Ως βλέποντα άτομα είναι δύσκολο να κατανοήσουμε πώς είναι μια σχολική ημέρα για έναν μαθητή με τύφλωση ή σοβαρά προβλήματα όρασης. Σύμφωνα με την American Foundation for the Blind οι ανάγκες κάθε μαθητή είναι διαφορετικές και κρίνεται απαραίτητη η ύπαρξη ειδικά εκπαιδευμένου προσωπικού για την υποστήριξή του. Δείτε μερικές συμβουλές για το πώς μπορείτε να διδάξετε μαθητές με σοβαρά προβλήματα όρασης.
Η Charlene Laferrera είναι εξειδικευμένη δασκάλα για άτομα με οπτική αναπηρία. Τα τελευταία 30 χρόνια έχει δουλέψει σε πολλά σχολεία, μεταξύ των οποίων και το Perkins School for the Blind στο Watertown, με μαθητές 0-22 ετών. Η Magali Gueths είναι επίσημη εκπαιδεύτρια κινητικότητας και προσανατολισμού τα τελευταία 15 χρόνια και έχει δουλέψει σε πολλά διαφορετικά περιβάλλοντα. Η Magali έχει έναν γιο με ολική τύφλωση, γεγονός που τη βοηθά να κατανοεί σε βάθος τις ανάγκες των μαθητών με οπτική αναπηρία. Οι δύο εξειδικευμένες επιστήμονες δίνουν τις ακόλουθες συμβουλές στους εκπαιδευτικούς:
1) Να χρησιμοποιείτε πάντα ονόματα. Πάντα να χρησιμοποιείτε το μικρό όνομά του μαθητή με προβλήματα όρασης όταν απευθύνεστε σε αυτόν. Έτσι θα ξέρει ότι του μιλάτε. Όταν τον συναντάτε στους διαδρόμους μην λέτε απλώς ένα «γεια». Το άτομο μπορεί να μην καταλάβει ποιος είστε ή ότι απευθύνεστε σε αυτό. Πείτε του καλύτερα «Γεια σου, Γιάννη. Είμαι η κυρία Μαρία. Πώς είσαι σήμερα;» Ζητήστε και από τους υπόλοιπους μαθητές σας να κάνουν το ίδιο προκειμένου να ενισχυθεί η επικοινωνία στη σχολική κοινότητα.
2) Δεν πειράζει να χρησιμοποιείτε λέξεις που αναφέρονται στην όραση. Μην αποφεύγετε λέξεις όπως «βλέπω», «κοιτάζω». Όπως και στους βλέποντες μαθητές, έτσι και στους μαθητές με οπτική αναπηρία οι λέξεις αυτές θα πρέπει να είναι μέρος του λεξιλογίου τους που εκφράζουν πώς βλέπουν (ίσως μέσω της αφής) τα πράγματα και για να χρησιμοποιούνται στις καθημερινές συνομιλίες πχ «Θα σε δω αργότερα»- με την έννοια της συνάντησης.
3) Μην δείχνετε, μην κάνετε χειρονομίες. Χρησιμοποιείτε για όλα προφορικό λόγο. Όταν χρησιμοποιείτε τον πίνακα πάντα να λέτε και μεγαλόφωνα όσα γράφετε έτσι ώστε οι μαθητές με σοβαρά προβλήματα όρασης να μπορούν να παρακολουθούν το μάθημα. Να χρησιμοποιείτε επιρρήματα και άλλες λέξεις που δηλώνουν τόπο και κατεύθυνση για να αντιλαμβάνεται ο μαθητής την ακριβή θέση του αντικειμένου στον χώρο. Πχ «Η μπάλα είναι δίπλα στην πόρτα» και όχι «Η μπάλα είναι εκεί». Να αποφεύγετε λέξεις του τύπου «εδώ», «εκεί», και χειρονομίες για τη δήλωση κατεύθυνσης πχ να δείξετε προς την πόρτα χωρίς να πείτε τίποτα καθώς οι μαθητές με οπτική αναπηρία δεν μπορούν να το δουν.
4) Μην ρωτάτε τον μαθητή αν μπορεί να δει κάτι. Μην ρωτάτε τον μαθητή «Μπορείς να το δεις αυτό;». Συχνά μπορεί να το δει, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι έχει πρόσβαση στο υλικό ή μπορεί να το διαβάσει. Αντί να το ρωτάτε «Μπορείς να τα δεις», ρωτήστε το «Μπορείς να βρεις το Χ» ή «Μπορείς να αναγνωρίσεις όλους τους αριθμούς και όλες τις λέξεις χωρίς να μαντέψεις;» ή «Βλέπεις κάποια μέρη του πίνακα καλύτερα από κάποια άλλα;»
5) Η σωστή θέση είναι βασική. Πάντα να εκμεταλλεύεστε τη δυνατή πλευρά της όρασης του μαθητή. Αν για πχ ο μαθητής χρησιμοποιεί το αριστερό του μάτι, πρέπει να κάθεται στη δεξιά πλευρά της τάξης, μακριά από τα παράθυρα. Οι διάφορες πηγές φωτός (ήλιος, παράθυρα) ιδανικά θα πρέπει να είναι από πίσω του.
6) Αντίθεση, αντίθεση, αντίθεση :Να χρησιμοποιείτε αντιθέσεις για τα πάντα. Να σκέφτεστε «έντονο, μεγάλο και απλό». Χρησιμοποιείτε μπάλες με φωτεινά χρώματα που έρχονται σε αντίθεση με το πάτωμα του γυμναστηρίου. Στις σκάλες, τουλάχιστον το πρώτο και το τελευταίο σκαλί θα πρέπει να έχει στην άκρη του κολλητική ταινία έντονου χρώματος που έρχεται που σε αντίθεση με το χρώμα της σκάλας (συνήθως κίτρινο).
7) Ακολουθώντας τον αρχηγό. Όταν το παιδί με προβλήματα όρασης είναι στη γραμμή, κατευθύνετε την προσοχή του στο παιδί που βρίσκεται μπροστά του χρησιμοποιώντας το χρώμα των ρούχων ή των μαλλιών του και ζητώντας του να κάνει ό,τι κάνει και αυτό το παιδί (να σταματάει, να περπατάει ίσια, να στρίβει κτλ), αλλά πάντα με αργό ρυθμό για να είναι ασφαλές.
8) Να είστε ένας σίγουρος οδηγός. Αν πρέπει να λειτουργήσετε ως οδηγός για ένα παιδί νηπιαγωγείου ή μικρότερης ηλικίας, βάλτε το να σας κρατάει από δύο δάχτυλα ή από τον καρπό σας. Δεν πρέπει να το κρατάτε εσείς εκτός και αν πρόκειται για την ασφάλειά του. Από τα μεγαλύτερα παιδιά ζητήστε να σας κρατάνε λίγο πάνω από τον αγκώνα σας με το κυρίαρχό τους χέρι.
9) Πρώτα η ασφάλεια. Οι μαθητές πρέπει να κατανοήσουν τους κανόνες του δρόμου και να χρησιμοποιούν πάντα στην δεξιά πλευρά των διαδρόμων ή το δεξί κιγκλίδωμα. Χρησιμοποιείτε όρια όπως, κώνους στο γυμναστήριο, γραμμές στο πεζοδρόμιο για να ακολουθούν από το σχολείο στην παιδική χαρά κοκ. Αν γίνουν αλλαγές στην τάξη, δείτε τις μαζί με το μαθητή πριν έρθουν τα άλλα παιδιά. Κινηθείτε μαζί στον χώρο, καθοδηγήστε το να βρει τα αντικείμενα έτσι ώστε να ξέρει πού είναι το καθετί.
10) Εξετάστε τις πεποιθήσεις σας. Κατανοήστε τις πεποιθήσεις σας σχετικά με το τι μπορεί να κάνει ένας μαθητής με σοβαρή οπτική αναπηρία μέσα και έξω από την τάξη. Εξετάστε αν πραγματικά τον αποδέχεστε. Η δική σας αποδοχή άλλωστε θα γίνει παράδειγμα για όλους τους μαθητές της τάξης.
Απόδοση του άρθρου 10 Tips for Teaching Blind or Visually Impaired Students
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική παιδαγωγός - νηπιαγωγός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου