Πέμπτη 21 Νοεμβρίου 2013

Βιβλιοκριτική: Μου μαθαίνετε να χαμογελάω, σας παρακαλώ;

Το βιβλίο αυτό έχει για ηρωίδα μια Ιφιγένεια. Μα είναι γραμμένο για όλες τις Ιφιγένειες του κόσμου που, κυνηγώντας την περιβόητη επιτυχία στο πανεπιστήμιο, διάβασαν ένα καράβι βιβλία, γέμισαν το κεφάλι τους μ΄ανώμαλα ρήματα και τύπους της φυσικής, αλλά δεν πρόλαβαν να μάθουν πώς ο άνθρωπος στηρίζει τη ζωή του πάνω σε πόδια από πηλό, αν στα χρυσά χρόνια της εφηβείας δεν μάθει, πριν από όλα, τον ίδιο τον εαυτό του. Κι αν ο δρόμος που διάλεξε η ηρωίδαγια να γνωρίσει επιτέλους το δικό της εαυτό φανεί λιγάκι ασυνήθιστος, σίγουρα για τον καθένα υπάρχει ένας δρόμος που του ταιριάζει, φτάνει να καταλάβει κάποια στιγμή, όπως εκείνη, πως η πραγματική επιτυχία στη ζωή ξεκινάει μονάχα από το τέρμα του. 

Η Ιφιγένεια, άριστη μαθήτρια στο Λύκειο, ζει με μια υπερπροστατευτική μητέρα που ορθώνει συνέχεια τείχη με «απαγορεύεται» μπροστά της. Με ψυχολογικούς εκβιασμούς και χαστούκια η μητέρα καθορίζει όλες τις πράξεις της και δεν την αφήνει να αναπνεύσει ελεύθερα και να γνωρίσει τον κόσμο. 

Αποφασίζει να γίνει αρχαιολόγος και αφοσιώνεται στο διάβασμα για τις πανελλήνιες, θυσιάζοντας τα πάντα για τα επόμενα δύο χρόνια: διασκέδαση, διακοπές, φίλους, ακόμα και τις απλές καθημερινές στιγμές χαλάρωσης. 

Η μεθοδική της προετοιμασία την φέρνει πολύ κοντά στο στόχο της, αλλά τελικά δεν τα καταφέρνει εξαιτίας μιας μικρής ατυχίας. Αποφασισμένη να τα καταφέρει, δοκιμάζει και δεύτερη φορά με το ίδιο – δυστυχώς – αποτέλεσμα. Και ενώ το όνειρό της φαίνεται ότι τελικά δεν θα πραγματοποιηθεί της δίνεται μια μοναδική ευκαιρία για σπουδές στο εξωτερικό.

Ενθουσιασμένη, αρχίζει να ετοιμάζει τα χαρτιά της, αλλά την τελευταία στιγμή «θυσιάζεται» για τη μητέρα της που θεωρεί ότι με αυτόν τον τρόπο θα την χάσει για πάντα. Για να ικανοποιήσει τους άλλους παίρνει την απόφαση να μείνει και βολεύεται με μέσα σε μια δουλειά γραφείου που ούτε της αρέσει, ούτε την ικανοποιεί σαν άτομο. Θα καταλάβει εγκαίρως τα λάθη που έκανε; Θα κυνηγήσει την ευτυχία της; Θα μάθει τελικά να χαμογελάει;

Πρόκειται για μια ιστορία που θίγει το ζήτημα των εξετάσεων, των σχέσεων παιδιών και γονέων, της ψυχολογικής βίας και της καταπίεσης, της ελπίδας και της απογοήτευσης, της επιτυχίας και της αποτυχία, του αγώνα και του συμβιβασμού. 

Ένα βιβλίο που περιγράφει με δυνατό τρόπο την προετοιμασία για τις πανελλήνιες ενός παιδιού, αποφασισμένου για την επιτυχία. Αν και απουσιάζουν τελείως η ψυχολογική κούραση, η αμφιβολία για το αποτέλεσμα, η επιθυμία της Ιφιγένειας να ξεκουραστεί έστω για λίγο, στοιχεία που θα μπορούσαν να θεωρηθούν σαν έλλειψη ρεαλιστικής προσέγγισης του θέματος, όλα αυτά γίνονται κατανοητά μέσα από το πρίσμα της μοναδικής ψυχοσύνθεσης της ηρωίδας που σε όλα τα σημεία επιδεικνύει τρόπο σκέψης συντηρητικού ενήλικα («Δεν είσαι εσύ καημένη Ιφιγένεια», «Ιφιγένεια, μιλάς σαν τη μαμά σου»). 

Πρόκειται για ένα καλογραμμένο βιβλίο που διαβάζεται ευχάριστα και δεν κουράζει τον αναγνώστη, μολονότι γράφτηκε πριν από 20 χρόνια περίπου. Χωρίς υπερβολές, δραματικό ύφος ή φιλοσοφικές αναλύσεις δείχνει ότι μερικές φορές τα πράγματα μπορεί να μην εξελιχθούν όπως θέλουμε, όσο και αν έχουμε προσπαθήσει, γεγονός που δεν πρέπει να μας πτοεί. Νέες ευκαιρίες εμφανίζονται κάθε μέρα, αρκεί να είναι κανείς αρκετά τολμηρός να τις αρπάξει. Ποτέ δεν είναι αργά για μια αλλαγή που θα μας κάνει ευτυχισμένους και θα δώσει νόημα στη ζωή μας. Στα θετικά του βιβλίου συγκαταλέγεται και το γεγονός ότι η ευτυχία δεν παρουσιάζεται να έχει αποκλειστικά και μόνο μια μορφή. Για την Ιφιγένεια ευτυχία είναι το να γίνει διάσημη αρχαιολόγος, ενώ για την κολλητή της φίλη είναι ένας γάμος μετά το λύκειο και ένα παιδί. Η ευτυχία του καθενός ορίζεται από τον ίδιο που παλεύει να την κατακτήσει και άλλοτε τα καταφέρνει ευκολα, ενώ κάποιες άλλες φορές πρέπει να προσπαθήσει σκληρά. 

‘Ενα βιβλίο που θέτει με χειροπιαστό και κατανοητό τρόπο το λεπτό θέμα της ψυχολογικής βίας που ασκείται μερικές φορές από ενήλικες που δεν έχουν κακές προθέσεις ή λιγότερη αγάπη για τα παιδιά τους, αλλά νομίζουν ότι με αυτό τον τρόπο θα τα κάνουν καλύτερους ανθρώπους και θα τα βοηθήσουν να προχωρήσουν μπροστά. 

Η συγγραφέας δημιουργεί μια ιστορία που αν και διαφέρει σε αρκετά σημεία από τις «ιστορίες» των σύγχρονων παιδιών, μπορεί ακόμα να τα συγκινεί και να τα εκφράζει. 

Μου μαθαίνετε να χαμογελάω, σας παρακαλώ;
Εκδόσεις Πατάκη

Δείτε σχετικά την παρουσίαση του βιβλίου στο i-read.i-teen

Ιωαννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου