Συνέντευξη: Αννα Διαμαντοπούλου

Η λύση στο πανεπιστημιακό άσυλο και τη διαχείρισή του θα δοθεί μέσα από τη συνολική αλλαγή του μοντέλου λειτουργίας των ΑΕΙ, λέει στη συνέντευξή της στα «ΝΕΑ» η υπουργός Παιδείας, ∆ιά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων Αννα ∆ιαμαντοπούλου λίγα 24ωρα μετά τα γεγονότα με τους μετανάστες στη Νομική 

Η υπουργός εξηγεί ότι οι αλλαγές στην Τριτοβάθµια Εκπαίδευση ουσιαστικά θα αφαιρέσουν από τους πρυτάνεις τη δυνατότητα διαχείρισης του ασύλου, καθώς το Συµβούλιο του Ιδρύµατος (που θα λειτουργεί εκτός πανεπιστηµίου) θα παίρνει την απόφαση για το εάν θα πρέπει ή όχι να κληθεί η Αστυνοµία, ενώ παράλληλα στις σχολές θα υπάρχει ιδιωτική αστυνοµία ή security που θα ελέγχει αυστηρά την είσοδο όλων στα πανεπιστηµιακά κτίρια. Τα πυρά της υπουργού δέχονται και όσοι επιχειρούν να τορπιλίσουν κάθε αλλαγή προβάλλοντας το δίληµµα «άσυλο ή µη άσυλο» γι’ αυτό και, όπως λέει, ο διάλογος είναι επιλογή να µην «ασυλοποιηθεί», να µην «συριζοποιηθεί». 

Κυρία υπουργέ, την περασµένη εβδοµάδα λόγω των γεγονότων της Νοµικήςάνοιξε και πάλι η συζήτηση για κατάργηση του ασύλου. Σας ρωτώ λοιπόν: θα καταργήσετε το άσυλο; 

Το άσυλο «σκοτώνουν» αυτοί που δήθεν θέλουν να το προστατέψουν. Φτάσαµε η Σύνοδος των Πρυτάνεων να µην µπορεί να συνεδριάσει εντός των πανεπιστηµιακών ιδρυµάτων! Οποια προσωπικότητα εκφράζει απόψεις και ιδέες αντίθετες σε κρατούσες µειoψηφίες, δεν µπορεί να δώσει ούτε καν διάλεξη! Οι σύγκλητοι διαλύονται και δεν παίρνουν αποφάσεις κάτω από κραυγές, απειλές και, ενίοτε, βίαιες συµπεριφορές! Καθηγητές προπηλακίζονται στις αίθουσες αλλά και στα γραφεία τους! Χώροι πολυτεχνείων, πανεπιστηµίων αλλά και φοιτητικών εστιών είναι κατειληµµένοι από άτοµα που δεν ανήκουν στην πανεπιστηµιακή κοινότητα και τα οποία µε τον πιο βίαιο τρόπο καταπατούν και διαχειρίζονται, όπως αυτά θέλουν, δηµόσιο χώρο! Μέλη φοιτητικών παρατάξεων συγκρούονται, καταλήγοντας στο νοσοκοµείο! Υποδοµές αλλά και πνευµατική περιουσία και εργασίες συχνά καταστρέφονται! Ταυτόχρονα υπάρχει πληµµελής εφαρµογή των νόµων και ακραία φαινόµενα πελατειακών σχέσεων.

Εποµένως τι πρέπει να γίνει;

Είναι, λοιπόν, µεγάλη υποκρισία να θεωρήσει κάποιος ότι όλα τα παραπάνω θα λυθούν από την Ελληνική Αστυνοµία! Η αντιµετώπιση του προβλήµατος πρέπει να είναι ριζοσπαστική και να αφορά τη συνολική αλλαγή του µοντέλου λειτουργίας των ΑΕΙ. Το πανεπιστήµιο και το ΤΕΙ δεν αρκεί να είναι αυτοδιοίκητο, πρέπει να γίνει και διοικήσιµο. Αυτό θα γίνει – όπως γίνεται σε όλες τις δηµοκρατικές χώρες µε σπουδαία πανεπιστήµια – όπου κανείς δεν διανοείται να εκχωρήσει την εύρυθµη λειτουργία τους στην Εισαγγελία και τις Αστυνοµικές Αρχές. ∆εν χρειάζονται λοιπόν κορόνες, αλλά πολιτική γενναιότητα ώστε µε ευρεία συναίνεση να αποφασίσουµε και να εφαρµόσουµε µια ουσιαστική µεταρρύθµιση. 

Να εικάσουµε ότι το νέο µοντέλο διοίκησης στα πανεπιστήµια σχετίζεται µε το θέµα της κατάργησης του ασύλου;

Αυτό που θα καταργηθεί είναι το γενικευµένο καθεστώς ανοµίας που οφείλεται στην παντελή έλλειψη αξιολόγησης και ελέγχου. 

Επί χρόνια, σε κάθε προσπάθεια αλλαγής δηµιουργούνται πολώσεις και συγκρούσεις για το άσυλο και τους αιώνιους φοιτητές. Μπαίνουν διλήµµατα που αποπροσανατολίζουν και ακυρώνουν µια συζήτηση πάνω σε θέσεις για τα πραγµατικά προβλήµατα του πανεπιστηµίου. Θέµατα που αφορούν την οργάνωση των σπουδών, την έλλειψη αριστείας, αξιολόγησης και αξιοκρατίας, την έλλειψη ανταγωνιστικότητας σε θέµατα έρευνας και παραγωγής γνώσης, την έλ λειψη σύνδεσης µε την αγορά εργασίας, το κύρος, την εξωστρέφεια και τη διεθνή αναγνώριση που αµφισβητούνται. Το θετικό και αποδοτικό έργο που φυσικά υπάρχει – και οφείλεται αποκλειστικά στην αγωνία και αίσθηση καθήκοντος καθηγητών και φοιτητών – αµαυρώνεται από αρνητικά φαινόµενα που µένουν ατιµώρητα και πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα. Το πρόβληµα των πολλών φοιτητών και φοιτητριών σήµερα είναι ότι µπαίνουν – ύστερα από πολλή δουλειά και κόπο – σε ένα πανεπιστήµιο που όχι µόνο δεν έχει τις υποδοµές που θα έπρεπε, αλλά ταυτόχρονα είναι αισθητικά υποβαθµισµένο, µουτζουρωµένο και απωθητικό. Αισθάνονται ότι οι καθηγητές τους δεν είναι κοντά τους και δεν ενδιαφέρονται γι’ αυτούς. Οι σπουδές τους τραβάνε σε µάκρος γιατί δεν υπάρχουν κανόνες και όρια και κυρίως έχουν τεράστια ανασφάλεια για το αντίκρυσµα του πτυχίου τους. 

Ναι, αλλά και οι καθηγητές αντιµετωπίζουν προβλήµατα…

Πράγµατι, οι καθηγητές αισθάνονται αβοήθητοι, σε πελάγη ελλείψεων και γραφειοκρατίας, σε πελατειακά συστήµατα και µε ελάχιστη αναγνώριση των προσπαθειών τους και σηµα ντικών επιτευγµάτων τους, µε αποτέλεσµα να οδηγούνται σε εσωστρέφεια, αποµόνωση και άρνηση συµµετοχής στα κοινά, γεγονός που συχνά οδηγεί στην ανάδειξη των δυναµικών µειοψηφιών. 

Αυτά είναι τα βασικά προβλήµατα που θέλουµε να αντιµετωπίσουµε: 

Αλλάζοντας ριζικά την οργάνωση σπουδών, ώστε το πτυχίο να έχει αξία. Αλλάζοντας το µοντέλο διοίκησης, ώστε ο πρύτανης να είναι ακαδηµαϊκός ηγέτης αφοσιωµένος και απερίσπαστος στο ακαδηµαϊκό και ερευνητικό έργο του πανεπιστηµίου – γιατί ξεχάσαµε ότι αυτή είναι η αποστολή του – και το ανεξάρτητο από ψήφους και συστήµατα διαπλοκής Συµβούλιο του Ιδρύµατος να θέτει στόχους και να προωθεί την κοινωνική λογοδοσία και τον έλεγχο σε κάθε ίδρυµα. 

Να αποκαταστήσει την ελεύθερη διακίνηση ιδεών και προσώπων στους χώρους του, να προστατεύει τη δηµόσια περιουσία µε υπηρεσίες φύλαξης, να εξασφαλίσει ένα ελεύθερο, ανοικτό και ασφαλές, δηµόσιο εκπαιδευτικό ίδρυµα, στο οποίο θα υπάρχουν εσωτερικοί κανόνες από τη χρηµατοδότηση και συµµετοχή στις εξετάσεις µέχρι την είσοδο στα κτίρια. Αλλάζοντας, τέλος, τα ΑΕΙ ώστε να παρέχουν πραγµατική παιδεία και εκπαίδευση. Πιστεύετε ότι η προωθούµενη µεταρρύθµιση θα βγει αλώβητη από τις µυλόπετρεςτης πόλωσης; 

Τα τελευταία γεγονότα απέδειξαν, µε τον πλέον σαφή τρόπο, ότι οι συγκεκριµένοι που – αν και προσπάθησαν πολύ, δεν µπόρεσαν από τον Σεπτέµβριο µέχρι σήµερα να κλείσουν τα πανεπιστήµια και να προκαλέσουν αναταραχή – επιχείρησαν µε οργανωµένο σχέδιο να επαναφέρουν το θέµα «άσυλο» µε τον πλέον δραµατικό τρόπο, συνδέοντάς το µε το εκρηκτικό θέµα της παράνοµης µετανάστευσης. 

Τα πράγµατα είναι καθαρά. Κάποιοι θέλουν να τορπιλίσουν κάθε αλλαγή πυροδοτώντας το κλίµα µε τον γνωστό άγονο διάλογο «άσυλο ή µη άσυλο» και παραµερίζοντας την πραγµατική ανάγκη για αλλαγή προς όφελος των φοιτητών και της κοινωνίας. Οµως, είναι η κοινωνία, ο έλληνας φορολογούµενος, που πάντα πληρώνει τον λογαριασµό, και αυτός ζητά ριζική και βαθιά αλλαγή. Είναι επιλογή µας ο διάλογος για την Τριτοβάθµια Εκπαίδευση να µην «ασυλοποιηθεί» να µη «συριζοποιηθεί», να µείνει έξω από την πόλωση και να βασιστεί πάνω σε προτάσεις που απαντούν στις αγωνίες της κοινωνίας µας, που πλήττεται πανταχόθεν. 

«Ηθελαν η Νοµική να θυµίζει... Κάιρο»

Σε ό,τι αφορά την τύχη των 250 µεταναστών που είχαν καταλάβει τη Νοµική η κ. ∆ιαµαντοπούλου εξηγεί ότι θα εφαρµοστεί ο πρόσφατα ψηφισθείς νόµος,δηλαδή θα κριθεί για καθέναν ξεχωριστά εάν θα πρέπει να του χορηγηθεί πολιτικό άσυλο ή εάν θα απελαθεί. 

Η κυβέρνηση κατηγορήθηκε ότι δεν έδειξε τα απαιτούµενα αντανακλαστικά στη διευθέτηση του ζητήµατος της Νοµικής. Τι λέτε; 

Το πρόβληµα αντιµετωπίστηκε σε τρεις µέρες χωρίς ν’ ανοίξει µύτη και χωρίς η Αθήνα να θυµίζει Κάιρο, όπως ενδεχοµένως απέβλεπαν οι πρωταγωνιστές. Στην επιχείρηση πυροδότησης ανεξέλεγκτων καταστάσεων µέσα στο Πανεπιστήµιο, στην καρδιάτης Αθήνας, αντιπαραθέσαµε ψυχραιµία καιαποφασιστικότητα. Αποσοβήθηκε στη συγκεκριµένη φάση µια µείζων κρίση µε σεβασµό στη νοµιµότητα αλλά και στονπόνο καιστα αδιέξοδα ανθρώπων που χρησιµοποιήθηκαν χωρίς ενδοιασµό. ∆ενπαραλείπω τη συνεισφορά των πρυτανικών αρχών, που στο τέλοςανέλαβαν τις ευθύνες τους και κράτησαν τον διάλογο ανοικτό προτείνοντας εναλλακτικές λύσεις. 

Ποια λύση θα δοθεί για τους 250 µετανάστες σε 15 ηµέρες; 

Από δω και πέρα δεν µπορεί παρά να εφαρµοστεί ο πρόσφατα ψηφισµένος Ν.3709 για τηµετανάστευση. 

Κυρία ∆ιαµαντοπούλου, πολλά ακούγονται για τις αλλαγές στην Τριτοβάθµια Εκπαίδευση, όµωςµέχρι στιγµή ο µέσος έλληνας βλέπει µόνο µια κόντρα ανάµεσα στο υπουργείο σας και τους πρυτάνεις. 

Είναι σε εξέλιξη διάλογος µετα κόµµατα στη διακοµµατική επιτροπή που θεσµοθετήθηκε το 1985 και φέτος λειτούργησε γιαπρώτη φορά, διάλογος στο ΕΣΥΠ (Εθνικό Συµβούλιο Παιδείας) στο οποίο συµµετέχουν εκπαιδευτικοί και κοινωνικοί φορείς, διάλογος στο ∆ιαδίκτυο, ενώ παράλληλα διοργανώνονται από φορείς, ινστιτούτα και πανεπιστήµια και ΤΕΙ συζητήσεις σε όλη την Ελλάδα. 

Εχω ήδη προτάσεις απόΠανεπιστήµια και ΤΕΙ που δούλεψαν πάνω στο κείµενο διαβούλευσης ή κατέθεσαν δικέςτους προτάσεις. Υπάρχουν 400 προτάσεις στο ∆ιαδίκτυο πάνω στοκείµενο, ενώ είναι εντυπωσιακές και οι προτάσεις που έρχονται από φοιτητές. 

Ο διάλογος είναι και ευρύς και ειλικρινής. Συνδικαλιστικού τύπου αρνήσεις, απορρίψειςκαι γενικολογίες που αναλύουν το αυτονόητο δεν είναι ούτε αποδεκτές ούτε καν ανεκτές από µια κοινωνία που θέλει αλλαγές εδώ και τώρα. 

Η Τριτοβάθµια Εκπαίδευση έχει µεγάλο πλούτο σε ανθρώπινοδυναµικό. Λαµπροί επιστήµονες, σπουδαίοι ερευνητές, άνθρωποι που θέλουν να προσφέρουν πνίγονται µέσα στη µιζέρια ενός προβληµατικού συστήµατος και πρέπει να απελευθερωθούν.Είναι η ελπίδα µας. Σ’ αυτούς βασίζω την πίστη µου ότι όλα µπορούν να αλλάξουν και γρήγορα. 

Τα Πανεπιστήµια ανήκουν στον ελληνικό λαό και οφείλουµε να ακούσουµε όλους – τους καθηγητές, τους φοιτητές, τους γονείς, τους εργαζόµενους, τις παραγωγικές τάξεις, τις πνευµατικές δυνάµεις. Το νέο Πανεπιστήµιο, καιτο νέο ΤΕΙ, – που πρέπει επιτέλους να βρει τον διακριτό του ρόλο – πρέπει να απαντά στιςαγωνίες τωνγονιών που θέλουν για τα παιδιά τους το καλύτερο και σήµερα συχνά αναγκάζονται λόγω των συνθηκών να τα στέλνουν στην άλλη άκρη του κόσµου. Ας µην ξεχνάµε ότι η σωστά εκπαιδευµένη νέα γενιά αντιπροσωπεύει το µέλλον και την ελπίδα της χώρας. 

Το κεντρικό σύνθηµα που προβάλλετε για τη µεταρρύθµιση στην παιδεία είναι το «αλλάζουµε παιδεία, αλλάζουµε την Ελλάδα». Μήπως είναι λίγο εξιδανικευµένο; 

«Αλλάζουµεπαιδεία, αλλάζουµε την Ελλάδα».∆ηλαδή αποκτούµε νέα γνώση, καλλιεργούµε µια νέα νοοτροπία καιδεν αφήνουµε την Ελλάδα να µοιάζει µε σταµατηµένο ρολόι. Οι µεγάλες προκλήσεις δεν αντιµετωπίζονταιµε στερεότυπα και ιδεοληψίεςτου παρελθόντος: π.χ. δεν µπορεί σήµερα να συζητάµε το ακαδηµαϊκόάσυλο, τη βουλευτική ασυλία,το πολιτικό άσυλο για πρόσφυγες και µετανάστες µε όρους περασµένων δεκαετιών. Χρειάζεται ένας συνολικός θεσµικός ανασχεδιασµός που θαδίνει απαντήσεις µε σύγχρονους όρους. Τίποτε όµωςδεν µπορείνα γίνει χωρίς αλλαγές στηνπαιδεία και το εκπαιδευτικό σύστηµα. 

Πώς θα πείσετε δασκάλους και καθηγητές ότι δεν πρέπει ναανησυχούν για τις συγχωνεύσεις των σχολείων;

Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές µε την εµπειρία τους είναι οι κατ’ εξοχήν σύµµαχοίµας στην προσπάθεια να δηµιουργήσουµε τους βέλτιστους παιδαγωγικάόρους προς όφελος των παιδιών. Το «πρώτα ο µαθητής» ισχύει και εδώ. Στη συνεργασία µας µε την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τους γονείς γίνεται σαφές ότι οι δυνατότητες και η προοπτική του νέου σχολείου πρέπει να είναι εφαρµόσιµες παντού. Τα κριτήρια των συνενώσεων είναι καθαρά παιδαγωγικά, και εδώ συνεκτιµώνται ο αναγκαίος χρόνος µετακίνησης, οι αποστάσεις και οι περιορισµοί της νησιωτικής και ορεινής Ελλάδας.

Πηγή: Νέα