Όταν το καθημερινό άγχος των γονιών γίνεται χρόνιο, μπορεί να οδηγήσει σε burnout των γονιών, μια έντονη εξάντληση που οδηγεί τους γονείς να νιώθουν αποκομμένοι από τα παιδιά τους και ανασφαλείς σχετικά με τις ικανότητές τους σαν γονείς, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Clinical Psychological Science. Αυτού του είδους η υπερκόπωση μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες και για τους γονείς και για τα παιδιά, αυξάνοντας την παραμέληση των παιδιών από τους γονείς και τις σκέψεις για απόδραση.
«Στο σύγχρονο πολιτισμικό πλαίσιο, ασκείται μεγάλη πίεση στους γονείς» αναφέρει η επικεφαλής της έρευνας Moira Mikolajczak του UCLouvain. «Αλλά το να είναι κανείς ο τέλειος γονιός είναι αδύνατον και η προσπάθεια να γίνει κανείς μπορεί να οδηγήσει σε εξάντληση. Σύμφωνα με την έρευνά μας, όποτε οι γονείς έχουν την δυνατότητα να ξαναγεμίσουν τις μπαταρίες τους για να αποφύγουν την εξάντληση, πάντα τα παιδιά βγαίνουν κερδισμένα».
Η Mikolajczak μαζί με την ομάδα της, τον James J. Gross του Stanford University και την Isabelle Roskam του UCLouvain άρχισαν να ενδιαφέρονται για το θέμα μετά από πολλά χρόνια επαφής με καλούς γονείς που, λόγω της εξάντλησης, κατέληγαν να είναι ακριβώς το αντίθετο από αυτό που προσπαθούσαν να είναι. Μολονότι προηγούμενη έρευνα είχε ασχοληθεί με τις αιτίες της εξάντλησης των γονιών, σχετικά λίγα ήταν γνωστά για τις συνέπειές του.
Οι ερευνητές αποφάσισαν να εξετάσουν ευθέως τα αποτελέσματα που συνδέονταν με τη γονεϊκή εξάντληση σε δύο έρευνες που παρακολουθούσαν τους γονείς στο πέρασμα του χρόνου. Στην πρώτη μελέτη η Mikolajczak και οι συνεργάτες της εντόπισαν και ήρθαν σε επαφή με γονείς μέσω κοινωνικών δικτύων, σχολείων, παιδιάτρων κτλ για να συμμετέχουν σε μια έρευνα για «την ευημερία των γονέων και την εξάντλησή τους». Οι γονείς, κυρίως Γαλλόφωνοι ενήλικες στο Βέλγιο, συμπλήρωσαν τρεις ομάδες ερωτήσεων στο διαδίκτυο που απείχαν περίπου 5,5 μήνες το ένα από το άλλο.
Οι μελέτες περιλάμβαναν ένα εργαλείο με 22 θέματα που μετρούσε το την υπερκόπωση των γονέων, τη συναισθηματική εξάντλησή τους, τη συναισθηματική αποστασιοποίηση και τα συναισθήματα ανικανότητας που βίωναν. Ένα εργαλείο μέτρησης με έξι θέματα που μετρούσε τις σκέψεις τους σχετικά με το να αποδράσουν, να φύγουν μακριά από την οικογένειά τους. Ένα εργαλείο με 17 θέματα που μετρούσε τον βαθμό στον οποίο παραμελούσαν τις σωματικές, εκπαιδευτικές και συναισθηματικές ανάγκες των παιδιών τους και ένα εργαλείο 15 θεμάτων που μετρούσε την τάση τους να καταφεύγουν σε λεκτική, σωματική ή ψυχολογική βία.
Επειδή πολλές από τις ερωτήσεις αφορούσαν ευαίσθητα θέματα, οι ερευνητές μέτρησαν επίσης την τάση των συμμετεχόντων να επιλέγουν κοινωνικά επιθυμητές απαντήσεις όταν έρχονται αντιμέτωποι με «δύσκολες» ερωτήσεις.
Συνολικά 2068 γονείς συμμετείχαν στην πρώτη έρευνα, με τους 557 από αυτούς να συμμετέχουν και στην τρίτη/τελευταία έρευνα.
Τα δεδομένα έδειξαν ισχυρή συσχέτιση ανάμεσα στο burnout και στις τρεις μεταβλητές: τη θέληση να αποδράσουν, την παραμέληση και τη βία από την πλευρά των γονιών και στις τρεις χρονικές στιγμές.
Το burnout των γονιών στην πρώτη και δεύτερη έρευνα συνδεόταν με μετέπειτα παραμέληση, άσκηση βίας από την πλευρά τους και μια μεγάλη επιθυμία να φύγουν μακριά από την οικογένειά τους.
Οι ερευνητές βρήκαν ότι η εξάντληση και η παραμέληση από την πλευρά των γονέων είχαν μια κυκλική σχέση: Η εξάντληση οδηγούσε σε αυξημένη παραμέληση, που με την σειρά του οδηγούσε σε αυξημένη εξάντληση κοκ. Η άσκηση βίας από την πλευρά των γονιών εμφανιζόταν να είναι καθαρή συνέπεια της υπερκόπωσης. Σημαντικό είναι ότι όλα αυτά τα μοτίβα διατηρούνταν ακόμα και όταν οι ερευνητές λάμβαναν υπόψη και την τάση των συμμετεχόντων για κοινωνικά αποδεκτές απαντήσεις. Ακόμα μια διαδικτυακή έρευνα με αγγλόφωνους γονείς κατά κύριο λόγο στην UK είχε παρόμοια ευρήματα. Σε συνδυασμό, τα δεδομένα υποδεικνύουν ότι η εξάντληση των γονιών είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε επιθυμία να αποδράσουν, σε παραμέληση των παιδιών και άσκηση βίας από την πλευρά των γονέων.
«Εκπλαγήκαμε λίγο με την ειρωνεία των αποτελεσμάτων» αναφέρει η Mikolajczak. “Αν θέλεις πολύ να κάνεις το σωστό, μπορεί να καταλήξεις να κάνεις τελικά το λάθος. Η μεγάλη πίεση στους γονείς μπορεί να τους οδηγήσει σε εξάντληση, η οποία με την σειρά της να έχει καταστροφικά αποτελέσματα για τους γονείς και τα παιδιά». Περαιτέρω έρευνες είναι αναγκαίες για τη διερεύνηση του θέματος. Αν μη τι άλλο, τα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα ενδιαφέροντα και μπορούν να μας διδάξουν πολλά.
«Οι γονείς πρέπει να μάθουν ότι το να προσέχουν τον εαυτό τους κάνει καλό και στο παιδί τους. Όταν αισθάνονται πολύ κουρασμένοι θα πρέπει να ζητούν βοήθεια. Οι ειδικοί που ασχολούνται με θέματα υγείας αλλά και με θέματα παιδιών θα πρέπει να γνωρίζουν για την εξάντληση έτσι ώστε αφενός να το εντοπίζουν και αφετέρου να παρέχουν την κατάλληλη βοήθεια και καθοδήγηση στους γονείς. Η υπερκόπωση των γονιών θα πρέπει να σταματήσει να είναι ταμπού και να ενημερωθεί ο κόσμος σχετικά με το τι είναι, πώς προκαλείται, τι συνέπειες μπορεί να έχει και τι μπορεί να γίνει για την αντιμετώπισή του» αναφέρει η Mikolajczak.
Απόδοση του άρθρου Parental Burnout Can Lead to Harmful Outcomes for Parent and Child
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός (Παν. Θεσσαλίας)
Νηπιαγωγός (Α.Π.Θ.)
MEd - Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου