφηβεία ξέρει ότι δεν μπορεί να μοιραστεί τις ανησυχίες του και τα βιώματά του όπως μπορεί ένα μη ΛΟΑΤΚΙ άτομο που επίσης φοιτά στο σχολείο. Δεν θα απευθυνθεί εύκολα στο εκπαιδευτικό προσωπικό σε περίπτωση που θέλει να εκφράσει προβληματισμούς, αγωνίες ή εκφοβισμό/παρενόχληση. Πιο ειδικά, ένα τρανς άτομο στην εφηβεία δεν μπορεί εύκολα να ζητήσει να του απευθύνονται με το όνομα ή με τις αντωνυμίες που θα ήθελε το ίδιο ούτε μπορεί να χρησιμοποιήσει χώρους (π.χ. αποδυτήρια, τουαλέτες) βάσει της εσωτερικής αίσθησης του φύλου του και, φυσικά, δεν μπορεί να φορά τα ρούχα και τα αξεσουάρ που επιθυμεί. Το coming out είναι εξίσου δύσκολο. Υπάρχουν περιπτώσεις εφήβων που τους απαγορεύτηκε να κάνουν coming out στο σχολείο με την αιτιολόγηση ότι τα υπόλοιπα παιδιά δεν πρέπει να έρθουν σε επαφή με αυτή την πληροφορία χωρίς την άδεια των γονιών τους.
— Πώς πρέπει να αντιδράσει ένας ΛΟΑΤΚΙ μαθητής που δέχεται εκφοβισμό; Πού μπορεί να απευθυνθεί;
Στις περιπτώσεις εκφοβισμού εξαιρετικά αποτελεσματικό για το άτομο που βάλλεται είναι να απευθυνθεί σε κάποιο ενήλικο άτομο που εμπιστεύεται (π.χ. εκπαιδευτικό, γονέα). Στη χώρα μας λειτουργούν φορείς υποστήριξης για παιδιά και εφήβους που υφίστανται εκφοβισμό/παρενόχληση, οι οποίοι είναι στελεχωμένοι από επαγγελματίες ψυχικής υγείας που μπορούν να στηρίξουν και να ενδυναμώσουν το άτομο που βάλλεται. Τέτοιοι φορείς είναι το Κέντρο Μέριμνας Οικογένειας και Παιδιού (ΚΜΟΠ), μέσω του προγράμματος «Ζήσε χωρίς εκφοβισμό», το Χαμόγελο του Παιδιού, η Γραμμή 11528, που απευθύνεται συγκεκριμένα σε ΛΟΑΤΚΙ άτομα και στο περιβάλλον τους, και η Color Youth Κοινότητα LGBTQ Νέων Αθήνας, μέσω του έργου «Πες το σ' εμάς». Τέλος, είναι σημαντικό να αναφερθεί ο Συνήγορος του Παιδιού, θεσμός παρέμβασης, στήριξης και καταγραφής περιστατικών εκφοβισμού/παρενόχλησης.
— Ποια είναι τα πιο συνηθισμένα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί που επικοινωνούν μαζί σας; Πού μπορούν να απευθυνθούν για να καταγγείλουν περιστατικά εκφοβισμού;
Οι εκπαιδευτικοί που συνήθως επικοινωνούν με την ομάδα ζητούν παρέμβαση επιμορφωτικού χαρακτήρα στα σχολεία τους και σε άλλες περιπτώσεις καθοδήγηση για το πώς θα στηρίξουν ένα παιδί που υφίσταται εκφοβισμό εξαιτίας του πραγματικού ή του θεωρούμενου ομόφυλου ή αμφίφυλου σεξουαλικού προσανατολισμού, της ταυτότητας και της έκφρασης φύλου του ή των χαρακτηριστικών φύλου του. Αν πρόκειται για επιμορφωτική παρέμβαση, το Πολύχρωμο Σχολείο οργανώνει, κατόπιν συνεννόησης με τον ενδιαφερόμενο εκπαιδευτικό, σεμινάριο επιμόρφωσης πάνω σε ΛΟΑΤΚΙ θέματα. Αν πρόκειται για περιστατικά εκφοβισμού, προτείνει επικοινωνία με τους φορείς που προαναφέρθηκαν. Σημαντική συχνότητα επικοινωνίας από εκπαιδευτικούς παρατηρήθηκε λόγω της Θεματικής Εβδομάδας στα γυμνάσια κατά το σχολικό έτος 2016-17. Με αφορμή τα ζητήματα που αναδείχτηκαν λόγω του θεματικού άξονα «Έμφυλες Ταυτότητες», οι εκπαιδευτικοί που επικοινώνησαν μαζί μας ζήτησαν να τους προτείνουμε υλικό, σε άλλες περιπτώσεις ζήτησαν την παρέμβασή μας, ενώ σε κάποιες άλλες συζητήσαμε προβληματισμούς σχετικά με τον χειρισμό του αρνητικά φορτισμένου κλίματος στα σχολεία τους.
Το Πολύχρωμο Σχολείο, αν και δεν παρέχει ψυχολογική υποστήριξη σε ΛΟΑΤΚΙ άτομα που βάλλονται, έχει ξεκινήσει εδώ και αρκετά χρόνια έρευνα καταγραφής περιστατικών ομοφοβικής, αμφιφοβικής, τρανσφοβικής και ιντερφοβικής βίας στο πλαίσιο της σχολικής ζωής και μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί 744 περιπτώσεις εκφοβισμού. Το ερωτηματολόγιο αυτό υπάρχει στην ιστοσελίδα μας και μπορεί να συμπληρωθεί τόσο από άτομα που βάλλονται όσο και από άτομα που έχουν υπάρξει παρατηρητές περιστατικών βίας εξαιτίας της πραγματικής ή της θεωρούμενης ΛΟΑΤΚΙ ταυτότητας συμμαθητών τους.
— Πώς μπορεί ένας εκπαιδευτικός να βοηθήσει τον ΛΟΑΤΚΙ μαθητή;
Όσο πιο σωστά ενημερωμένος είναι ένας εκπαιδευτικός, τόσο πιο ενδυναμωμένος θα είναι, άρα θα νιώθει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση να στηρίξει ένα ΛΟΑΤΚΙ παιδί/έφηβο. Στην ιστοσελίδα του Πολύχρωμου Σχολείου υπάρχει υλικό που προάγει τη συμπερίληψη των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων στην εκπαίδευση, κατευθυντήριες γραμμές για τη σχολική ζωή και άλλο πληροφοριακό υλικό που θα βοηθήσει οποιονδήποτε εκπαιδευτικό να αποκτήσει όλες τις βασικές γνώσεις ώστε να μπορέσει να αντιμετωπίσει προκλήσεις που συνδέονται με ΛΟΑΤΚΙ θέματα. Εκτός από το υλικό, που συνεχώς εμπλουτίζουμε και ανανεώνουμε, οι εκπαιδευτικοί μπορούν να έρθουν σε επικοινωνία μαζί μας και να συζητήσουμε οτιδήποτε τους απασχολεί σχετικά με τα θέματα αυτά.
— Οι ΛΟΑΤΚΙ εκπαιδευτικοί είναι αποδεκτοί σήμερα στα σχολεία;
Ένας ΛΟΑΤΚΙ εκπαιδευτικός είναι αποδεκτός όσο είναι κι αυτός αόρατος. Υπάρχουν ανοιχτά ΛΟΑΤΚΙ εκπαιδευτικοί στα ελληνικά σχολεία, αλλά είναι ελάχιστοι. Οι προκαταλήψεις και οι στερεοτυπικές αντιλήψεις που υπάρχουν για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα στην κοινωνία αποτρέπουν τους εκπαιδευτικούς από το να εκφράσουν την ταυτότητά τους, όπως οι μη ΛΟΑΤΚΙ εκπαιδευτικοί. Ο φόβος ότι θα υποστούν περιθωριοποίηση, συκοφάντηση, δεδομένου ότι μέρος της κοινωνίας ταυτίζει την ομοφυλοφιλία με την παιδεραστία, βία, έως και απόλυση από την υπηρεσία είναι διαρκής και απόλυτα κατανοητός, δεδομένου ότι τα μέλη της σχολικής κοινότητας εν γένει δεν έχουν επιστημονική πληροφόρηση για ΛΟΑΤΚΙ ζητήματα.
— Η ελληνική κοινωνία είναι ενημερωμένη σε θέματα που αφορούν τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου;
Είναι δουλειά του σχολείου να παρέχει τη σχετική πληροφόρηση και ποια είναι η κατάλληλη ηλικία για κάτι τέτοιο; Η γενική εικόνα είναι ότι η ελληνική κοινωνία έχει κάνει θετικά βήματα ανοχής, αν όχι αποδοχής. Οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα για τη σεξουαλικότητα, τη θηλυκότητα, την αρρενωπότητα και τους ρόλους των φύλων είναι βαθιά ριζωμένες στις συνειδήσεις όλων μας και η αμφισβήτηση όλων αυτών των δεδομένων είναι σύνθετη διαδικασία. Τα καλά νέα είναι πως η επιστήμη και οι οργανώσεις παρέχουν συνεχώς ενημέρωση και η ορατότητα των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων ενισχύεται τόσο στη δημόσια όσο και στην ιδιωτική σφαίρα, στηρίζοντας όλο και περισσότερο αυτές τις θετικές αλλαγές.
Είναι και δουλειά του σχολείου να παρέχει τέτοια πληροφόρηση, καθώς έχει πρωτεύοντα και παιδαγωγικό ρόλο, εκτός από γνωσιακό. Η σχολική κοινότητα οφείλει να είναι ένα ασφαλές και συμπεριληπτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο ανεξαιρέτως όλα τα παιδιά θα νιώθουν ότι είναι αποδεκτά και ελεύθερα να αναπτύξουν την προσωπικότητά τους, την κοινωνικοποίησή τους, τις δεξιότητες και τις γνώσεις τους. Πολλές φορές είναι έντονη η δημόσια συζήτηση για το αν θα έπρεπε ή όχι να φέρνουμε σε επαφή τα παιδιά με πληροφορίες σχετικές με τα ΛΟΑΤΚΙ θέματα. Ο βασικός προβληματισμός είναι μήπως επηρεαστεί ο σεξουαλικός προσανατολισμός ή η ταυτότητα φύλου των παιδιών και «επιλέξουν» μη κυρίαρχες ταυτότητες για τον εαυτό τους. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν τεκμηριώνεται με κανέναν τρόπο, αν λάβουμε υπόψη μας την πραγματικότητα. Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό από όλους μας είναι ότι η ένταξη των ΛΟΑΤΚΙ θεμάτων στην εκπαίδευση εμπίπτει στη σφαίρα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Όσο πιο νωρίς γίνει αυτό, με τρόπους κατάλληλους για κάθε ηλικία, τόσο πιο νωρίς θα καλλιεργηθεί στα παιδιά η ενσυναίσθηση και η πεποίθηση πως τα ανθρώπινα δικαιώματα αφορούν όλα τα άτομα ανεξαιρέτως.
— Σύμφωνα με την πληροφόρηση που έχετε, η Θεματική Εβδομάδα στα γυμνάσια λειτούργησε ή αποφεύχθηκε το θέμα των έμφυλων ταυτοτήτων;
Γνωρίζουμε πως σε κάποιες περιπτώσεις πραγματοποιήθηκαν δράσεις με πλήρη συμμετοχή του συλλόγου χωρίς αξιοσημείωτα προβλήματα και σε κάποιες άλλες οι δράσεις επεκτάθηκαν ακόμη και στους συλλόγους γονέων, με τη συνεργασία να είναι έως και εξαιρετική. Όπως ήταν αναμενόμενο, βέβαια, ειδικά μετά την έντονη κινδυνολογία και παραπληροφόρηση από κάποια ΜΜΕ και διαδικτυακούς ιστότοπους, κάποιοι σύλλογοι διδασκόντων απέφυγαν να υλοποιήσουν δράσεις που πραγματεύονταν την έκφραση φύλου, την ομοφοβία και την τρανσφοβία. Περιορίστηκαν αποκλειστικά σε δράσεις που αφορούσαν το γυναικείο ζήτημα και την ισότητα των φύλων. Το Πολύχρωμο Σχολείο σχεδίασε ένα ερωτηματολόγιο καταγραφής εμπειριών των εκπαιδευτικών με σκοπό να επεξεργαστεί τα δεδομένα που θα προκύψουν μέσα από τις καταχωρίσεις. Η συμπλήρωση του ερωτηματολογίου γίνεται ανώνυμα και κάθε εκπαιδευτικός που ενδιαφέρεται να μας μεταφέρει την εμπειρία του μπορεί να επισκεφθεί την ιστοσελίδα μας και να έχει πρόσβαση σε αυτό.
— Επικοινωνούν μαζί σας γονείς ΛΟΑΤΚΙ παιδιών; Ποιες είναι οι ανησυχίες τους και τι τους συμβουλεύετε;
Υπάρχουν γονείς που έχουν επικοινωνήσει με την ομάδα, ζητώντας πληροφόρηση ή στήριξη. Στην ιστοσελίδα μας υπάρχει ξεχωριστή ενότητα που αφορά τους γονείς, με υλικό και πληροφορίες στα οποία μπορούν να έχουν άμεση πρόσβαση, χωρίς να έρθουν σε άμεση επικοινωνία με μας. Στη χώρα μας υπάρχει η ομάδα ενδυνάμωσης και αλληλοεπιμόρφωσης «Υπερήφανοι Γονείς», η οποία συντονίζεται από εξειδικευμένη ψυχολόγο (e-mail: proudparentsgreece@gmail.com, τηλ. 6907 554509). Προτρέπουμε, λοιπόν, τους γονείς που επιζητούν ενδυνάμωση μέσω της επικοινωνίας τους με άλλους γονείς ΛΟΑΤΚΙ παιδιών και μέσω της στήριξης της ειδικού να επικοινωνήσουν με την ομάδα «Υπερήφανοι Γονείς». Αν πρόκειται για περιστατικό εκφοβισμού/παρενόχλησης, τους προτρέπουμε να απευθυνθούν στους φορείς που προαναφέρθηκαν.
— Οι ΛΟΑΤΚΙ γονείς τι αντιμετώπιση έχουν από το σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον;
Οι ΛΟΑΤΚΙ γονείς αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρά προβλήματα, κυρίως εξαιτίας της έλλειψης νομοθετικής ρύθμισης από το κράτος που να αναγνωρίζει τις ομογονεϊκές οικογένειες, όπως κάθε άλλη οικογένεια. Αυτομάτως δημιουργείται σημαντικός βαθμός αποκλεισμού, τόσο από τη σχολική κοινότητα όσο και από την κοινωνία γενικότερα. Αυτό το βλέπουμε και στην καθημερινή σχολική ζωή καθώς και σε πρακτικά, διοικητικά θέματα του σχολείου. Ένα παιδί που ζει σε ομογονεϊκή οικογένεια δεν βλέπει ποτέ και πουθενά να εκπροσωπείται αυτή η μορφή οικογένειας στα σχολικά βιβλία και στον λόγο των εκπαιδευτικών ή των άλλων μελών της σχολικής κοινότητας. Ως προς τα πρακτικά διοικητικά θέματα, ως γονέας αναγνωρίζεται μόνο ο βιολογικός. Έτσι, οι εκπαιδευτικοί και το διοικητικό προσωπικό ενός σχολείου, τηρώντας τις ισχύουσες νόμιμες διαδικασίες, αναγκάζονται να αποκλείσουν τον μη βιολογικό γονέα. Οι ομογονεϊκές οικογένειες στην Ελλάδα εκπροσωπούνται από την ομάδα «Οικογένειες Ουράνιο Τόξο» που διεκδικεί σταθερά τη νομική αναγνώριση και τα πλήρη δικαιώματα αυτών των μορφών οικογενειακής οργάνωσης.
— Είναι η ελληνική κοινωνία ομοφοβική;
Αν έπρεπε να επιλέξουμε ένα χρώμα για να χαρακτηρίσουμε τον βαθμό της ομοφοβίας στην ελληνική κοινωνία, αυτό θα ήταν μάλλον το γκρίζο. Ούτε άσπρο ούτε μαύρο δηλαδή. Η ομοφοβία μπορεί να έχει πολλές μορφές, άμεσες ή έμμεσες, και στη χώρα μας εκφράζονται και οι δύο ποικιλοτρόπως. Υπάρχουν περιστατικά ακραίας ομοφοβικής και τρανσφοβικής βίας, αλλά αυτά δεν θα ήταν δίκαιο να χρεωθούν σε μια ολόκληρη κοινωνία. Χάρη στην ορατότητα όλο και περισσότερων ΛΟΑΤΚΙ ατόμων διεθνώς, αλλά και στη χώρα μας, και στο έργο των οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών, οι σύμμαχοι των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων και των δικαιωμάτων τους αυξάνονται συνεχώς. Μπορεί όχι με ρυθμούς που θα έλυναν άμεσα σοβαρά ζητήματα που αντιμετωπίζουν τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα στην καθημερινότητά τους, αλλά η τάση ως γεγονός πρέπει να αναγνωρίζεται ως θετική εξέλιξη.
Η υπερσεξουαλικοποίηση και η παθολογικοποίηση των ΛΟΑΤΚΙ ταυτοτήτων δυστυχώς αποτελούν ακόμα βασικά εμπόδια στο να δει η κοινωνία τα ανθρώπινα δικαιώματα που καταπατώνται και τις διακρίσεις που υφίστανται τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα στην κοινωνική, σχολική, επαγγελματική και οικογενειακή ζωή τους. Για να μειωθεί το μέγεθος αυτών των εμποδίων σημαντική θα ήταν η συμβολή των πολιτικών και των θρησκευτικών εκπροσώπων, αν στον δημόσιο λόγο τους αναφέρονταν στα ΛΟΑΤΚΙ άτομα σαν σε ισότιμα μέλη της κοινωνίας που αξίζουν σεβασμό και όχι σαν σε νοσηρά και επικίνδυνα στοιχεία, όπως έχουμε δει να εκφράζεται κατά καιρούς από συγκεκριμένα πρόσωπα. Η ευαισθητοποίηση της κοινωνίας και η ανάπτυξη της ενσυναίσθησης προς κοινωνικές ομάδες που βάλλονται είναι μια πρόκληση που αφορά όλα τα μέλη μιας κοινωνίας και όχι μόνο τα μέλη των κοινωνικών αυτών ομάδων.
— Ποιο μήνυμα θα θέλατε να στείλετε στους αναγνώστες του LIFO.gr;
Ως ενήλικες, ως γονείς, ως εκπαιδευτικοί, έχουμε αυξημένη ευαισθησία ως προς το τι θα μπορούσε να προστατεύσει τα παιδιά ή τι θα μπορούσε να τους κάνει κακό. Έχοντας κατά νου τις δικές μας στερεοτυπικές αντιλήψεις, σε συνδυασμό με την εσωτερική πάλη για το σωστό και το λάθος, ξεχνάμε να ακούσουμε πώς αντιλαμβάνονται τα παιδιά την πραγματικότητα μέσα στην οποία ζουν. Στηρίζοντας τη ομαλή συμπερίληψη των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων στην εκπαίδευση, ο καθένας και η καθεμιά, από τη θέση μας, συμβάλλουμε στη μείωση του σχολικού εκφοβισμού και στη διαμόρφωση μιας νέας γενιάς, απαλλαγμένης από αγκυλώσεις και φόβους, πιο ενδυναμωμένης και ελεύθερης.
rainbowschool.gr
Πηγή: www.lifo.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου