Οι κακές λέξεις

κείμενο: Φαίδρα Νικολάου

Μα γίνεται το γλυκό σας κοριτσάκι με τις κορδέλες, το μόλις τριών ετών βλαστάρι σας, να μιλά σαν… αχθοφόρος του λιμανιού; Να ανοίγει το στόμα του και εσείς να θέλετε να δέσετε μια πέτρα και να πέσετε στο… λιμάνι; Πού έμαθε αυτές τις αισχρές λέξεις, αφού εσείς τις αποφεύγετε μπροστά του; Άντε να σας έχει ξεφύγει κάποια «κακή» λέξη μια δυο φορές. Μια φορά όμως ίσον καμία. Ή όχι; Μήπως πάλι φταίει ο περίγυρος, μήπως η τηλεόραση, μήπως τα μεγαλύτερα αδέλφια της μικρής; Και πώς θα σταματήσει αυτή η ντροπιαστική συνήθεια; Τα ερωτήματα αυτά αποτελούν κοινό τόπο μεταξύ των γονέων, που πολλές φορές αισθάνονται τουλάχιστον αμήχανοι και αβοήθητοι μπροστά στην «άσχημη» γλώσσα των παιδιών. Ωστόσο η παιδική γλώσσα μπορεί να γίνει και πάλι «όμορφη». Αρκεί οι γονείς να σφυρίζουν αδιάφορα απέναντι στις αισχρές λέξεις των παιδιών τους.
«Οι πρώτες άσχημες λέξεις που μαθαίνουν τα νήπια είναι αυτές που σχετίζονται με τα περιττώματα», λέει η ψυχολόγος Εύα Τσώλη και συμπληρώνει ότι τα μικρά παιδιά, έχοντας καταλάβει πως οι λέξεις αυτές είναι απαγορευμένες, έχουν την τάση να τις χρησιμοποιούν πολύ συχνά. «Άλλωστε αυτές οι λέξεις κινούν την περιέργειά τους διότι στη νηπιακή ηλικία οι λειτουργίες της απέκκρισης βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός τους». Τα μικρά παιδιά αγαπούν ακόμη τις λέξεις που αναφέρονται στο σεξ παρότι δεν γνωρίζουν τη σημασία τους. Αρέσκονται να τις χρησιμοποιούν καθώς έχουν διαπιστώσει ότι προκαλούν την έντονη αντίδραση των γονιών τους. Το γλωσσικό «μενού» πάλι των μεγαλύτερων παιδιών περιλαμβάνει βλασφημίες. «Κυρίως οι έφηβοι είναι αυτοί που χρησιμοποιούν βλάσφημες εκφράσεις των οποίων το νόημα γνωρίζουν καλά» σημειώνει η ψυχολόγος και προσθέτει ότι η «εκτόξευση» τέτοιων εκφράσεων είναι συνειδητή και στοχεύει στην προσβολή του συνομιλητή τους.

Ποιοι όμως είναι οι λόγοι που οδηγούν στον… εκτροχιασμό της γλώσσας;

Η κυρία Τσώλη παραθέτει τους κυριότερους:
Τα παιδιά γοητεύονται από τις υβριστικές λέξεις γιατί είναι απαγορευμένες από τους γονείς τους και γενικότερα από τους ενήλικες.
Στα παιδιά αρέσει να μιμούνται τους μεγάλους και οι βρισιές θεωρούνται αποκλειστικότητα των μεγάλων.
Έχουν την τάση να χρησιμοποιούν τις αγαπημένες βρισιές ατόμων που θαυμάζουν, όπως π.χ. του μεγαλύτερου αδελφού τους.
Λέγοντας μια κακή λέξη νιώθουν σίγουρα ότι θα κάνουν τους άλλους να γελάσουν και έτσι θα γίνουν πιο εύκολα αποδεκτά.
Αισθάνονται ότι αποκτούν ηγετική θέση μέσα σε μια ομάδα, όπως π.χ. στην τάξη τους, λέγοντας ύβρεις τις οποίες δεν γνωρίζουν τα άλλα παιδιά.
Συχνά λέγεται ότι τα παιδιά χρησιμοποιούν αισχρές λέξεις με βασικό στόχο να σοκάρουν τους μεγάλους. Ωστόσο, σύμφωνα με την ειδικό, αυτό ισχύει κυρίως για τους εφήβους οι οποίοι, θέλοντας να κάνουν την επανάστασή τους και να αυτονομηθούν, απολαμβάνουν να εκνευρίζουν και να φέρνουν σε δύσκολη θέση τους γονείς τους. Τα μικρότερα παιδιά, που είναι εξαρτημένα από τους ενηλίκους, χρησιμοποιούν τις ύβρεις κατά κύριο λόγο για να πουν κάτι που θα αναγκάσει τους μεγάλους να ασχοληθούν μαζί τους. «Έτσι ίσως το ‘‘κακό λεξιλόγιο’’ αποτελεί καμπανάκι για τον γονέα ότι το παιδί του ζητεί περισσότερη προσοχή».

Οι πηγές του κακού

Και ποιες είναι οι «πηγές του κακού», αυτές από τις οποίες τα παιδιά αντλούν το «απαγορευμένο» λεξιλόγιο. Η ψυχολόγος σημειώνει ότι για να βρουν την απάντηση οι γονείς πρέπει πρώτα να στρέψουν το βλέμμα στον… καθρέφτη τους και στη συνέχεια να στραφούν στον κόσμο που μας περιβάλλει. «Πολλές φορές οι ίδιοι οι γονείς χρησιμοποιούν την ‘‘άσχημη γλώσσα’’ και προβάλλουν τη δικαιολογία ότι ως μεγάλοι μπορούν να βρίζουν, κάτι όμως που δεν επιτρέπεται στα παιδιά. Το γεγονός όμως αυτό ούτε βασίζεται στην κοινή λογική ούτε και φέρνει επιθυμητά αποτελέσματα, διότι εδραιώνεται έτσι η πίστη στα παιδιά ότι το να βρίζουν είναι ένα σπουδαίο προνόμιο και ένα δείγμα εξουσίας και υπεροχής». Συγχρόνως, κατά την κυρία Τσώλη, σημαντικό ρόλο παίζουν και τα ερεθίσματα που λαμβάνουν τα παιδιά από τα ΜΜΕ αλλά και από το Ίντερνετ. «Και βέβαια ένα καθοριστικό ‘‘κομμάτι του παζλ’’ αποτελεί το σχολείο, η συναναστροφή με συμμαθητές αλλά και με παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας». Το «άνθος του κακού» που… φυτρώνει στο στόμα των παιδιών μπορεί να κοπεί από τη ρίζα του, αρκεί οι γονείς να ακολουθήσουν μια σωστή στάση. Η ειδικός υπογραμμίζει ότι αρκετοί γονείς γελούν αυθόρμητα την πρώτη φορά που το παιδί τους θα χρησιμοποιήσει μια υβριστική λέξη, όμως αυτή η κίνησή τους ενθαρρύνει ακούσια το παιδί να συνεχίσει τη βωμολοχία. «Ο καλύτερος τρόπος για να κάνουν οι γονείς τα παιδιά τους να σταματήσουν τις αισχρολογίες είναι να μην τους δίνουν καμία απολύτως σημασία όταν μιλούν με ‘‘άσχημο’’ τρόπο.
Χρειάζεται όμως προσοχή γιατί τα παιδιά μπορεί να αποδειχθούν πολύ επίμονα. Για τον λόγο αυτόν πρέπει και οι δύο γονείς να έχουν κοινή στρατηγική και να είναι αποφασισμένοι ότι θα τηρήσουν την αδιάφορη στάση τους μέχρι να κοπεί η κακή συνήθεια». Αυτή η στρατηγική «αδιαφορίας» των γονέων πρέπει να συνοδεύεται όμως από μεγάλο ενδιαφέρον. Κύριος στόχος τους πρέπει να είναι η θετική εκτόνωση των συναισθημάτων και των επιθετικών διαθέσεων των παιδιών, οι οποίες συχνά εκφράζονται με βρισιές μέσα από δημιουργικές ενασχολήσεις, καταλήγει η ειδικός.
Την επόμενη φορά, λοιπόν, που το αγγελούδι σας βγάλει… διαβολική γλώσσα, μην πέσετε στην κόλαση, αλλά δείξτε του έναν δημιουργικό παράδεισο!

 

Πηγή: τaλκ