Μην τιμωρείτε το παιδί σας για κάτι που δεν μπορεί να ελέγξει.

Κάντε εχθρό σας τη ΔΕΠΥ και όχι το παιδί σας. Προσπαθείτε να εντοπίζετε κάθε μέρα στιγμές που το παιδί σας είναι καλό. Σταματήστε να κατηγορείτε τους άλλους …

Οι περισσότεροι γονείς είναι καλοί γονείς. Αλλά αν ο γιος σας ή η κόρη σας έχει Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής με ή χωρίς Υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ- ΔΕΠ) το “καλός” μπορεί να μην είναι αρκετό. Για να είστε σίγουρος/ να διασφαλίσετε ότι το παιδί σας είναι χαρούμενο και καλά προσαρμοσμένο και να εξασφαλίσετε το ίδιο και για το μέλλον- και για να δημιουργήσετε ένα ήρεμο περιβάλλον στο σπίτι- θα πρέπει να είστε σπουδαίοι γονείς. 

Ευτυχώς είναι πιο εύκολο από ό,τι φαντάζεστε να πάει κανείς από το «καλός» στο «σπουδαίος». Το μόνο που πρέπει να κάνει κανείς είναι μικρές προσαρμογές στις στρατηγικές διαπαιδαγώγησης, φροντίδας και αλληλεπίδρασης με το παιδί. Δείτε τι είναι αποτελεσματικό και γιατί:

1) Αποδεχτείτε το γεγονός ότι το παιδί σας – όπως και κάθε παιδί- δεν είναι τέλειο. Δεν είναι εύκολο να αποδεχτείτε ότι υπάρχει κάτι «μη φυσιολογικό» στο παιδί σας. Αλλά ένα παιδί που διαισθάνεται τη δυσαρέσκεια των γονιών του – και την απαισιοδοξία τους σχετικά με τις προοπτικές του- είναι αδύνατο να αναπτύξει αυτοεκτίμηση και πίστη ότι μπορεί να τα καταφέρει, στοιχεία που χρειάζεται για να γίνει ένας ευτυχισμένος και κοινωνικά προσαρμοσμένος ενήλικας. «Για να νιώσει ένα παιδί ότι το αποδέχονται και το υποστηρίζουν πρέπει να νιώθει ότι οι γονείς του πιστεύουν στις ικανότητές του» εξηγεί ο Ken Brown – Gratchev. Ph. D., εκπαιδευτής ειδικής αγωγής στο Kaiser Permanente στο Portland του Oregon. «Μόλις οι γονείς μάθουν να κοιτάζουν τα «δώρα/ χαρίσματα» της ΔΕΠΥ- όπως την τρομερή ενέργεια, τη δημιουργικότητα και τις διαπροσωπικές δεξιότητες- θα δουν το παιδί τους να λάμπει». Η Carol Barnier, του New Fairfield στο Connecticut, βλέπει την «λάμψη» στο παιδί της με ΔΕΠΥ. «Το παιδί μου προορίζεται για κάτι όμορφο, κάτι που δεν θα μπορούν να κάνουν τα πιο ήσυχα ή ενεργητικά αλλά σε κανονικά πλαίσια παιδιά», λέει. Σκέφτομαι διάφορες ασχολίες όπου η ανεξάντλητη και τρομερά μεγάλη ενέργεια μπορεί να είναι ένα απίστευτο προσόν. Ζηλεύω τον ακούραστο ενθουσιασμό του για τη ζωή και αναρωτιέμαι τι παραπάνω θα μπορούσα να είχα κατορθώσει εγώ αν ήμουν τόσο ευλογημένη». Βάλτε τα δυνατά σας να αγαπήσετε το παιδί σας άνευ όρων. Να του συμπεριφέρεστε σαν να είναι ήδη το πρόσωπο που θα θέλατε να είναι. Με αυτό τον τρόπο θα γίνει αυτό το πρόσωπο. 

2) Μην πιστεύετε όλα τα «άσχημα νέα» για το παιδί σας. Δεν είναι καθόλου αστείο να ακούτε το εκπαιδευτικό προσωπικό του σχολείου να περιγράφει το παιδί σας ως «αργό» ή χωρίς κίνητρα. Μην αφήνετε όμως αυτά τα αρνητικά σχόλια να σας αποτρέψουν από το να κάνετε ό,τι καλύτερο μπορείτε για να καλύψετε τις εκπαιδευτικές του ανάγκες. Άλλωστε, τα παιδιά με ΔΕΠΥ μπορούν να τα καταφέρουν αν τους παρέχουμε τη βοήθεια που χρειάζονται. «Αν και είναι αλήθεια ότι το μυαλό του παιδιού σας δουλεύει διαφορετικά, σίγουρα έχει την ικανότητα να μαθαίνει και να τα καταφέρνει όπως και κάθε άλλο παιδί» αναφέρει ο George DuPaul , Ph. D καθηγητής της σχολικής ψυχολογίας στο Lehigh University στο Bathlehem στην Pennsylvania. «Δείτε το αλλιώς – αν το παιδί σας είχε διαβήτη ή ασθμα, θα διστάζατε, έστω για μια στιγμη, να παλέψετε για το καλό του; Όπως το διαβητικό παιδί χρειάζεται ινσουλίνη και το ασθματικό παιδί θέλει το βοήθημα για να αναπνέει, έτσι και το παιδί με ΔΕΠΥ χρειάζεται ένα προσαρμοσμένο σχολικό περιβάλλον. Η Sue Greco στο Warwick, στο Rhode Island, είναι ανένδοτη καθώς είναι ο πιο μεγάλος/ δυνατός υποστηρικτής του 11χρονου παιδιού της. «Ο γιος μου έχει σπουδαίο μυαλό» αναφέρει. «Είναι αρχηγός, με υπέροχες ιδέες, αλλά στο δημόσιο γενικό σχολείο που πηγαίνει τον έχουν εντάξει στην κατηγορία ‘Ανίκανος να πετύχει’. Επειδή ξέρω ότι είναι ικανός για πάρα πολλά πράγματα, τον έγραψα σε ένα καθολικό σχολείο, ελπίζοντας ότι οι υψηλότερες ακαδημαϊκές προσδοκίες και η υπάρχουσα οργάνωση θα αποτελέσουν προκλήση – με τη θετική έννοια- για αυτόν». 

3) Μην υπερεκτιμάτε τη σπουδαιότητα της φαρμακευτικής αγωγής. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι σε πολλά παιδιά με ΔΕΠΥ η σωστή φαρμακευτική αγωγή μπορεί να έχει μεγάλη (θετική) διαφορά στην συμπεριφορά τους. Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει ότι η φαρμακευτική αγωγή είναι το μόνο πράγμα που κάνει τη διαφορά. Δεν θα πρέπει να κάνουμε το παιδί να νιώθει ότι η καλή συμπεριφορά δεν εξαρτάται από τις προσπάθειες που κάνει. Όταν πιάσετε το παιδί σας να κάνει κάτι που επανειλημμένα του έχετε ζητήσει να μην κάνει, πολεμήστε την παρόρμησή σας να το ρωτήσετε αν πήρε τα φάρμακά του το πρωί. Και ποτέ μην το απειλήσετε ότι θα αυξήσετε την δοσολογία επειδή έκανε κάτι μη αποδεκτό. «Δηλώσεις τέτοιου είδους δίνουν στο παιδί την εντύπωση ότι η συμπεριφορά του καθορίζεται αποκλειστικά από εξωτερικούς παράγοντες» λέει ο Dr. Brown-Gratchev. «Είναι ευθύνη των γονέων να στείλουν ξεκάθαρα το μήνυμα στα παιδιά τους ότι, ενώ τα φάρμακα βελτιώνουν τις δεξιότητες που ήδη κατέχει το παιδί, δεν μπορούν να λύσουν με μαγικό τρόπο όλα τα προβλήματά τους». Όπως χαρακτηριστικά λέει η Sara Bykowski, μητέρα δύο αγοριών με ΔΕΠΥ που ζει στην Αngola στην Indiana, «Λέω στα παιδιά μου ότι τα φάρμακά τους είναι σαν τα γυαλιά. Τα γυαλιά βελτιώνουν την όραση που έχει ήδη το άτομο. Τα παιδιά μου γνωρίζουν ότι ο αυτοέλεγχος, όσο περιορισμένος και αν είναι, είναι ο βασικός παράγοντας για τη διαχείριση της συμπεριφοράς».

4) Βεβαιωθείτε ότι γνωρίζετε τη διαφορά ανάμεσα στην επιβολή της πειθαρχίας και την τιμωρία. Πόσο συχνά έχετε παραπονεθεί σε φίλους ή μέλη της οικογένειας (ή ακόμα και σε έναν θεραπευτή) «φώναξα, απείλησα, έκανα κήρυγμα, τα έβαλα σε time – out, τους μάζεψα τα παιχνίδια, ακύρωσα εξόδους, τα δωροδόκησα, τα παρακάλεσα, ακόμα τους έδωσα και μερικά χτυπήματα - αλλά τίποτα δεν έχει αποτέλεσμα!». Βλέπετε ποιο είναι το πρόβλημα σε αυτή την προσέγγιση; Οποιοδήποτε παιδί και αν εκθέσουμε σε μια τέτοια ποικιλία διαφορετικών μεθόδων θα μπερδευτεί. Και μια από τις πιο αποτελεσματικές προσεγγίσεις πειθαρχίας – το «καρότο» της θετικής ανατροφοδότησης – δεν αναφέρεται καν. «Πολλοί γονείς χρησιμοποιούν τους όρους ‘επιβολή πειθαρχίας’ και ‘τιμωρία’ σαν να είναι ταυτόσημοι» αναφέρει ο Ph. D Sal Severe, συγγραφέας του βιβλίου “How to behave so your preschooler will too”. «Στην πραγματικότητα, ωστόσο, είναι πολύ διαφορετικά. Η πειθαρχία είναι προτιμότερη καθώς διδάσκει στο παιδί πώς να συμπεριφέρεται. Περιλαμβάνει επεξήγηση σχετικά με την ανεπιθύμητη/μη αποδεκτή συμπεριφορά και προσανατολισμό στην επιθυμητή- παράλληλα με θετική ενίσχυση κάθε φορά που το παιδί επιλέγει να συμπεριφερθεί με σωστό τρόπο. Αντιθέτως, η τιμωρία χρησιμοποιεί τον φόβο και την ντροπή προκειμένου να αναγκάσει το παιδί να συμπεριφερθεί με συγκεκριμένο τρόπο. Και η τιμωρία έχει το ρόλο και την αξία της. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να περιλαμβάνει σωματική ή λεκτική κακοποίηση, και θα πρέπει να χρησιμοποιείται ως ύστατη λύση. Για παράδειγμα, αν το παιδί σας συνεχίζει να τραβάει την ουρά της γάτας, ενώ του έχετε επανειλημμένα πει να μην το κάνει- τότε πρέπει να τιμωρηθεί. Συχνά, ο καλύτερος τρόπος για να πειθαρχήσει ένα παιδί με ΔΕΠΥ είναι μέσω ενός απλού προγράμματος τροποποίησης της συμπεριφοράς (program of behavior modification). Ορίστε κατάλληλους για την ηλικία και εφικτούς στόχους για το παιδί και μετά επιβραβεύετε συστηματικά κάθε μικρό επίτευγμα μέχρι να γίνει η επιθυμητή συμπεριφορά ρουτίνα. Επιβραβεύοντας την θετική συμπεριφορά (αντί να τιμωρεί κανείς την αρνητική/ ανεπιθύμητη συμπεριφορά), βοηθάτε το παιδί σας να νιώσει ευτυχισμένο – και αυξάνετε τα κίνητρα που έχει για να κάνει το σωστό. 

5) Ποτέ μην τιμωρείτε το παιδί για μια συμπεριφορά που δεν μπορεί να ελέγξει. Φανταστείτε να λέτε στο δεκάχρονο παιδί σας να φτιάξει το κρεβάτι του. Τώρα φανταστείτε ότι λίγα λεπτά αργότερα το βρίσκετε στο άστρωτο κρεβάτι του να παίζει κάρτες. Τι πρέπει να κάνετε ; Να το μαλώσετε αυστηρά και να το βάλετε time – out; Σύμφωνα με τον Dr. Severe, αυτή δεν είναι η καλύτερη προσέγγιση. Σε πολλές περιπτώσεις, λέει, ένα παιδί με ΔΕΠΥ δεν καταφέρνει να υπακούσει όχι επειδή είναι προκλητικό, αλλά απλώς επειδή αποσπάται η προσοχή του από αυτό που πρέπει να κάνει (στην συγκεκριμένη περίπτωση από το να στρώσει το κρεβάτι του). Η διάσπαση της προσοχής είναι ένα κοινό σύμπτωμα της ΔΕΠΥ – κάτι που μπορεί να μην είναι σε θέση να ελέγξει. Και όταν επανειλημμένα τιμωρείτε ένα παιδί για μια συμπεριφορά που δεν μπορεί να ελέγξει, το προετοιμάζετε για να αποτύχει. Και τελικά, η επιθυμία του να σας ευχαριστήσει εξαφανίζεται. Σκέφτεται «Γιατί να προσπαθήσω;» και έτσι η σχέση παιδιού – γονιών καταστρέφεται. Η καλύτερη προσέγγιση σε τέτοιου είδους καταστάσεις μπορεί να είναι απλώς να υπενθυμίσετε στο παιδί σας τι πρέπει να κάνει. Η τιμωρία έχει νόημα όταν είναι σαφώς ξεκάθαρο ότι το παιδί σας είναι προκλητικό – για παράδειγμα, αν αρνείται να φτιάξει το κρεβάτι του. 

6) Σταματήστε να κατηγορείτε τους άλλους ανθρώπους για τις δυσκολίες του παιδιού σας. Μήπως είστε εκείνος ο τύπος γονιού που βρίσκει σε όλους λάθη εκτός από το παιδί σας; Μήπως λέτε εκφράσεις του τύπου «Αυτός ο οδηγός δεν έχει έλεγχο στα παιδιά του σχολικού» ή «Αν ο δάσκαλος ήταν καλύτερος σε θέματα διαχείρισης συμπεριφοράς, η κόρη μου δεν θα είχε τόσα προβλήματα στο σχολείο ;» Οι άλλοι άνθρωποι μπορούν να ενισχύουν τα προβλήματά του παιδιού σας. Αλλά όταν ρίχνετε το φταίξιμο αποκλειστικά στους άλλους, ενθαρρύνετε το παιδί σας να διαλέγει τον εύκολο δρόμο. Για ποιο λόγο να πάρει προσωπικά την ευθύνη για τις πράξεις του όταν μπορεί να κατηγορήσει κάποιον άλλο (ή αν επανειλημμένα ακούει εσάς να κατηγορείτε τους άλλους);

7) Να προσέχετε όταν ξεχωρίζετε την πράξη από τον δράστη. «Τα ξύλα και οι πέτρες σπάνε κόκαλα, αλλά τα λόγια δεν μπορούν να με πληγώσουν ;»Μην το πιστεύετε αυτό. Τα παιδιά που επανειλημμένα ακούνε άσχημα πράγματα για τον εαυτό τους, συχνά καταλήγουν να πιστεύουν τελικά αυτά τα πράγματα. Όσο εκνευριστική και αν είναι η συμπεριφορά του παιδιού σας, ποτέ μην το πείτε «τεμπέλη», «χαμένο στο διάστημα» ή ό,τι άλλο μπορεί να τα πληγώσει. Και σταματήστε τον εαυτό σας αν αρχίσετε να λέτε κάτι του τύπου «Είσαι τόσο τσαπατσούλης, γιατί δεν μπορείς να κρατήσεις το δωμάτιό σου καθαρό ;» ή «Τι συμβαίνει με σένα; Στο είπα μια, στο είπα χίλιες φορές…». Η Carol Brady, Ph. D, παιδοψυχολόγος στο Houston, το εξηγεί ως εξής: «Οι γονείς πρέπει να κάνουν τη ΔΕΠΥ εχθρό – και όχι το παιδί. Όταν προσωποποιείτε τα προβλήματα του παιδιού που σχετίζονται με τη ΔΕΠΥ, η αυτοεκτίμησή του χάνεται. Αλλά όταν κάνετε ομάδα με το παιδί σας προκειμένου να βρείτε λύσεις απέναντι σε αρνητικές/ ανεπιθύμητες συμπεριφορές, δημιουργείτε ένα κλίμα όπου το παιδί σας νιώθει ότι το αγαπάτε και το υποστηρίζετε παρά τις δυσκολίες του». Την επόμενη φορά που στο δωμάτιο του παιδιού σας θα γίνεται πανικός, πείτε του «Έχουμε ένα πρόβλημα και χρειάζομαι τη βοήθειά σου για να το λύσω». Εξηγήστε του ότι είναι δύσκολο να το βάλετε στο κρεβάτι του το βράδυ γιατί φοβάστε ότι θα σκοντάψετε στα παιχνίδια του που είναι σκόρπια στο πάτωμα ή πείτε του ότι αν αφήνει φαγητό στο δωμάτιό του θα γεμίσει έντομα. Ρωτήστε το για πιθανές λύσεις. Όσο πιο πολύ εμπλέκεται το παιδί στη λύση του προβλήματος, τόσο καλύτερο θα είναι το αποτέλεσμα. 

8) Μην βιάζεστε να πείτε «όχι». Σε όλα τα παιδιά πρέπει να λέμε «όχι» κάποιες φορές – προκειμένου να τα προφυλάξετε από κάτι επικίνδυνο ή μη κατάλληλο. Αλλά πολλοί γονείς λένε «όχι» αντανακλαστικά, χωρίς να σκεφτούν αν θα μπορούσαν όντως να πούνε «ναι». Και το παιδί που ακούει το «όχι» πολλές φορές είναι πιθανό να επαναστατήσει – ιδίως αν είναι παρορμητικό. Γιατί οι γονείς έχουν την τάση να λένε «όχι» τόσο γρήγορα; Συχνά, είναι εξαιτίας του φόβου («Όχι, δεν μπορείς να πας μόνος σου στο σχολείο»), της ανησυχίας («Όχι, δεν μπορείς να κοιμηθείς στο σπίτι του φίλου σου μέχρι να γνωρίσω τους γονείς του»), μιας διάθεσης για έλεγχο («Όχι, δεν μπορείς να πάρεις ένα σνακ πριν το δείπνο») ή μιας ανταγωνιστικής ανάγκης («Όχι σήμερα, μικρέ, είμαι πολύ κουρασμένος»). Οι έξυπνοι γονείς ξέρουν πότε να πουν «όχι» και πότε πρέπει να πάρουν μια βαθιά ανάσα και να πουν «ναι». Σε πολλές περιπτώσεις, μια μικρή αλλαγή στον τρόπο που χρησιμοποιείτε το «ναι» και το «όχι» με το παιδί σας μπορεί να κάνει την διαφορά ανάμεσα σε μια ευχάριστη αλληλεπίδραση και μια δυσάρεστη αντιπαράθεση. Ας πούμε για παράδειγμα ότι το παιδί σας θέλει να παίξει έξω, αλλά εσείς θέλετε να καθίσει και να κάνει τις ασκήσεις του. «Αντί αυτόματα να πείτε όχι», προτείνει ο Dr. DuPaul, «ζητήστε του να σκεφτείτε μαζί μια εφικτή λύση». Με αυτό τον τρόπο, θα νιώθει ότι έχει κάποιο είδος ελέγχου της κατάστασης και ότι προσπαθείτε να εκπληρώσετε τις επιθυμίες του. Θα νιώθει λιγότερο θυμωμένο και θα είναι πιο συνεργάσιμο. 

9) Να δίνετε περισσότερη προσοχή στη θετική συμπεριφορά του παιδιού. Στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα συμπεριφοράς του παιδιού τους, πολλοί γονείς δεν δίνουν σημασία στους θετικούς τρόπους με τους οποίους συμπεριφέρεται, επηρεάζοντας αρνητικά την καθημερινότητα όλης της οικογένειας. «Μάθετε και πάλι στον εαυτό σας να βλέπει τα θετικά» λέει η Dr. Severe. «Πιάστε το παιδί σας να είναι καλό ή να κάνει κάτι καλό και επαινέστε το. Όταν εντοπίζετε και επαινείτε επιθυμητές συμπεριφορές, του διδάσκετε τι ακριβώς θέλετε – και όχι τι δεν θέλετε να κάνει». Να θυμάστε ότι κάποια προβλήματα συμπεριφοράς που αποδίδονται στη ΔΕΠΥ είναι κοινά για όλα τα παιδιά αυτής της ηλικίας. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζει κανείς τα στάδια της παιδικής ανάπτυξης – ιδίως αν το παιδί με ΔΕΠΥ είναι το πρώτο του ! Κάντε το γέλιο και την ευτυχία μέρος της οικογενειακής ζωής σας. Κάντε μαζί βόλτες με τα ποδήλατα. Παίξτε μαζί τους στο πάρκο. Επισκεφθείτε μουσεία μαζί. Πηγαίνετέ τα σε ταινίες. Σίγουρα η ζωή με ΔΕΠΥ μπορεί να είναι μια πρόκληση. Αλλά η ανταμοιβή για τους γονείς που συνδέονται πραγματικά με τα παιδιά τους είναι υπέροχη!

10) Μάθετε να είστε προετοιμασμένοι για πιθανές «εκρηκτικές» καταστάσεις. Φανταστείτε ότι η κόρη σας έχει πρόσκληση για να πάει σε ένα πάρτι. Αυτά είναι πολύ καλά νέα, ιδίως για ένα παιδί που δεν είναι πολύ δημοφιλές μεταξύ των συμμαθητών του. Φανταστείτε τώρα ότι το πάρτι το κάνει το κορίτσι με το οποίο η κόρη σας έχει μαλώσει πρόσφατα. Απλά σταυρώνετε τα δάχτυλά σας και ελπίζετε για το καλύτερο; «Φυσικά και όχι», λέει ο Dr. PuPaul. «Οι γονείς περνούν πάρα πολύ χρόνο αντιδρώντας σε όσα συμβαίνουν αντί να περνούν χρόνο στο να εξετάζουν και να προγραμματίζουν πράγματα και καταστάσεις πριν συμβούν». Ένα απλό πλάνο- σχέδιο, λέει, είναι πολλές φορές το μόνο που χρειάζεται για να μην μετατραπεί μια εμπειρία από θετική σε αρνητική. «Στο δικό μας σπίτι έχουμε ‘το σχέδιο’» λέει η Sara Bykowski. «Πριν πάμε σε κάποιο κατάστημα ή στο σπίτι ενός φίλου, μιλάμε για την συμπεριφορά που πρέπει να έχουμε και τι μπορεί να πάει στραβά. Επίσης, έχουμε μια ρουτίνα για τα προβλήματα που προκύπτουν. Μπορεί να του πω «μπορώ να σου μιλήσω για ένα λεπτό;» και να το πάρω λίγο πιο εκεί από τα υπόλοιπα παιδιά. Συζητάμε τι συμβαίνει και προσπαθούμε να βρούμε μια λύση. Κάποιες φορές, ακόμα και τώρα, αναγκαζόμαστε να φεύγουμε νωρίτερα από τέτοιου είδους κοινωνικές καταστάσεις. Αλλά αυτό συμβαίνει όλο και πιο σπάνια πια». Ό,τι και αν κάνετε, θα πρέπει να το κάνετε με σταθερότητα και συνέπεια. «Όλα τα παιδιά επωφελούνται από την συνέπεια» αναφέρει ο Dr. DuPaul «αλλά ιδιαιτέρως τα παιδιά με ΔΕΠΥ χρειάζονται την συνέπεια. Δεν είναι πολυτέλεια για αυτά». Μια αλλαγή της τελευταίας στιγμής στο πρόγραμμα ή μια διακοπή σε μια οικεία ρουτίνα μπορεί να προκαλέσει χάος σε ένα παιδί που νιώθει ότι όλο τον καιρό είναι εκτός ισορροπίας, προσπαθώντας να τα καταφέρει». Το καλύτερο είναι να υπάρχουν ρουτίνες και σχέδια που να ακολουθείτε. «Στήστε το σπιτικό σας με έναν τρόπο που να ενθαρρύνει την οργάνωση και την υπευθυνότητα και μετά διοικήστε το σαν να είναι στρατώνας», προτείνει η ειδική στη ΔΕΠΥ Shirley McCurdy, ειδική σε θέματα οργάνωσης και συγγραφέας του βιβλίου The Floor is Not an Option. «Να σκέφτεστε τρόπους εύκολους και ένα μεγάλο ημερολόγιο με χρώματα για συγκεκριμένα πράγματα (colour – code) για την οικογένεια». Βεβαιωθείτε ότι εσείς και ο/η σύντροφός σας συμφωνείτε σε θέματα οργάνωσης και πειθαρχίας. «Οι γονείς που δεν έχουν τις ίδιες απόψεις όσο αφορά τα κίνητρα και την πειθαρχία των παιδιών τους με ΔΕΠΥ μπορεί να δημιουργούν προβλήματα» λέει ο Stephen Grcevich. M.D παιδοψυχίατρος στο Chagrin Falls στο Ohio. «Οι συμπεριφορικές παρεμβάσεις στα παιδιά με ΔΕΠΥ είναι αδύνατο να είναι αποτελεσματικές αν δεν εφαρμόζονται να συνέπεια». Όταν οι γονείς είναι μια ενωμένη ομάδα, τα παιδιά τους ξέρουν ακριβώς τι να περιμένουν. Συμπερασματικά, όσο πιο προβλέψιμο και συνεπές είναι το περιβάλλον του παιδιού, τόσο πιο ευτυχισμένη θα είναι η οικογένεια. 

11) Να είστε καλό μοντέλο προς μίμηση. Οι γονείς είναι το πιο σημαντικό/ ισχυρό πρότυπο προς μίμηση για τα παιδιά τους. Για αυτό το λόγο θα πρέπει να προσέχετε πολύ την συμπεριφορά σας. Αν δεν μπορείτε εσείς να ελέγχετε τον εαυτό σας, πώς περιμένετε να έχει το παιδί σας αυτοέλεγχο ; Οι φωνές δίνουν ένα κακό παράδειγμα στο παιδί σας για το πώς πρέπει να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του» λέει ο Dr. Brady. «Οι γονείς έχουν την τάση να νομίζουν ότι όσο πιο δυνατά φωνάζουν, τόσο πιο μεγάλη επίδραση έχουν στο παιδί τους, αλλά αυτό δεν ισχύει. Το μόνο πράγμα που ακούει με αυτό τον τρόπο το παιδί είναι ο θυμός. Και η κατάσταση βγαίνει γρήγορα εκτός ελέγχου». Είναι απόλυτα φυσιολογικό να θυμώνετε με το παιδί σας κάποιες στιγμές. Αλλά δεν είναι λογικό να του φωνάζετε συνέχεια. Δεν μπορείτε να σας φανταστείτε να ουρλιάζετε σε φίλους ή συνεργάτες άρα γνωρίζετε ότι μπορείτε να ελέγξετε τον θυμό σας αν πρέπει. Την επόμενη φορά που το παιδί σας θα κάνει κάτι που θα σας κάνει έξαλλους, φύγετε από το δωμάτιο, πάρτε μερικές βαθιές αναπνοές ή ό,τι άλλο σας βοηθάει να ηρεμήσετε. Όταν επιδεικνύετε/εφαρμόζετε τεχνικές αυτό- χαλάρωσης/ ηρεμίας με αυτό τον τρόπο, διδάσκετε στο παιδί σας πόσο σημαντικό είναι να ελέγχει τα συναισθήματά του. Αν κάποια στιγμή χάσετε την ψυχραιμία σας, μην διστάσετε να ζητήσετε συγγνώμη από το παιδί σας. 

12) Ζητήστε βοήθεια από τους άλλους. Κάποια πράγματα στη ζωή απλώς δεν μπορείτε να τα κάνετε μόνοι σας και η ανατροφή/ το μεγάλωμα ενός παιδιού με ΔΕΠΥ είναι ένα από αυτά. «Αν επιλέξετε να ακολουθήσετε την προσέγγιση του Clint Eastwood, θα καταλήξετε πνευματικά, συναισθηματικά και σωματικά εξαντλημένοι» λέει ο Dr. Brown-Gratchev. «Χτίστε/ Δημιουργήστε ένα ‘διαστημικό’ πρόγραμμα υποστήριξης. Έτσι, όταν το δικό σας σύστημα αποτυγχάνει ή παθαίνει υπερφόρτωση, όπως είναι αναπόφευκτο άλλωστε κάποιες στιγμές, να υπάρχει κάποιος που θα σας βοηθάει να ενώνετε τα κομμάτια σας». Ζητήστε από τον παιδίατρό σας το όνομα ενός ψυχολόγου ή ενός επαγγελματία υγείας που ειδικεύεται στη ΔΕΠΥ. Η Sue Kordish στο Tyngsboro στη Massachusetts, γνωρίζει την αξία ενός αξιόπιστου συστήματος υποστήριξης. «Για χρόνια ο άντρας μου και εγώ ανησυχούσαμε ότι καμία babysitter δεν θα καταλάβαινε τις ιδιαίτερες ανάγκες του γιου μας» λέει. «Δοκιμάσαμε να προσλάβουμε μια έφηβη, αλλά δεν πήγε καλά και η εμπειρία αυτή μας άφησε ακόμα πιο ανήσυχους. Χωρίς άλλα μέλη της οικογένειας μας να ζούνε κοντά, η κατάσταση ήταν δύσκολη. Απλά δεν βγαίναμε έξω. Τελικά βρήκαμε μια babysitter που δούλευε με παιδιά με ειδικές ανάγκες. Πλέον μπορούσαμε να χαλαρώσουμε και να απολαύσουμε λίγο ποιοτικό χρόνο μεταξύ μας σαν ζευγάρι».

Απόδοση του άρθρου Never Punish a Child for Behavior Outside His Control

Ιωάννα Αγγέλου

Ειδική παιδαγωγός - νηπιαγωγός