Βελτιωμένα αλλά υψηλότατα είναι τα ποσοστά των υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών στην Ελλάδα στις ευαίσθητες ηλικίες 7 έως 9 ετών, σύμφωνα με την πρόσφατα δημοσιευθείσα 6η Έκθεση COSI του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO Europe, 2022–2024). Ειδικότερα, αν και η εν λόγω έκθεση διαπιστώνει ότι από το 2020 σημειώθηκε μείωση στο ποσοστό των υπέρβαρων και παχύσαρκών παιδιών (6% για τα κορίτσια και περίπου 2,8% για τα αγόρια) συνολικά το 37% των ελληνόπουλων έχει βάρος σημαντικά αυξημένο έναντι του φυσιολογικού και μάλιστα περίπου το 18% είναι παχύσαρκο.
Την ίδια στιγμή όμως φαίνεται ότι μόλις το 18% των γονέων αναγνωρίζει το πρόβλημα.
Όπως επισημαίνει η έκθεση του ΠΟΥ, η ανθυγιεινή σωματική μάζα στα παιδιά έχει σημαντικές επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία, στην απόδοση στο σχολείο και στη συνολική ποιότητα ζωής. Επιπλέον, αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας και μη μεταδιδόμενων νοσημάτων (όπως καρδιοπάθειες και διαβήτη) στην ενήλικη ζωή. Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του φαινομένου απαιτούνται αξιόπιστα και συγκρίσιμα δεδομένα.
Για αυτόν τον λόγο, ο ΠΟΥ δημιούργησε το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Παρακολούθησης της Παιδικής Παχυσαρκίας (COSI) το 2007. Πρόκειται πλέον για το μεγαλύτερο διεθνές σύστημα παρακολούθησης της παιδικής παχυσαρκίας, με 48 συμμετέχουσες χώρες το 2024.
Η έκτη φάση (2022–2024) κάλυψε περίπου 470.000 παιδιά ηλικίας 6–9 ετών από 37 χώρες, ενώ συγκεντρώθηκαν και πρόσθετα στοιχεία για οικογενειακές και υγειονομικές συμπεριφορές από πάνω από 150.000 παιδιά.
Επικράτηση υπέρβαρου και παχυσαρκίας
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, το 25% των παιδιών 7–9 ετών είχαν υπέρβαρο (μαζί με παχυσαρκία), και το 11% παρουσίαζαν παχυσαρκία.
Τα ποσοστά είναι υψηλότερα στα αγόρια (27% υπέρβαρο, 13% παχυσαρκία) σε σύγκριση με τα κορίτσια (23% και 9% αντίστοιχα).
Σε 24 από τις 37 χώρες, πάνω από 1 στα 10 παιδιά είχαν παχυσαρκία, ενώ σε ορισμένες νότιες ευρωπαϊκές χώρες, σχεδόν 1 στα 5.
Σε σχέση με τον προηγούμενο γύρο (2018–2020), όπου συμμετείχαν 28 κοινές χώρες, η συνολική τάση παραμένει σχετικά σταθερή, αν και υπήρξαν σημαντικές αυξήσεις σε οκτώ χώρες (όπως Μάλτα, Σλοβενία, Σουηδία και Φινλανδία). Μείωση παρατηρήθηκε μόνο σε λίγες (Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία).
Συνολικά, σε μόλις 6 από τις 46 χώρες λιγότερα από 1 στα 5 παιδιά είναι υπέρβαρα, ενώ μόνο σε 19 χώρες λιγότερα από 1 στα 10 έχουν παχυσαρκία.
Αντίληψη των γονέων για το βάρος των παιδιών
Η έκθεση COSI διαπιστώνει ξανά ότι οι γονείς συχνά δεν αναγνωρίζουν σωστά το σωματικό βάρος των παιδιών τους. Περίπου 2 στους 3 γονείς (66%) θεωρούν ότι το υπέρβαρο παιδί τους έχει φυσιολογικό ή ακόμα και χαμηλό βάρος. Σε όλες τις χώρες με διαθέσιμα δεδομένα, πάνω από τους μισούς γονείς υποεκτιμούν το βάρος του παιδιού τους.
Αυτό υπογραμμίζει την ανάγκη για εκπαίδευση, ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των γονέων, ώστε να συμβάλλουν στην πρόληψη της παιδικής παχυσαρκίας.
Διατροφικές συνήθειες
Η ανθυγιεινή διατροφή αποτελεί βασικό παράγοντα πρόκλησης υπέρβαρου.
Σύμφωνα με τα στοιχεία:
75% των παιδιών τρώνε πρωινό καθημερινά, δηλαδή 1 στα 4 παιδιά δεν τρώει πρωινό κάθε μέρα.
46% τρώνε φρέσκα φρούτα καθημερινά, ενώ μόνο 32% καταναλώνουν λαχανικά κάθε μέρα.
Μόνο σε 16 από 21 χώρες λιγότερο από 5% των παιδιών καταναλώνουν τις 5 μερίδες φρούτων/λαχανικών που συνιστά ο ΠΟΥ.
41% τρώνε γλυκά περισσότερες από 3 φορές την εβδομάδα.
29% πίνουν αναψυκτικά με ζάχαρη πάνω από 3 φορές την εβδομάδα.
16% καταναλώνουν αλμυρά σνακ πάνω από 3 φορές την εβδομάδα.
Η κατανάλωση ανθυγιεινών τροφίμων είναι συχνότερη στα παιδιά γονέων με χαμηλό ή μεσαίο μορφωτικό επίπεδο, ενώ η καθημερινή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών είναι υψηλότερη στα παιδιά μορφωμένων γονέων.
Φυσική δραστηριότητα
Η σωματική δραστηριότητα είναι κρίσιμη για τη διατήρηση υγιούς βάρους και καλής ψυχικής υγείας.
Τα δεδομένα δείχνουν ότι:
53% των παιδιών μετακινούνται πεζή, με ποδήλατο ή πατίνι προς το σχολείο.
40% χρησιμοποιούν μηχανοκίνητα μέσα (αυτοκίνητο, λεωφορείο).
7% χρησιμοποιούν συνδυασμό.
Σε μόνο 13 χώρες η ενεργητική μετακίνηση υπερισχύει της παθητικής.
Δεν υπάρχουν σημαντικές διαφορές ανά φύλο, αλλά τα παιδιά γονέων με χαμηλότερη μόρφωση είναι πιο πιθανό να πηγαίνουν σχολείο με τα πόδια ή ποδήλατο.
Όσον αφορά το παιχνίδι και τη δραστηριότητα, σχεδόν όλα τα παιδιά (94–97%) παίζουν ενεργητικά τουλάχιστον 1 ώρα ημερησίως, τόσο τις καθημερινές όσο και τα Σαββατοκύριακα.
Χρόνος οθόνης και ύπνος
Η μελέτη εξετάζει επίσης τη χρήση οθονών και τη διάρκεια ύπνου:
42% των παιδιών περνούν πάνω από 2 ώρες την ημέρα σε οθόνες (τηλεόραση ή συσκευές) τις καθημερινές και 78% τα Σαββατοκύριακα.
Τα αγόρια είναι πιο επιρρεπή στη μακρά χρήση οθονών.
Παιδιά γονέων με χαμηλότερη μόρφωση έχουν συνήθως περισσότερο χρόνο οθόνης.
Όσον αφορά τον ύπνο:
89% των παιδιών κοιμούνται τουλάχιστον 9 ώρες κάθε βράδυ,
47% κοιμούνται 10 ώρες ή περισσότερο.
Μόνο σε δύο χώρες (Λετονία και Καζακστάν) το ποσοστό παιδιών που κοιμούνται 9+ ώρες είναι κάτω από 80%.
Δεν υπάρχουν αξιοσημείωτες διαφορές ανά φύλο ή μορφωτικό επίπεδο γονέων.
Κύρια ευρήματα από τον έκτο γύρο της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Παρακολούθησης της Παιδικής Παχυσαρκίας (COSI) του ΠΟΥ, 2022–2024
- Συνολικά, στις 37 συμμετέχουσες χώρες, ένα στα τέσσερα (25%) παιδιά ήταν υπέρβαρα (συμπεριλαμβανομένης της παχυσαρκίας) σύμφωνα με τους ορισμούς του ΠΟΥ, και ένα στα δέκα (11%) ήταν παχύσαρκα.
- Η επικράτηση τόσο του υπερβολικού βάρους όσο και της παχυσαρκίας ήταν υψηλότερη στα αγόρια από ό,τι στα κορίτσια.
- Συνεχίζουν να υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των χωρών, με την επικράτηση του υπερβολικού βάρους να κυμαίνεται από 9% έως 42% και την επικράτηση της παχυσαρκίας από 3% έως 20%.
- Η επικράτηση τόσο του υπερβολικού βάρους όσο και της παχυσαρκίας τείνει να είναι σταθερή στις 28 χώρες που συμμετείχαν τόσο σε αυτόν τον κύκλο όσο και στον προηγούμενο κύκλο της COSI το 2018–2020. Παρά ταύτα, όπου σημειώθηκαν αλλαγές, αυτές ήταν πιο πιθανό να είναι αυξήσεις παρά μειώσεις.
- Η συμπερίληψη δεδομένων σχετικά με την αδύνατη σωματική διάπλαση στην παρούσα έκθεση COSI, για πρώτη φορά, υπογραμμίζει ότι ορισμένες χώρες της Περιφέρειας αντιμετωπίζουν το διπλό βάρος της υποσιτισμού, όπου η υποσιτισμός συνυπάρχει με το υπερβολικό βάρος και την παχυσαρκία.
- Οι ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες ήταν σχετικά συχνές: περισσότερα από τα μισά (54 %) παιδιά δεν κατανάλωναν φρέσκα φρούτα καθημερινά, το 68 % δεν κατανάλωνε φρέσκα λαχανικά τουλάχιστον μία φορά την ημέρα και το 16 %, το 41 % και το 29 % των παιδιών κατανάλωναν αλμυρά σνακ, γλυκά και αναψυκτικά περισσότερες από τρεις ημέρες την εβδομάδα, αντίστοιχα.
- Περισσότερο από το ήμισυ (53%) των παιδιών στις συμμετέχουσες χώρες πήγαιναν στο σχολείο με τα πόδια, με ποδήλατο ή με πατίνια και σχεδόν όλα έπαιζαν ενεργά ή έντονα για τουλάχιστον μία ώρα την ημέρα.
- Μεταξύ των παιδιών ηλικίας 6-9 ετών στις συμμετέχουσες χώρες, το 42% περνούσε τουλάχιστον δύο ώρες την ημέρα βλέποντας τηλεόραση ή χρησιμοποιώντας ηλεκτρονικές συσκευές τις καθημερινές και το 78% τα σαββατοκύριακα. Η συντριπτική πλειοψηφία των παιδιών (89%) κοιμόταν τουλάχιστον εννέα ώρες κάθε βράδυ.
Ελλάδα
Η Ελλάδα συμμετείχε σε όλες σχεδόν τις φάσεις της COSI (Childhood Obesity Surveillance Initiative) από το 2009 έως το 2024. Από την μελέτη των στοιχείων προκύπτουν τα εξής:
Στον 6ο γύρο (2022–2024) η συμμετοχή των γονέων ήταν χαμηλή — μόλις 9% των γονέων συμπλήρωσαν τη “family form”
Μεταξύ του 5ου και του 6ου γύρου (2018–2024), η Ελλάδα παρουσίασε σημαντική μείωση του υπέρβαρου κατά 6 ποσοστιαίες μονάδες στα κορίτσι.
Η παχυσαρκία στα αγόρια ήταν σημαντικά υψηλότερη από ό,τι στα κορίτσια (+9,7 ποσοστιαίες μονάδες
Μόνο 16% των παιδιών στην Ελλάδα τρώνε λαχανικά καθημερινά, το χαμηλότερο ποσοστό μεταξύ 31 χωρών. Από την άλλη η Ελλάδα έχει τη χαμηλότερη κατανάλωση αναψυκτικών (μόνο το 2% πίνει 3 και περισσότερες φορές την εβδομάδα)
Μόνο 18% των γονέων στην Ελλάδα θεωρούν ότι το παιδί τους είναι “λίγο ή πολύ υπέρβαρο”, ενώ 37% των παιδιών είναι αντικειμενικά υπέρβαρα ή παχύσαρκα
Πηγή: Το Βήμα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου