Ο έλεγχος των συναισθημάτων είναι η ικανότητα διαχείρισης των συναισθημάτων μας με σκοπό την επίτευξη στόχων, την ολοκλήρωση εργασιών ή εκδήλωση μιας συμπεριφοράς. Ένα μικρό παιδί που έχει αυτή την ικανότητα μπορεί να συνέλθει από μια απογοήτευση – για παράδειγμα έναν χαμηλό βαθμό σε ένα τεστ μαθηματικών - σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ένας έφηβος μπορεί να διαχειριστεί το άγχος για τη συμμετοχή σε ένα τεστ και να έχει καλή απόδοση. Κάποια παιδιά με διαταραχή ελλειμματικής προσοχής (ΔΕΠΥ) δεν έχουν καμία δυσκολία στη διαχείριση των συναισθημάτων τους, μερικά όχι. Για αυτά τα παιδιά η ενσυναίσθηση είναι πολύ σημαντική. Είναι πολύ σημαντικό να ακούν από τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς τους φράσεις του τύπου: «Αισθάνεσαι πολύ απογοητευμένος, έτσι δεν είναι;» ή «Σε πειράζει όταν οι δάσκαλοι (ή οι γονείς) δεν καταλαβαίνουν πόσο πολύ προσπαθείς να ελέγξεις τα συναισθήματά σου, σωστά ;»
Βοηθήστε το παιδί να μάθει να ελέγχει τα συναισθήματά του στο σχολείο.
Αποφύγετε προβληματικές καταστάσεις : Μην τοποθετείτε ένα παιδί με ΔΕΠΥ δίπλα σε κάποιο συμμαθητή του που ξέρει πώς να πατάει τα κουμπιά του και να το αναστατώνει. Εάν ένα παιδί αγχώνεται με τις εργασίες που δίνετε στην τάξη, βοηθήστε το να ξεκινήσει αμέσως, ώστε να μην έχει χρόνο να νιώσει απογοήτευση.
Δώστε στο παιδί ένα σχέδιο για το πώς να χειρίζεται προβληματικές καταστάσεις. Πείτε του, για παράδειγμα: «Όταν δεν καταλαβαίνεις μια εργασία, θέλω να σηκώνεις το χέρι σου και να μου λες ότι χρειάζεσαι βοήθεια».
Ενθαρρύνετε το παιδί να συγχωρεί τον εαυτό του για τα λάθη του : Η συναισθηματική αναστάτωση προκαλείται λιγότερο από συγκεκριμένες καταστάσεις/γεγονότα και περισσότερο από αυτά που λέμε στον εαυτό μας για αυτήν την κατάσταση. Πείτε στο παιδί: «Φαίνεται ότι λες στον εαυτό σου ότι είναι καταστροφή ότι ξέχασες την εργασία σου. Θα μπορούσες απλά να του πεις ότι την ξέχασες στο σπίτι και πρέπει να βρεις ένα τρόπο να θυμηθείς να την πάρεις μαζί σου αύριο».
Δημιουργήστε μια κλίμακα 5 βαθμών για να βοηθήσετε το παιδί να εκτιμήσει πόσο αναστατωμένο είναι: Βοηθήστε το να δημιουργήσει και μια στρατηγική αντιμετώπισης για κάθε βήμα της κλίμακας. Για ένα παιδί που έχει εκρήξεις όταν υπάρχει μια απροσδόκητη αλλαγή στο πρόγραμμα, η κλίμακα μπορεί να είναι περίπου έτσι:
1) Δεν με ενοχλεί καθόλου.
2) Μπορώ να ηρεμήσω τον εαυτό μου.
3) Νιώθω την καρδιά μου να χτυπάει λίγο πιο γρήγορα... Θα πάρω 10 βαθιές αναπνοές για να χαλαρώσω.
4) Οκ, αυτό με βασανίζει, μάλλον πρέπει να take 5 «πάρω 5» για να ανασυνταχθώ.
5) Είμαι έτοιμη να χάσω τον έλεγχο, οπότε πρέπει να φύγω από την τάξη για λίγα λεπτά.
Γράψτε μια ιστορία : Δημιουργήστε μια «κοινωνική ιστορία» μίας παραγράφου που να αναφέρεται σε μια κατάσταση που δυσκολεύεται να χειριστεί συναισθηματικά το παιδί — το πώς μπλέκει σε μπελάδες στην παιδική χαρά, την απογοήτευση που έρχεται με την κακή βαθμολογία, το άγχος όταν πρέπει να εμφανιστεί μπροστά σε μια ομάδα παιδιών— και να τελειώνει επιτυχώς με μια στρατηγική αντιμετώπισης.
Επαινέστε το παιδί σας κάθε φορά που καταφέρνει να ελέγξει τα συναισθήματά του. Παρατηρείται το προσεκτικά και επαινείτε το με φράσεις του τύπου : «Είδα πόσο θυμωμένος ήσουν, αλλά κράτησες την ψυχραιμία σου. Μπράβο».
Βοηθήστε το παιδί να μάθει να ελέγχει τα συναισθήματά του στο σπίτι.
Βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας κοιμάται αρκετά : Η κόπωση αυξάνει τα προβλήματα συναισθηματικού ελέγχου. Τα προγράμματα και οι καθημερινές ρουτίνες βοηθούν τα παιδιά να ρυθμίζουν καλύτερα τα συναισθήματά τους, επειδή ξέρουν τι πρέπει να κάνουν και τι θα πρέπει να αντιμετωπίσουν.
Δώστε στο παιδί σας τρόπους/ στρατηγικές για να ελέγχει τα συναισθήματά του : Μπορεί να λέει: «Πρέπει να πάω στο δωμάτιό μου για λίγα λεπτά για να μείνω μόνος/η» ή «Χρειάζομαι διάλειμμα». Τα μικρά παιδιά μπορούν να μάθουν να ηρεμούν παίρνοντας το αγαπημένος τους κουκλάκι τους αγκαλιά και τα μεγαλύτερα ακούγοντας χαλαρωτική μουσική σε ένα mp3 player.
Βοηθήστε το παιδί σας να δημιουργήσει τον δικό του «πίνακα δύσκολων στιγμών» : Καταγράψτε τρεις κατηγορίες σε αυτόν: 1) τα εναύσματα — τι αναστατώνει το παιδί σας, 2) τα «δεν μπορώ να κάνω» — οι συμπεριφορές που δεν επιτρέπονται/ δεν είναι αποδεκτές σε στιγμές αναστάτωσης (πχ χτυπάω) και 3) τα «μπορώ να κάνω» — δύο ή τρεις στρατηγικές αντιμετώπισης (πχ κάνω διάλειμμα, πίνω νερό). Επαινέστε το παιδί σας όταν χρησιμοποιεί μία από τις στρατηγικές αντιμετώπισης από τον πίνακά του.
Διαβάστε παιδικά βιβλία για τον έλεγχο των συναισθημάτων μαζί με το παιδί σας : Επιλέξτε απλά βιβλία που εξηγούν τα συναισθήματα και περιγράφουν στρατηγικές αντιμετώπισης για τον έλεγχό τους.
Εξηγήστε στο παιδί σας τι μπορεί να κάνει σε δύσκολες καταστάσεις, δίνοντάς του ένα σχέδιο δράσης: Αν το παιδί σας τα παρατάει χωρίς να προσπαθήσει όταν μια εργασία για το σπίτι φαίνεται δύσκολη, προτείνετέ του: «Πες στο εαυτό σου ότι είναι δύσκολο, αλλά θα προσπαθήσεις και αν κολλήσεις κάπου θα ζητήσεις βοήθεια».
Δείξτε στο παιδί πώς αντιμετωπίζετε εσείς μια συναισθηματική αναστάτωση : Για παράδειγμα, όταν συμβεί κάτι που δεν σας αρέσει και αρχίζετε να εκνευρίζεστε, πείτε εκείνη την στιγμή «Νευριάζω και φοβάμαι ότι μπορεί να πω κάτι κακό. Θα ρυθμίσω το χρονόμετρο στα τρία λεπτά και θα κάνω ένα διάλειμμα για να ηρεμήσω πριν σου απαντήσω».
Απόδοση του άρθρου Take a Deep Breath: Teaching Kids to Control Emotions
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός (Παν. Θεσσαλίας)
Νηπιαγωγός (Α.Π.Θ.)
MEd - Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου