Ακουστικά βαρηκοΐας και κοχλιακά εμφυτεύματα για κωφά παιδιά με πρόσθετες ανάγκες

Ένα κωφό παιδί με πρόσθετες ανάγκες μπορεί να βάλει ακουστικά βαρηκοΐας. Τα ακουστικά βαρηκοΐας είναι χρήσιμα μόνο εάν:

• Κάνουν τους σωστούς ήχους πιο δυνατούς και ταυτόχρονα προστατεύουν τα αυτιά από δυνατούς δυσάρεστους ήχους
• Λειτουργούν σωστά, αλλάζονται τακτικά οι μπαταρίες τους και εντοπίζονται βλάβες.
• Φοριούνται τακτικά και
• Υπάρχει κάτι ενδιαφέρον για να ακούσει το παιδί και δεν υπάρχει πολύς θόρυβος στο παρασκήνιο.

Σε κωφά παιδιά με πρόσθετες ανάγκες είναι πιο δύσκολο να αξιολογηθεί η ακοή, να τοποθετηθούν ακουστικά βαρηκοΐας και να μετρηθεί το όφελος που προσφέρουν. Το παιδί μπορεί να βγάζει συνέχεια τα ακουστικά του, κάτι πολύ δύσκολο (ειδικά αν δεν αφήνει να του τα ξαναβάλουν). Μπορεί να βγάζει τα ακουστικά βαρηκοΐας επειδή του φαίνεται διασκεδαστικό και μπορεί να το κάνει, για να τραβήξει την προσοχή, επειδή δεν το βοηθούν να ακούει καλύτερα ή απλά επειδή ενοχλείται από τους δυνατούς ήχους.

Είναι σημαντικό να καταλάβετε πότε το παιδί σας χαίρεται με τα ακουστικά βαρηκοΐας και πότε όχι, ποιους ήχους προτιμά και ποιους ήχους κάνει το ίδιο όταν τα φοράει (δεν αναφερόμαστε μόνο στην ομιλία), πού οι ήχοι είναι πολύ δυνατοί ή όχι τόσο δυνατοί όσο χρειάζεται. Όλα αυτά βοηθούν τους ακοολόγους να ρυθμίζουν σωστά τα ακουστικά ώστε να ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες κάθε παιδιού. Εάν τα ακουστικά βαρηκοΐας πέφτουν συνεχώς ή το παιδί χρησιμοποιεί αναπηρικό αμαξίδιο με στηρίγματα κεφαλής, είναι σημαντικό να το γνωρίζει ο ακοολόγος του, καθώς υπάρχουν τρόποι για να προσαρμοστούν σε αυτές τις ιδιαίτερες συνθήκες.

Κοχλιακά εμφυτεύματα

Παιδιά με σοβαρή έως βαθιά απώλεια ακοής και πρόσθετες αναπηρίες δεν αποκλείονται πλέον από τα κοχλιακά εμφυτεύματα. Ο τύπος και η σοβαρότητα της πρόσθετης αναπηρίας παίζουν σημαντικό ρόλο στο πόσο επιτυχημένο μπορεί να είναι ένα εμφύτευμα για το παιδί. Αν και μπορεί να μην θεωρούνται όλα καλοί υποψήφιοι, κάποια κωφά παιδιά με πρόσθετες αναπηρίες μπορούν να γίνουν επιτυχημένοι χρήστες κοχλιακών εμφυτευμάτων.

Ένα εμφύτευμα μπορεί να δώσει στο παιδί σας με πρόσθετες αναπηρίες πρόσβαση καλύτερη πρόσβαση στον ήχο, κάτι που επηρεάζει την ανάπτυξη και τις ευκαιρίες μάθησης. Η βελτιωμένη ποιότητα ζωής και οι οικογενειακές σχέσεις μπορεί να είναι σημαντικά οφέλη για το παιδί και την οικογένειά σας. Με ένα κοχλιακό εμφύτευμα μπορεί να ακούει τις φωνές σας και να αναπτύξει θετικές συναισθηματικές σχέσεις με την οικογένεια και τους φίλους του. Μπορεί επίσης να το βοηθήσει να αντιδρά πιο αποτελεσματικά σε δυνητικά επικίνδυνες καταστάσεις.

Η κοχλιακή εμφύτευση σε ένα κωφό παιδί με πρόσθετες αναπηρίες απαιτεί πολύ προσεκτική εξέταση τόσο από τους γονείς όσο και από τους επαγγελματίες. Μια διεξοδική διεπιστημονική αξιολόγηση πριν από την εμφύτευση είναι σημαντική και η καταλληλότητα του παιδιού για εμφύτευση αποφασίζεται κατά περίπτωση.

Ιστορίες από γονείς

Η ιστορία του Matthew

Ο Matthew ήταν 6 μηνών όταν διαγνώστηκε με βαριά κώφωση. Ο παιδίατρος τον παρέπεμψε σχεδόν αμέσως στο πρόγραμμα κοχλιακών εμφυτευμάτων, όπου μας έβαλε στη λίστα αναμονής.

Εν τω μεταξύ, ανακαλύψαμε ότι ο Μάθιου έπασχε επίσης από μια εγκεφαλική πάθηση που ονομάζεται παχυγυρία, η οποία επηρεάζει τόσο τη σωματική όσο και την νοητική του ανάπτυξη. Ο Matthew ήταν τριών ετών όταν ολοκληρώθηκαν όλοι οι απαραίτητοι έλεγχοι για να αποδειχθεί ότι ήταν σωματικά κατάλληλος για εμφύτευμα.

Εκείνη την εποχή, η ομάδα εμφύτευσης είχε ελάχιστη εμπειρία στην εμφύτευση παιδιών με γνωστικές δυσκολίες και δεν μπορούσε να ξέρει αν ο Matthew θα κέρδιζε κάτι περισσότερο από καλύτερη αντίληψη του περιβάλλοντος από το εμφύτευμα. Μέχρι τότε, κάναμε νοηματική για περισσότερα από 2 χρόνια, αλλά είχε καταφέρει να μάθει μόνο δώδεκα νοήματα και η επικοινωνία μας ήταν πολύ περιορισμένη. Έπρεπε να δουλέψουμε πολύ σκληρά μαζί του για να αναπτύξουμε τη νοηματική του γλώσσα και νιώθαμε ότι αν έκανε εμφύτευση, θα έπρεπε να αλλάξουμε την εστίασή μας για να αναπτύξουμε την ακοή του. Ανησυχούσαμε ότι αν δεν καταφέρναμε να αναπτύξουμε την προφορική επικοινωνία μέσω του εμφυτεύματος και είχαμε σταματήσει να επικεντρωνόμαστε στη νοηματική, τότε μπορεί τελικά να καταλήγαμε χωρίς πραγματική επικοινωνία με τον Matthew.

Ήταν μια δύσκολη απόφαση, αλλά τελικά θεωρήσαμε ότι θα ήταν καλύτερο να μην προχωρήσουμε με την εμφύτευση. Αυτό σήμαινε ότι θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε να επικεντρωνόμαστε στη νοηματική γλώσσα χωρίς να εισαγάγουμε κάτι που θα μπέρδευε ακόμα παραπάνω το παιδί. Χρειάστηκε αρκετός χρόνος στον Matthew για να μάθει αρκετά νοήματα ώστε να επικοινωνεί στο δικό του επίπεδο, αλλά συνεχίζει να προοδεύει και τώρα πλέον μπορεί να κάνει μια αρκετά καλή συζήτηση. Δεν μετανιώνουμε για την απόφαση που πήραμε. Ήταν σωστή για τον γιο μας εκείνη την εποχή.

Η ιστορία της Bethany

Η Bethany γεννήθηκε 15 εβδομάδες πρόωρα, ζυγίζοντας μόνο 450 γραμμάρια. Η Bethany έμεινε στο νοσοκομείο για 17 πολύ πολύ μεγάλες εβδομάδες. Η βόλτα με το τρενάκι του λούνα παρκ που κάναμε μαζί της από τότε έχει πάρει πολλές ανατροπές.

Στους 6 μήνες χρειάστηκε να υποβληθεί σε σοβαρή χειρουργική επέμβαση, στους 9 μήνες ανακαλύψαμε ότι είναι κωφή και στους 18 μήνες ανακαλύψαμε ότι έχει αθετωσική εγκεφαλική παράλυση.

Όπως μπορείτε να φανταστείτε, όταν ήρθε η δασκάλα για τους κωφούς και ανέφερε το κοχλιακό εμφύτευμα, η πρώτη μου αντίδραση ήταν «αποκλείεται». Έχουμε ζήσει στα νοσοκομεία, έχουμε κάνει χειρουργικές επεμβάσεις, για 2 ολόκληρα χρόνια ήμασταν τα πάντα για την Bethany εκτός από γονείς.

Θέλαμε απλώς να φροντίσουμε το κοριτσάκι μας χωρίς καμία άλλη παρέμβαση.

Ίσως ακούγεται εγωιστικό και κοιτώντας πίσω μάλλον ήταν. Πιστεύουμε επίσης ότι δεν ήταν η κατάλληλη στιγμή για να πάρουμε άλλες σημαντικές αποφάσεις. Το ξεπεράσαμε όμως αυτό. Αποφασίσαμε ότι αν υπήρχε η παραμικρή ευκαιρία να βελτιώσουμε τη ζωή της Bethany με οποιονδήποτε τρόπο, έπρεπε να το δοκιμάσουμε.

Η αρνητικότητα που αντιμετωπίσαμε από μερικούς επαγγελματίες μας έκανε ακόμα πιο αποφασιστικούς. Δεν ξέρω γιατί ανησυχούσαμε. Η ομάδα εμφυτευμάτων ήταν φανταστική από την πρώτη μέρα.

Σε πολλούς ανθρώπους, ο χρόνος που χρειάστηκε για να αξιολογηθεί η Bethany θα φαινόταν πολύς. Μας έδωσε όμως την ευκαιρία να συζητήσουμε τους προβληματισμούς που είχαμε. Να δούμε οι ίδιοι στις αξιολογήσεις αν ένα εμφύτευμα θα ωφελούσε. Εάν έχετε ένα παιδί που χρειάζεται αναπηρικό αμαξίδιο, φροντίστε να το τακτοποιήσετε το συντομότερο δυνατό. Είναι σημαντικό επειδή πρέπει να είναι σταθερό, ώστε να μπορεί να φανεί μια ανταπόκριση.

Δεν βλέπαμε καμία ανταπόκριση. Για μήνες νομίζαμε ότι χάναμε το παιχνίδι. Η Bethany δεν θα ανταποκρίνονταν αρκετά για να θεωρηθεί κατάλληλη για εμφύτευμα. Η ομάδα ήταν εξαιρετική. Μπορούν να δουν πράγματα που εσύ δεν βλέπεις και ήταν τόσο υπομονετικοί με την Bethany και δεν τα παράτησαν ποτέ.

Στη συνέχεια, πήγαμε την Bethany σε μια συνεδρία όπου ήμασταν πεπεισμένοι ότι θα ήταν μια μικρή κυρία. Ήταν σε κακή διάθεση όλο το πρωί. Η μικρή διαβολίτσα τα πήγε τέλεια, μπορούσες πραγματικά να τη δεις να αντιδρά. Όλοι ήταν ενθουσιασμένοι.

Η ομάδα του κοχλιακού αποφάσισε να προχωρήσει με την εμφύτευση. Η ζωή όμως δεν κυλάει ποτέ ομαλά στο σπίτι μας. Μια ώρα πριν φύγουμε για το νοσοκομείο ανέβασε πυρετό και η επέμβαση ακυρώθηκε.

Την Πέμπτη 12 Ιουνίου 2003, η Bethany έκανε την επέμβασή της. Όλα πήγαν καλά και μετά την ακτινογραφία το επόμενο πρωί πήγαμε σπίτι. Το εμφύτευμα τοποθετήθηκε στις 7 Ιουλίου. Μπορούσες να δεις την απορία στα μάτια της. Ήταν καταπληκτικό. Περάσαμε Κάποιες φάσεις που δεν το φορούσε μέχρι να γίνουν διαφορετικές ρυθμίσεις, αλλά τώρα το λατρεύει.

Ήταν η πιο σωστή απόφαση που μπορούσαμε να πάρουμε. Είναι πιο ανεκτική, παρακολουθεί μεγαλύτερη ποικιλία τηλεοπτικών προγραμμάτων και παίζει με περισσότερα παιχνίδια. Προσπαθεί να βάλει μόνη της τον μαγνήτη, κάτι που είναι ευχάριστο καθώς δεν έχει τον πλήρη έλεγχο των χεριών της.

Μπορεί να με ακούσει να φτερνίζομαι και να φωνάζω το όνομά της. Μόλις πρόσφατα άρχισε να βγάζει πολλές δυνατές φωνούλες. Όλες οι αξιολογήσεις, οι εξετάσεις, η μαγνητική τομογραφία. Ο πόνος να την βλέπεις να το βγάζει επειδή δεν ήθελε να το φοράει. Άξιζαν τον κόπο όταν βλέπω το παιδί μου να γυρίζει σε έναν θόρυβο. Πήραμε τη σωστή απόφαση, κανείς δεν θα με πείσει ποτέ για το αντίθετο.

Η ιστορία του William

Η ιστορία του William ίσως σας κάνει να αισθανθείτε άβολα και δυσάρεστα. Δεν την έγραψα ζητώντας συμπόνια, δεν την έγραψα για να ανησυχήσω γονείς που σκέφτονται να βάλουν εμφύτευμα, ούτε για να επικρίνω καμία από τις ιατρικές και επαγγελματικές ομάδες που με έχουν υποστηρίξει τόσο πολύ τα τελευταία πέντε χρόνια. Δεν έχω καμία ατζέντα για την «κώφωση». Το μόνο που ζητώ είναι με παιδιά όπως ο Willimas, όπου η κώφωση είναι απλώς μια από τις πολλές πολύπλοκες καταστάσεις που αντιμετωπίζουν, να μην ξεχνάμε τι εξυπηρετεί καλύτερα στο σύνολο το παιδί.

Όταν γεννιέται ένα παιδί, κάθε οικογένεια ξεκινάει ένα ταξίδι. Όταν αυτό το παιδί έχει αναπηρία, ο δρόμος που διανύει δεν είναι καθόλου ομαλός. Ξεκινήσαμε το ταξίδι μας με τον πρώτο μας γιο, τον William, τον Μάρτιο του 1999. Μέσα σε λίγες μέρες ήταν σαφές ότι τα πράγματα δεν ήταν ακριβώς όπως θα έπρεπε. Ήμασταν τυχεροί που είχαμε μια ομάδα γενικών ιατρών και επισκεπτών υγείας που μας καταλάβαιναν και μας εμπιστεύονταν. Δεν αμφισβήτησαν ποτέ τις ανησυχίες ή τις παρατηρήσεις μας και τους επόμενους μήνες μας βοήθησαν στους γύρους των εξετάσεων και των παραπομπών.

Ο William διαγνώστηκε με κώφωση, αλλά υπήρχαν και άλλα. Αργούσε να κατακτήσει τα αναπτυξιακά ορόσημα που πετυχαίνουν τα περισσότερα μωρά. Αργούσε να σηκώσει το κεφάλι του, αργούσε να καθίσει και να περπατήσει. Χωρίς να σας κουράσω με το ιστορικό των υπερήχων, των εξετάσεων και των συμβουλευτικών συναντήσεων, στην ηλικία των 18 μηνών ο William διαγνώστηκε με σύνδρομο CHARGE.

Από πολλές απόψεις, ήταν καλό που είχαμε ένα όνομα να δώσουμε στα προβλήματα του William και επιτέλους ξέραμε πού βρίσκονταν τα όρια. Ενώ η διάγνωση εντόπισε μια σειρά από προβλήματα, μας απασχολούσε πάρα πολύ η κώφωσή του. Αρχίσαμε να χρησιμοποιούμε την νοηματική μαζί του από νωρίς και να διερευνούμε την πιθανότητα εμφυτεύματος. Μετά τη συνήθη διαδικασία αξιολόγησης και μερικές καθυστερήσεις για άλλες μικρές επεμβάσεις, η ομάδα του νοσοκομείου ανέλαβε την επέμβαση τον Απρίλιο του 2002. Δεν ήταν κάτι άγνωστο για μας - στα τρία του χρόνια ο William είχε υποβληθεί σε αναισθησία τουλάχιστον επτά φορές.

Μετά την ενεργοποίηση, ο William σημείωνε αργή πρόοδο, με όλους να αντλούν ελπίδα από την ευτυχία του που ένιωθε όταν φορούσε το κοχλιακό του όλη μέρα από την αρχή. Έξι μήνες αργότερα και μετά από μια αλλαγή στη στρατηγική χαρτογράφησης, έκανε ένα βήμα μπροστά και άρχισε να γυρνάει στα παλαμάκια - μια αποκάλυψη για εμάς. Δεν χρειαζόταν πλέον να βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από το χέρι μας που κουνιόταν ή να τον αγγίζουμε για να τραβάμε την προσοχή του.

Τον Απρίλιο του 2003, ακριβώς τη στιγμή που αρχίσαμε να βλέπουμε ένα λαμπρότερο μέλλον για τον William, όλα σταμάτησαν. Αυτό που ξεκίνησε ως μια ελαφρώς εμφανής περιοχή εμφυτεύματος έγινε μια κηλίδα κόκκινου δέρματος, και μια αιτία ανησυχίας για τον χειρουργό. Αυτό με τη σειρά του έγινε επείγουσα χειρουργική επέμβαση για την επανατοποθέτηση της συσκευασίας και κατέληξε στην ανακάλυψη μιας μεγάλης λοίμωξης που απαιτούσε την αφαίρεση του εμφυτεύματος. Το νοσοκομείο δεν δίστασε να προσφέρει επανεμφύτευση στην άλλη πλευρά.

Καθισμένη με τον William στην αίθουσα ανάνηψης του νοσοκομείου, οι ερωτήσεις άρχισαν να στροβιλίζονται στο κεφάλι μου. Καθώς περνούσαν οι επόμενες μέρες και εβδομάδες, όλο και περισσότερες ερωτήσεις συνέχιζαν να εμφανίζονται. Θα μπορούσαμε να βάλουμε τον William ξανά σε αυτή την διαδικασία; Τι θα γινόταν αν και το δεύτερο εμφύτευμα αποτύγχανε ή η μόλυνση επανεμφανιζόταν; Τι θα γινόταν αν έκανε καλύτερη χρήση ενός δεύτερου εμφυτεύματος και μετά αυτό αποτύγχανε και έπρεπε να του αφαιρέσουμε το δώρο του ήχου; Αν προχωρούσαμε στην επέμβαση, τι είδους ζωή θα τον αφήναμε να ζήσει, ανησυχώντας ότι το παραμικρό χτύπημα θα μπορούσε να προκαλέσει ζημιά; Όλες αυτές οι ερωτήσεις είχαν τεθεί και την πρώτη φορά, αλλά αυτή τη φορά ξέραμε ότι είχε κάνει αργή και περιορισμένη πρόοδο με το πρώτο εμφύτευμα και ο προβληματισμός «Πόσο όφελος θα είχε πραγματικά ο William από ένα εμφύτευμα;» τοποθετήθηκε στο κέντρο των σκέψεών μας.

Δόξα τω Θεώ είχα τον σύζυγό μου, έναν ευγενικό και στοργικό άνθρωπο που έχει την ικανότητα και τη δύναμη να μην αφήνει το ωμό συναίσθημα να θολώνει την κρίση του. Είπε: «Μην προσπαθείς να πάρεις μια απόφαση. Προσδιόρισε τις ερωτήσεις που πρέπει να απαντήσουμε, απάντησε σε αυτές και τότε η απόφαση θα παρθεί από μόνη της». Είχε δίκιο.

Με τη βοήθεια της ομάδας του νοσοκομείου, εξετάσαμε πιο προσεκτικά το σύνδρομο CHARGE και την επιτυχία των εμφυτευμάτων σε παιδιά όπως ο William. Ωστόσο, υπήρχαν πολύ λίγα δεδομένα, και σύντομα έγινε σαφές ότι τα παιδιά για τα οποία είχαμε ακούσει παρέμεναν εξαρτημένα από τη νοηματική γλώσσα. Τα εμφυτεύματα τους έδιναν περιβαλλοντικά ερεθίσματα, τα οποία φυσικά είναι χρήσιμα, αλλά όχι πρόσβαση στον προφορικό λόγο. Ενώ το νοσοκομείο απέδωσε τη μόλυνση στην κακή τύχη, δεν σταματήσαμε ποτέ να αναρωτιόμαστε αν υπήρχε κάτι στον William που τον έκανε πιο ευάλωτο σε μολύνσεις. Δεν σκοπεύαμε να βάλουμε ένα εμφύτευμα απλώς για να ελέγξουμε αυτή την υπόθεση.

Όσο περισσότερο το σκεφτόμασταν, τόσο περισσότερο συνειδητοποιούσαμε ότι ο William δεν ήταν απλώς ένα κωφό παιδί. Το σύνδρομο CHARGE, ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούσε ο εγκέφαλος και το σώμα του, ήταν στην καρδιά αυτού του ζητήματος. Έπρεπε να αρχίσουμε να βλέπουμε τον William συνολικά, και όχι μόνο την κώφωσή του. Είχαμε επικεντρωθεί τόσο πολύ στο να αρχίσει να ακούει που αγνοούσαμε άλλα ζητήματα, όπως τις γενικές αλλά σημαντικές αναπτυξιακές καθυστερήσεις του. Είχαμε καταλάβει ότι αυτά είχαν μεγαλύτερο αντίκτυπο στην ικανότητά του να προσαρμόζεται και να επεξεργάζεται αυτά που του έδινε το εμφύτευμα από ό,τι είχαμε συνειδητοποιήσει προηγουμένως.

Εκείνη την εποχή θα γινόταν η μετάβαση του William από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο. Είχαμε αποφασίσει ότι θα έπρεπε να είναι όσο το δυνατόν πιο ομαλή. Χωρίς εμφύτευμα, είχαμε μια σταθερή, ακλόνητη βάση για όλους όσους συμμετείχαν στη φροντίδα του εξαρχής.

Ενώ δεν μετανιώνουμε για την αρχική μας απόφαση να βάλουμε εμφύτευμα, εκ των υστέρων συνειδητοποιούμε ότι ήταν μια τεράστια απόσπαση της προσοχής για όλους γύρω του. Παρόλο που συνεχίσαμε να χρησιμοποιούμε την νοηματική γλώσσα μαζί του, εναποθέσαμε πολλές ελπίδες στην πιθανότητα να αρχίσει να επικοινωνεί μέσω του προφορικού λόγου. Χωρίς καν να το συνειδητοποιήσουμε, σταματήσαμε να πιέζουμε τους εαυτούς μας να επεκτείνουμε το δικό μας και το δικό του λεξιλόγιο στα νοήματα- βρισκόμασταν σε δύσκολη θέση. Η οικογένεια και οι φίλοι κατά καιρούς φαινόταν να ξεχνούν ότι ήταν κωφός. Βλέποντάς τον με το εμφύτευμα νόμιζαν ότι ήταν απλώς θέμα χρόνου να μιλήσει σαν οποιοδήποτε ακούον παιδί.

Η ανακάλυψη της λοίμωξης μας έκανε πραγματικά να σταματήσουμε και να επανεκτιμήσουμε την κατάσταση του William με έναν τρόπο που νομίζω ότι διαφορετικά δεν θα το είχαμε κάνει ποτέ και έτσι κατανοήσαμε καλύτερα το παιδί μας και την κατάστασή του. Στο παρελθόν λέγαμε ότι ο William ήταν ένα κωφό παιδί που απλώς είχε σύνδρομο CHARGE. Τώρα λέμε ότι ο William έχει σύνδρομο CHARGE, το οποίο περιλαμβάνει και κώφωση.

Δεν θα ξεχάσω ποτέ το ταξίδι της επιστροφής μου από το Λονδίνο, αφού είπα στην ομάδα του νοσοκομείου ότι δεν θα προχωρήσουμε σε άλλο εμφύτευμα. Κάθισα περιμένοντας να με κατακλύσει ένα αίσθημα θλίψης και πανικού. Αντίθετα, με κυρίευσε ένα κύμα ανακούφισης και αποφασιστικότητας να κάνω ό,τι μπορούσα για τον William, όπως είναι τώρα.

Μπορεί σε μερικούς να φανεί ότι εγκαταλείψαμε πολύ νωρίς το εμφύτευμα. Θα έπρεπε να το είχαμε προσπαθήσει ξανά για χάρη του William. Στην πραγματικότητα, μας δόθηκε η ευκαιρία να σταματήσουμε και να δούμε από κοντά τον William ως τεσσεράμισι ετών. Μπορέσαμε να κοιτάξουμε πίσω και να συνειδητοποιήσουμε πόσα περισσότερα καταλαβαίναμε γι' αυτόν, τις ικανότητές του και τις προσδοκίες μας από ό,τι δύο χρόνια πριν.

Ένα χρόνο μετά την επέμβαση αφαίρεσης του κοχλιακού, ο William έχει προσαρμοστεί στο σχολείο του και σημειώνει αργή αλλά σταθερή πρόοδο. Στο σπίτι όλοι νοηματίζουμε με χαρά και νιώθουμε ότι έχουμε πάρει τη σωστή απόφαση. Η πορεία μας μπορεί να έχει αλλάξει κατεύθυνση, αλλά το ταξίδι μας συνεχίζεται.

Απόδοση του άρθρου Hearing aids and cochlear implants for deaf children with additional needs

Ιωάννα Αγγέλου

Ειδική Παιδαγωγός (Παν. Θεσσαλίας)

Νηπιαγωγός (Α.Π.Θ.)

MEd - Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση