Όσα ειπώθηκαν στον «αέρα» της εκπομπής «Σήμερα» στις 10/03/2025 από τους δημοσιογράφους Δημήτρη Οικονόμου και Άκη Παυλόπουλο, δεν ήταν ένα απλό ατόπημα. Ήταν η καθαρή έκφραση μιας νοοτροπίας που χρόνια τώρα δηλητηριάζει τη δημόσια σφαίρα: η αντίληψη ότι οι ζωές των αναπήρων είναι καταδίκη, χειρότερη κι από τον θάνατο.
Η συλλογικότητα Κίνηση Χειραφέτησης Αναπήρων «Μηδενική Ανοχή» δεν έμεινε άπραγη. Με άμεση καταγγελία στο Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ) και κοινοποίηση στην Ένωση Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών (ΕΣΗΕΑ), αξίωσε τη λογοδοσία των υπευθύνων. Το μήνυμα ήταν σαφές: οι ανάπηροι δεν είναι «όμηροι» εξαιτίας των βλαβών στα σώματα μας, αλλά εξαιτίας της κοινωνικής προκατάληψης και των θεσμοποιημένων διακρίσεων που μας αναπηροποιούν.
«Σκέψου τον εαυτό σου σε ένα καροτσάκι»… Ίσως είναι καλύτερη περίπτωση να είσαι νεκρός…» Αυτά τα λόγια, που ειπώθηκαν χωρίς δεύτερη σκέψη, δεν είναι απλώς προσβλητικά. Είναι επικίνδυνα. Υποσκάπτουν την ανθρώπινη αξία, τροφοδοτούν τον κοινωνικό αποκλεισμό και εδραιώνουν την άποψη ότι οι ανάπηροι δεν πληρούν το στάτους του πλήρους ανθρώπου.
Η χρήση του όρου «καροτσάκι» αντί για «αμαξίδιο» αποκαλύπτει το βάθος της υποτίμησης. Το αμαξίδιο δεν είναι ένα εξάρτημα για τη μεταφορά αντικειμένων. Αποτελεί ένα εργαλείο ανεξαρτησίας, ελευθερίας και αυτονομίας για εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Ειδικά στη χώρα μας, που στα χρόνια των μνημονίων, η απόκτηση αναπηρικού αμαξιδίου αποτελούσε ιδιαίτερα οδυνηρή εμπειρία θα περίμενα προσεκτικότερη αντιμετώπιση.
Είναι βέβαια αυτό κάτι πολύ δύσκολο για εκείνους και εκείνες που βλέπουν τους «άλλους» από τη βολική θέση των προνομίων τους. Το να παρουσιάζουν το αμαξίδιο ως σύμβολο δυστυχίας είναι η επιτομή της μισαναπηρικής σκέψης που προωθεί τη βλάβη και την αναπηρία ως προσωπική τραγωδία.
Δεν πρόκειται για ένα τυχαίο σχόλιο, μια κακή στιγμή στον «αέρα». Είναι η αντανάκλαση μιας κουλτούρας που αντιμετωπίζει τα ανάπηρα άτομα ως αποκλίσεις από την κανονικότητα. Και αυτή η κουλτούρα μπορεί να οδηγήσει σε αδιανόητα εγκλήματα.
Ο δρόμος από το ναζιστικό πρόγραμμα ευθανασίας Aktion T-4, που εξόντωσε 300.000 ανάπηρους, μέχρι τις σύγχρονες πολιτικές περιθωριοποίησης και καθεστώτων εξαίρεσης, είναι επικίνδυνα γνώριμος.
Το πρωί της 12ης Μαρτίου 2025, η «Μηδενική Ανοχή» έκανε αισθητή την παρουσία της. Έξω από τις εγκαταστάσεις του ΣΚΑΪ, σταθήκαμε με πλακάτ, απαιτώντας λογοδοσία. Ο σταθμός μάς αγνόησε, οι πόρτες παρέμειναν κλειστές – κυριολεκτικά και μεταφορικά. Αλλά η διαμαρτυρία μας ακούστηκε. Η κοινωνική κατακραυγή διογκώθηκε, αποδεικνύοντας ότι η μισαναπηρική ρητορική δεν γίνεται πλέον ανεκτή.
Η αναπηρία δεν ήταν πάντοτε μια διακριτή κοινωνική κατηγορία. Οι «Σπουδές για την Αναπηρία» αποκαλύπτουν ότι η αναπηρία αποτελεί επινόηση του καπιταλισμού, που επέβαλε έναν σκληρό διαχωρισμό ανάμεσα σε «ικανούς» και «ανίκανους» για εργασία. Αυτός ο διαχωρισμός είχε βίαιες συνέπειες: χιλιάδες άνθρωποι με βλάβες βρέθηκαν στο περιθώριο της κοινωνίας.
Παρότι αποτελούμε το 15% του παγκόσμιου πληθυσμού, προστατευόμαστε θεωρητικά από τη Σύμβαση των Δικαιωμάτων των Αναπήρων του ΟΗΕ και αναγνωριζόμαστε ως η πιο φτωχή και αποκλεισμένη κοινωνική ομάδα, η απόσταση από τους μη ανάπηρους παραμένει αγεφύρωτη.
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Eurostat για την ισότητα και τις διακρίσεις (Οκτώβριος 2024), σχεδόν το 35,6% των αναπήρων με σοβαρές βλάβες στην ΕΕ αντιμετωπίζει κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού. Στην Ελλάδα, τα ποσοστά αυτά είναι ακόμα πιο ανησυχητικά, με το 57,6% των αναπήρων να μην έχει την οικονομική δυνατότητα να πάει διακοπές και το 32,6% να μην μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του σε υγειονομική περίθαλψη, ποσοστό υπερτριπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Επιπλέον, η Ελλάδα καταγράφει χαμηλές επιδόσεις στην υγεία, την εκπαίδευση, την απασχόληση και την εργασία.
Η δημόσια αντίδραση που πυροδότησε το περιστατικό στον ΣΚΑΪ είναι ενδεικτική μιας κοινωνίας που δεν αποδέχεται πλέον αμαχητί και τα μισαναπηρικά περιστατικά. Δεν είναι οι ανάπηροι «όμηροι» της σωματικής τους βλάβης. Είναι όμηροι της προκατάληψης και της θεσμοποιημένης καταπίεσης.
Και απέναντι σε αυτό, η αντίσταση δυναμώνει.
Το μήνυμα της «Μηδενικής Ανοχής» είναι ξεκάθαρο: Οι ζωές των αναπήρων μετράνε. Και κάθε φορά που κάποιος θα τις υποτιμά, θα βρίσκει μπροστά του εκείνο το κομμάτι της κοινωνίας που πλέον δεν σιωπά.
Πηγή: εποχή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου