Ώρα για ταινία: Τα μυαλά που κουβαλάς

Αργήσαμε να το δούμε, ίσως εξαιτίας της ασυνείδητης αντίδρασης και άρνησής μας απέναντι σε κάθε ταινία που διαφημίζεται ως υπέροχη από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Γιατί τις διθυραμβικές κριτικές συνήθως ακολουθεί μια μεγάλη απογοήτευση και πίκρα. Όχι σε αυτή την περίπτωση όμως. Η Pixar ξεπέρασε τον εαυτό της και χάρισε σε μεγάλους και μικρούς ένα μικρό διαμαντάκι που θα μείνει στην ιστορία των κινουμένων σχεδίων.

Το αριστουργηματικό κινούμενο σχέδιο «Τα μυαλά που κουβαλάς» (Inside Out), εξηγεί τα ανθρώπινα συναισθήματα και τη λειτουργία της μνήμης με έναν ιδιαίτερα πρωτότυπο, απλό, κατανοήτο και διασκεδαστικό τρόπο που κρατάει το ενδιαφέρον μικρών και μεγάλων από την αρχή μέχρι το τέλος της ταινίας. Οι γρήγοροι ρυθμοί, οι εναλλαγές της αγωνίας, της χαράς και της λύπης, το παιχνίδι ανάμεσα στο σοβαρό και το αστείο, δεν αφήνουν ασυγκίνητο κανέναν, ανοίγοντας ένα μικρό παράθυρο για να κρυφοκοιτάξουμε τον εσωτερικό μας κόσμο, τον εγκέφαλό μας και να καταλάβουμε πώς οι πράξεις μας συνδέονται με τα συναισθήματα και την πραγματικότητα. 

Όλη η ιστορία είναι γυρισμένη μέσα στο μυαλό ενός μικρού κοριτσιού, ενώ τον έξω κόσμο τον βλέπουμε μόνο μέσα από τα μάτια του. Βασικοί πρωταγωνιστές είναι 5 μικροσκοπικά πλασματάκια: η λαμπερή και μοντέρνα Χαρά, η μελαγχολική, απαισιόδοξη και διστακτική Λύπη, ο κατακόκκινος και ευέξαπτος Θυμός, η πρασινωπή και γεμάτη αυτοπεποίθηση Αηδία και ο φοβιτσιάρης Φόβος που λιποθυμά σε ο,τιδήποτε πηγαίνει στραβά. ‘Όλα αυτά τα πλασματάκια – συναισθήματα βρίσκονται μέσα στη μικρή Ράιλι, ένα κορίτσι που ζει ευτυχισμένη στην Μινεσότα μαζί με τους γονείς του. Πηγαίνει σχολείο, βγαίνει με τις φίλες του και πρωταγωνιστεί στους αγώνες χόκεϊ. Όλες οι μέρες της είναι γεμάτες αγάπη και χαρούμενες στιγμές, αφού στο νοητικό κέντρο ελέγχου της τα πάντα συντονίζει η Χαρά, που βλέπει τα πράγματα και τις δυσκολίες με αισιοδοξία, χωρίς να αφήνει περιθώριο στα άλλα συναισθήματα να επικρατήσουν. Μικρές δόσεις Θυμού, Φόβου, Λύπης και Αηδίας κάνουν πιο αστεία τη ζωή της Ράιλι, αλλά διαρκούν ελάχιστα. Κάποια στιγμή, η οικογένεια αναγκάζεται λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων του πατέρα να μετακομίσει στο θυρυβώδες, παράξενο και κοσμοπολίτικο Σαν Φρανσίσκο και τα πάντα αλλάζουν. Οι δυσκολίες προσαρμογής, αλλά και μικρές αναποδιές της καθημερινότητας δίνουν δύναμη στην Λύπη, που αρχίζει να «αγγίζει» μπάλες αναμνήσεων και να τις μετατρέπει από χαρούμενες μνήμες σε μελαγχολικές αναπολήσεις που κάνουν το κοριτσάκι θλιμμένο. Αποφασισμένη η Χαρά να μην επιτρέψει σε τίποτα να χαλάσει την ευτυχία της μικρής Ράιλι προσπαθεί να περιορίσει τη δράση της Λύπης, πιστεύοντας ότι δεν θα πρέπει να έχει καμία σχέση με τη ζωή του κοριτσιού. Πάνω σε αυτή την προσπάθεια, κάνει ένα μοιραίο λάθος και «πέφτει» από το νοητικό κέντρο ελέγχου, μαζί με την Λύπη και τις βασικές χαρούμενες μνήμες της Ράιλι. Και τότε αρχίζει ο πανικός, αφού στο κέντρο ελέγχου μένουν μόνο η Αηδία, ο Θυμός και ο Φόβος να κάνουν το ένα λάθος μετά το άλλο, καταστρέφοντας τη ζωή της μικρής, ενώ η Χαρά και η Λύπη καταβάλλουν αγωνιώδεις προσπάθειες μέσα στον εγκέφαλο να βρουν τρόπο να γυρίσουν πίσω. Ένα ταξίδι όπου κυριαρχούν η επιμονή, η αγάπη, η προσπάθεια, η συνεργασία, η αυτοθυσία για το καλό αυτών αγαπάς. Θα τα καταφέρουν; Θα βρεθούν όλα τα συναισθήματα πάλι μαζί σώζοντας την κοινωνική και οικογενειακή ζωή της Ράιλι; Θα καταλάβει η Χαρά την αξία και τον ρόλο και των υπολοίπων «αρνητικών» συναισθημάτων ή θα εξακολουθήσει να τα θεωρεί μη αναγκαία;

Βασισμένη σε μια πανέξυπνη ιδέα, αυτή η ταινία κινουμένων σχεδίων συνδυάζει τη φαντασία με τη συγκίνηση, το χιούμορ με την μελαγχολία και την σκληρή πραγματικότητα, τους κοφτερούς διαλόγους με τα υπέροχα γραφικά. Ίσως ο πιο όμορφος, τρυφερός, επιστημονικά σωστός και πρωτότυπος τρόπος να προσπαθήσει να εξηγήσει κανείς στα παιδιά τι ακριβώς συμβαίνει στον εγκέφαλό τους καθημερινά… Μια συγκινητική και τρυφερή ιστορία για την αγάπη, την οικογένεια, τις δυσκολίες της παιδικής ηλικίας. 

Ένα τολμηρό βήμα που στέφτηκε με απόλυτη επιτυχία, έβαλε πιο ψηλά τον πήχυ των κινούμενων σχεδίων, μετάφρασε σε καθημερινή γλώσσα μερικά από τα μεγαλύτερα μυστήρια του εγκεφάλου και έδωσε στους παιδαγωγούς ένα όπλο για τη διδασκαλία των συναισθημάτων, ξετρελαίνοντας τις οικογένειες των παιδιών με Αυτισμό και Σύνδρομο Asperger που βρήκαν ένα σύμμαχο στην προσπάθειά τους να εξηγήσουν τις δύσκολες έννοιες των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς μας. 

Αν δεν το είδατε, δείτε το! Αξίζει.

Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός - Νηπιαγωγός