Πολλά παιδιά δεν συνειδητοποιούν ότι πέφτουν θύματα εκφοβισμού, αλλά εξακολουθούν να αισθάνονται τις επιπτώσεις

Μια νέα μελέτη που διεξήχθη από το Ινστιτούτο Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών της Ιρλανδίας διαπίστωσε ότι, ενώ ο εκφοβισμός παρέμεινε μια αρκετά πανταχού παρούσα εμπειρία για τους εφήβους, οι περισσότεροι από αυτούς επέλεξαν να μην το πουν σε έναν ενήλικα. Ο λόγος ήταν ότι τις περισσότερες φορές δεν αντιλαμβάνονταν αυτό που τους γινόταν ως εκφοβισμό, οπότε όταν τους ρωτούσαν αν είχαν ποτέ πέσει θύμα εκφοβισμού, η απάντησή τους ήταν αρνητική. Ως γονείς, πάντα ανησυχούμε ότι ο νταής της τάξης θα επικεντρωθεί στο παιδί μας, αλλά στην πραγματικότητα, οι συμπεριφορές εκφοβισμού μπορούν να προέρχονται από οποιονδήποτε φίλο ή συμμαθητή (ή ακόμα και ενήλικες) και δεν είναι πάντα τόσο εύκολο να τις εντοπίσουμε. Δείτε πώς πρέπει να διδάσκουμε στα παιδιά μας για τον εκφοβισμό, όλες τις μορφές που μπορεί να πάρει και πώς να τους μιλήσουμε γι' αυτόν, σύμφωνα με τους ειδικούς.

Τι έδειξε η μελέτη

Πρόκειται για μια μεγάλη μελέτη, από την οποία ξεχωρίσαμε τα παρακάτω ευρήματα:

• Το 41% ​​των 9χρονων ανέφεραν ότι είχαν πέσει θύμα παρενόχλησης από ενήλικα ή παιδί, με τις πιο συχνές αναφερόμενες συμπεριφορές να είναι οι προσβολές ή ο αποκλεισμός. Ένα στα έξι από αυτά είχε βιώσει σωματικό εκφοβισμό, όπως σπρώξιμο, ενώ μόνο το 4% είχε υποστεί εκφοβισμό μέσω μηνυμάτων κειμένου, email ή γραπτού μηνύματος.
• Το 8% των 13χρονων ανέφεραν ότι έχουν υποστεί εκφοβισμό τους προηγούμενους τρεις μήνες, αν και όσοι αυτοπροσδιορίζονται ως ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα ήταν «σημαντικά πιο πιθανό να εκφοβιστούν, με διαφορά 6 ποσοστιαίων μονάδων από τους ετεροφυλόφιλους συνομηλίκους τους». Άλλα παιδιά που ήταν πιο πιθανό να αναφέρουν ότι έπεσαν θύματα εκφοβισμού ήταν παιδιά μεγαλόσωμα ή με αναπηρίες. Όσοι είχαν περισσότερους στενούς φίλους ήταν λιγότερο πιθανό να εκφοβιστούν, ενώ όσοι είχαν ένα δίκτυο μεγαλύτερων φίλων ήταν πιο πιθανό να εκφοβιστούν.
• Όταν η ερώτηση «Έχετε δεχτεί εκφοβισμό τους τελευταίους τρεις μήνες;» αναδιατυπώθηκε ώστε να περιλαμβάνει παραδείγματα — όπως να σας χτυπούν, να σας αφήνουν έξω ή να σας φωνάζουν — το 62% των 13χρονων απάντησε ναι, με το 37% να λέει ότι συνέβη επανειλημμένα.
• Ένα στα τέσσερα 13χρονα δεν ανέφερε τον εκφοβισμό σε δάσκαλο ή φροντιστή.

Σε άρθρο του για την Irish Examiner, ο παιδοψυχοθεραπευτής Colman Noctor λέει, από την εμπειρία του, ότι πολλά παιδιά αισθάνονται τον αντίκτυπο αυτού του εκφοβισμού ακόμη και χωρίς να συνειδητοποιούν ότι αυτό συμβαίνει, γεγονός που καθιστά εξαιρετικά δύσκολο για αυτά να εντοπίσουν γιατί αισθάνονται λύπη, θυμό ή απομόνωση. Η ηλικία μπορεί επίσης να παίζει ρόλο στο γιατί οι έφηβοι παρέμεναν σιωπηλοί πιο συχνά από τα 9χρονα - είναι πιθανό να φοβόντουσαν ότι θα θεωρούνταν αδύναμοι ή ότι θα απομονώνονταν επειδή το είπαν σε έναν ενήλικα.

Τι συμβουλεύουν οι παιδοψυχολόγοι τους γονείς

Ενώ αυτή η μελέτη διεξήχθη στην Ιρλανδία, δεν είναι δύσκολο για τους γονείς σε άλλες χώρες και παιδοψυχολόγους να συσχετίσουν τα ευρήματα με τις δικές τους εμπειρίες. Πώς, λοιπόν, πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο που μιλάμε στα παιδιά μας για τον εκφοβισμό; Πώς μπορούμε να τα κάνουμε να μιλήσουν όταν μας χρειάζονται;

Ορίστε τον εκφοβισμό με σαφήνεια και δώστε παραδείγματα.

Στις ταινίες και στην τηλεόραση, έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε ένα μεγάλο παιδί να αρπάζει ένα μικρότερο, να το κολλάει στον τοίχο κρατώντας το από το πουκάμισό και να απαιτεί το χαρτζιλίκι του. Στην πραγματικότητα, όμως, αυτή είναι μια σπάνια εκδοχή του εκφοβισμού.

«Ο απλούστερος τρόπος για να εξηγήσουμε τον εκφοβισμό είναι ο εξής: είναι όταν κάποιος συνεχίζει να σου φέρεται με κακό, άσχημα ή πληγωτικό τρόπο επίτηδες, και αυτό δεν σταματά όταν του το ζητάς», λέει η ψυχοθεραπεύτρια Amber Young, ιδρύτρια του Cope & Calm Counseling. «Για τα μικρότερα παιδιά, θα μπορούσα να πω: «Ο εκφοβισμός είναι όταν κάποιος σε κάνει επίτηδες να νιώθεις άσχημα για τον εαυτό σου». Με τα μεγαλύτερα παιδιά και τους εφήβους, θα προσθέσω ότι μπορεί να είναι σωματικός, όπως σπρώξιμο ή χτύπημα, αλλά μπορεί επίσης να είναι συναισθηματικός, κοινωνικός ή ψηφιακός - όπως η διάδοση φημών, ο αποκλεισμός κάποιου ή η αποστολή άσχημων μηνυμάτων στο διαδίκτυο. Το χαρακτηριστικό είναι ότι επαναλαμβάνεται και σε κάνει να νιώθεις ανασφαλής ή ανεπιθύμητος.»

Αυτό το συναίσθημα συμμερίστηκε και η Δρ. Kathryn Steele, σχολική ψυχολόγος για την VocoVision, η οποία παρέχει υπηρεσίες τηλεϊατρικής θεραπείας στα σχολεία. «Συνήθως τους εξηγώ ότι ο εκφοβισμός είναι όταν κάποιος προσπαθεί σκόπιμα να βλάψει, να τρομάξει ή να χειραγωγήσει κάποιον άλλο σε τακτική βάση - είτε στην πραγματική ζωή, είτε μέσω του διαδικτύου, είτε ακόμα και αποκλείοντάς τον. Ενώ τα μεγαλύτερα παιδιά μπορούν να κατανοήσουν την ιδέα ότι περιλαμβάνει κοινωνικές, ψυχικές ή διαδικτυακές ενέργειες, για τα μικρότερα παιδιά μπορεί να το απλοποιήσω σε «όταν κάποιος συνεχίζει να σου φέρεται άσχημα, ακόμα και αφού του ζητήσεις να σταματήσει»».

Μερικά παραδείγματα συμπεριφορών εκφοβισμού περιλαμβάνουν:

• Να σας αποκαλούν με βρισιές
• Να σας αποκλείουν σκόπιμα — από παιχνίδια, ομαδικές συνομιλίες, στέκια ή από το τραπέζι στο σχολικό μεσημεριανό γεύμα
• Να είστε αποδιωγμένοι, για παράδειγμα ένα παιδί που λέει σε άλλους στην ομάδα να μην είναι φίλοι με ένα συγκεκριμένο παιδί
• Διαδικτυακός εκφοβισμός, όταν άλλα παιδιά χρησιμοποιούν μηνύματα, εφαρμογές ή διαδικτυακές συνδέσεις για να πουν ή να δημοσιεύσουν επιβλαβή πράγματα
• Να διαδίδονται φήμες για εσάς ή να σας κουτσομπολεύουν.
• Να σας επικρίνουν για πράγματα που δημοσιεύετε στο διαδίκτυο
• Να σας χτυπούν, να σας σπρώχνουν, να σας κλωτσούν ή να σας κάνουν οτιδήποτε σωματικό (συμπεριλαμβανομένης της κλοπής ή του σπασίματος αντικειμένων)

Τόσο η Young όσο και η Steele αναφέρουν ότι ο διαδικτυακός εκφοβισμός και ο κοινωνικός αποκλεισμός είναι οι μορφές εκφοβισμού που βλέπουν περισσότερο κατά τις πρακτικές τους. «Και επειδή αυτές οι μορφές είναι πιο αθόρυβες, τα παιδιά δεν συνειδητοποιούν πάντα ότι «μετρώνται» ως εκφοβισμός», λέει η Young.

Μην ρωτάτε, «Σου κάνουν bullying;» Ρωτήστε για την ημέρα του παιδιού σας.

Όπως γνωρίζουμε πλέον, τα παιδιά δεν ξέρουν πάντα πότε οι εμπειρίες τους θεωρούνται εκφοβισμός. Επιπλέον, έχει μια σοβαρή χροιά - μπορεί να πιστεύουν ότι αυτό που πρόκειται να κάνουν δεν πληροί τα κριτήρια να θεωρηθεί εκφοβισμός. Αντ' αυτού, η Young προτείνει να κάνετε συγκεκριμένες, ανοιχτές ερωτήσεις όπως:

«Με ποιον κάθισες σήμερα για μεσημεριανό;»

«Έχετε παρατηρήσει ποτέ ανθρώπους να σας αφήνουν εκτός ομαδικών συνομιλιών ή παιχνιδιών;»

«Τι συμβαίνει στο διαδίκτυο όταν δημοσιεύετε κάτι - απαντούν οι άνθρωποι ευγενικά;»

«Σας έχει πει ποτέ κανείς να μην κάνετε παρέα με συγκεκριμένα άτομα ή σε άλλους να μην κάνουν παρέα μαζί σας;»

«Προσεγγίστε το με περιέργεια, όχι με ανακριτική διάθεση», λέει. «Τα παιδιά είναι πιο πιθανό να ανοιχτούν αν αισθάνονται ασφαλή, δεν κρίνονται και ξέρουν ότι δεν θα βιαστείτε να το διορθώσετε χωρίς να ακούσετε πρώτα. Μερικές φορές, απλώς και μόνο το να κατονομάσετε ότι ο αποκλεισμός ή τα κακά σχόλια είναι μορφές εκφοβισμού βοηθά ένα παιδί να αναγνωρίσει τις δικές του εμπειρίες και να νιώσει λιγότερο μόνο».

Μην περιμένετε πολύ για να εμπλακείτε.

Είναι σημαντικό για τους γονείς να γνωρίζουν ότι ο εκφοβισμός μπορεί να κλιμακωθεί, λέει η Young. «Όταν η κακομεταχείριση γίνεται συνεχής παρενόχληση - ειδικά αν περιλαμβάνει απειλές σωματικής ή σεξουαλικής βλάβης - δεν είναι πλέον μόνο θέμα του σχολείου, αλλά και ποινικό. Εάν το παιδί σας αισθάνεται ανασφαλές ή έχει λάβει τέτοιες απειλές, ειδοποιήστε αμέσως το σχολείο και ενημερώστε τους ότι σκέφτεστε να λάβετε περαιτέρω μέτρα. Αυτό καθιστά σαφές ότι η ασφάλεια είναι η βασική προτεραιότητα και διασφαλίζει ότι η κατάσταση καταγράφεται τόσο σε σχολικό όσο και σε νομικό επίπεδο».

Το να ανακαλύψετε ότι το παιδί σας δέχεται εκφοβισμό ή είναι ο εκφοβιστής είναι ο χειρότερος φόβος κάθε γονέα. Αλλά με λίγη αναδιατύπωση του τρόπου με τον οποίο η οικογένειά σας προσδιορίζει τον εκφοβισμό, μπορείτε να βοηθήσετε στον εντοπισμό των άσχημων συμπεριφορών νωρίτερα, ώστε να μπορέσετε να διορθώσετε τις καταστάσεις.

Απόδοση του άρθρου A Study Found That Many Kids Don’t Realize They Are Being Bullied, But They Still Feel The Impact

Ευλαμπία Αγγέλου

Διερμηνέας Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας

Ανεξάρτητη Ερευνήτρια