Το άγχος των εξετάσεων, αποτελεί ουσιαστικά μέρος του «άγχους απόδοσης», το οποίο παρατηρείται σε περιπτώσεις όπου το άτομο αξιολογείται από άλλους και το αποτέλεσμα της αξιολόγησης έχει ιδιαίτερη σημασία για το άτομο. Μια τέτοια περίπτωση μπορεί να αποτελεί π.χ., η συνέντευξη για μια θέση εργασίας, η παρουσίαση μιας εργασίας στην τάξη κλπ. Προκειμένου να μπορέσει το άτομο να αντιμετωπίσει την ένταση που του προκαλεί η αξιολόγηση, θα πρέπει πρώτα να κατανοήσει το άγχος του με τους όρους των συμπτωμάτων, των αιτιών και των επιδράσεων που έχει σε σωματικό και ψυχικό επίπεδο.
Ποιοι παράγοντες συμβάλλουν στην εκδήλωση του;
Οι κυριότεροι παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση του άγχους εξετάσεων είναι κυρίως: οι δεξιότητες αποδοτικής μελέτης, η ελλιπής προετοιμασία, η ανάγκη για τελειότητα («τελειομανία», η οποία υποδηλώνει ανασφάλεια), το κοινωνικό περιβάλλον (γονείς, εκπαιδευτικοί) που αποδίδει μεγάλη βαρύτητα στη βαθμολογία των εξετάσεων, καθώς και το εκπαιδευτικό σύστημα και οι θεσμοί, οι οποίοι ευνοούν την ανταγωνιστικότητα και δεν προβλέπουν εναλλακτικούς τρόπους αξιολόγησης.
Πώς αντιμετωπίζεται;
Προκειμένου να αποκτήσει ο εκπαιδευτικός μια όσο το δυνατό ακριβέστερη εικόνα για τις γνώσεις που έχει αποκτήσει ο μαθητής, θα πρέπει να προσπαθήσει να ελαχιστοποιήσει τις επιπτώσεις του άγχους εξετάσεων, να παρέχει στους μαθητές εναλλακτικές και επιπλέον ευκαιρίες αξιολόγησης, να βοηθήσει τους μαθητές να εξοικειωθούν με τη μορφή της αξιολόγησης και το σύστημα βαθμολόγησης και να μειώσει τον αντίκτυπο των μεμονωμένων διαδικασιών αξιολόγησης, εστιάζοντας στη συνολική εικόνα και προσωπικότητα του μαθητή. Στο διαδίκτυο υπάρχει πληθώρα υλικού σχετικά με τους τρόπους αντιμετώπισης του άγχους των εξετάσεων. Οι μαθητές ωφελούνται επίσης πολύ από τη συμμετοχή τους σε ομάδες μελέτης και την παροχή συμβουλευτικής υποστήριξης από τους εκπαιδευτικούς ή τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας.
Στρατηγικές αντιμετώπισης του άγχους των εξετάσεων των μαθητών
Ο εκπαιδευτικός, λόγω του ρόλου του, είναι σε πλεονεκτική θέση προκειμένου να συμβάλλει στην πρόληψη & αντιμετώπιση του άγχους εξετάσεων στους μαθητές. Γι’ αυτό πρέπει:
- Να εκπαιδεύει τους μαθητές σε αποτελεσματικούς τρόπους μελέτης
- Να παρέχει επαρκή χρόνο για την ολοκλήρωση της διαδικασίας αξιολόγησης, ή/και ενθαρρύνετε τους μαθητές να διαχειρίζονται αποτελεσματικό το χρόνο εξέτασης.
- Να διαβάζει αργά τις οδηγίες και διασφαλίστε ότι είναι κατανοητές από όλους τους μαθητές.
- Να συνεργαστεί με τους γονείς των μαθητών και ζητήστε τους να παρατηρήσουν τον τρόπο που μελετά το παιδί στο σπίτι, προκειμένου να εντοπίσει τις ανάγκες του και να μπορέσει να το βοηθήσει αποτελεσματικότερα.
- Να ενθαρρύνει τους μαθητές να ζητούν διευκρινήσεις και πρόσθετη βοήθεια.
- Να διεξάγει τεστ εξάσκησης μέσα στην τάξη, βοηθώντας τους μαθητές να εξοικειωθούν¬ με τη διαδικασία.
- Να είναι σε εγρήγορση προκειμένου να εντοπίσετε το άγχος πριν αρχίσει να αποτελεί πρόβλημα. Έτσι προστατεύει τους μαθητές.
- Να βαθμολογήσει τα αποτελέσματα της εξέτασης χωρίς να λαμβάνει υπόψη μόνο τον βαθμό απομνημόνευσης.
Προκειμένου να συμβάλλει στην αντιμετώπιση του άγχους εξετάσεων:
- Ενθαρρύνει τους μαθητές να μιλούν με θετικό τρόπο στον εαυτό τους, ως ένα μέσο αναχαίτισης των αρνητικών σκέψεων σχετικά με την ικανότητα και την αυτοεκτίμηση τους. Διδάξτε τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να αντικαταστήσουν τις αρνητικές («Δεν είμαι αρκετά έξυπνος για να το κάνω σωστά») με θετικές (« Έχω μελετήσει και θα κάνω το καλύτερο δυνατό που μπορώ»).
- Αν διαπιστώσει ότι το άγχος εξετάσεων οφείλεται στην αυξημένη πίεση από τους γονείς, είναι καλό να προτείνει στην οικογένεια να αναζητήσει βοήθεια, αλλά θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός, ώστε να μη αισθανθούν οι γονείς ότι κρίνονται.
- Να παρέχει κάποιες διευκολύνσεις (όπως παροχή επιπλέον χρόνου, προφορική εξέταση, κλπ), σε μαθητές που υποφέρουν από υψηλό άγχος εξετάσεων.
- Αν οι παραπάνω στρατηγικές δεν αποδώσουν, αναζητά βοήθεια από κάποιον ειδικό (π.χ., επαγγελματία ψυχικής υγείας, σχολικό σύμβουλο, κλπ).
Οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς που θέλουν να μιλήσουν με ειδικούς επαγγελματίες για οποιοδήποτε θέμα σε σχέση με το παιδί ή τον έφηβο μπορούν να τηλεφωνούν ατή «Γραμμή-Σύνδεσμο 801 801 1177». Για τα παιδιά και τους έφηβους που θέλουν μιλήσουν για οτιδήποτε ανώνυμα και δωρεάν με ειδικούς επαγγελματίες, υπάρχει η συμβουλευτική τηλεφωνική «Γραμμή στήριξης παιδιών και εφήβων 116 111»
Μερικές πρακτικές οδηγίες στους δασκάλους:
Να παρέχουμε στους μαθητές αρκετές πληροφορίες από νωρίς σχετικά με τα διαγωνίσματα (πχ. πληροφορίες σχετικά με το περιεχόμενο της εξεταστέας ύλης, το χρόνο που έχουν στη διάθεση τους πριν και κατά τις εξετάσεις)
Να προσπαθούμε να διατηρούμε το επίπεδο δυσκολίας σε ένα μέσο επίπεδο. Στα διαγωνίσματα καλό είναι να υπάρχουν μεγάλης, μέτριας και μικρής δυσκολίας ερωτήσεις. Οι τελευταίες μάλιστα καλό θα ήταν να εμφανίζονται στην αρχή του τεστ και να αποφεύγετε η συστηματική χρήση εξαιρετικά δύσκολων ερωτήσεων
Η δημιουργία μιας μη-απειλητικής ατμόσφαιρας κατά τις εξετάσεις. Προς αυτή την κατεύθυνση μπορούν να συνδράμουν οι σαφείς οδηγίες, η αποφυγή έμφασης στην ανταγωνιστικότητας ανάμεσα στους μαθητές και η διακριτική εποπτεία των μαθητών. Επίσης, το χιούμορ μπορεί να βοηθήσει στην εκτόνωση της έντασης
Να προσπαθούμε να καθησυχάζουμε τους έντονα αγχωμένους μαθητές και να παρέχουμε υποστήριξη. Η δημιουργία καλής σχέσης με τους μαθητές έχει διττό όφελος. Από τη μία μειώνει το άγχος των μαθητών, ενώ από την άλλη ενισχύει το κλίμα εμπιστοσύνης τόσο μεταξύ των μαθητών, όσο και μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικού, προάγοντας την εκπαιδευτική διαδικασία.
Καρανίκα Αναστασία
Ποιοι παράγοντες συμβάλλουν στην εκδήλωση του;
Οι κυριότεροι παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση του άγχους εξετάσεων είναι κυρίως: οι δεξιότητες αποδοτικής μελέτης, η ελλιπής προετοιμασία, η ανάγκη για τελειότητα («τελειομανία», η οποία υποδηλώνει ανασφάλεια), το κοινωνικό περιβάλλον (γονείς, εκπαιδευτικοί) που αποδίδει μεγάλη βαρύτητα στη βαθμολογία των εξετάσεων, καθώς και το εκπαιδευτικό σύστημα και οι θεσμοί, οι οποίοι ευνοούν την ανταγωνιστικότητα και δεν προβλέπουν εναλλακτικούς τρόπους αξιολόγησης.
Πώς αντιμετωπίζεται;
Προκειμένου να αποκτήσει ο εκπαιδευτικός μια όσο το δυνατό ακριβέστερη εικόνα για τις γνώσεις που έχει αποκτήσει ο μαθητής, θα πρέπει να προσπαθήσει να ελαχιστοποιήσει τις επιπτώσεις του άγχους εξετάσεων, να παρέχει στους μαθητές εναλλακτικές και επιπλέον ευκαιρίες αξιολόγησης, να βοηθήσει τους μαθητές να εξοικειωθούν με τη μορφή της αξιολόγησης και το σύστημα βαθμολόγησης και να μειώσει τον αντίκτυπο των μεμονωμένων διαδικασιών αξιολόγησης, εστιάζοντας στη συνολική εικόνα και προσωπικότητα του μαθητή. Στο διαδίκτυο υπάρχει πληθώρα υλικού σχετικά με τους τρόπους αντιμετώπισης του άγχους των εξετάσεων. Οι μαθητές ωφελούνται επίσης πολύ από τη συμμετοχή τους σε ομάδες μελέτης και την παροχή συμβουλευτικής υποστήριξης από τους εκπαιδευτικούς ή τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας.
Στρατηγικές αντιμετώπισης του άγχους των εξετάσεων των μαθητών
Ο εκπαιδευτικός, λόγω του ρόλου του, είναι σε πλεονεκτική θέση προκειμένου να συμβάλλει στην πρόληψη & αντιμετώπιση του άγχους εξετάσεων στους μαθητές. Γι’ αυτό πρέπει:
- Να εκπαιδεύει τους μαθητές σε αποτελεσματικούς τρόπους μελέτης
- Να παρέχει επαρκή χρόνο για την ολοκλήρωση της διαδικασίας αξιολόγησης, ή/και ενθαρρύνετε τους μαθητές να διαχειρίζονται αποτελεσματικό το χρόνο εξέτασης.
- Να διαβάζει αργά τις οδηγίες και διασφαλίστε ότι είναι κατανοητές από όλους τους μαθητές.
- Να συνεργαστεί με τους γονείς των μαθητών και ζητήστε τους να παρατηρήσουν τον τρόπο που μελετά το παιδί στο σπίτι, προκειμένου να εντοπίσει τις ανάγκες του και να μπορέσει να το βοηθήσει αποτελεσματικότερα.
- Να ενθαρρύνει τους μαθητές να ζητούν διευκρινήσεις και πρόσθετη βοήθεια.
- Να διεξάγει τεστ εξάσκησης μέσα στην τάξη, βοηθώντας τους μαθητές να εξοικειωθούν¬ με τη διαδικασία.
- Να είναι σε εγρήγορση προκειμένου να εντοπίσετε το άγχος πριν αρχίσει να αποτελεί πρόβλημα. Έτσι προστατεύει τους μαθητές.
- Να βαθμολογήσει τα αποτελέσματα της εξέτασης χωρίς να λαμβάνει υπόψη μόνο τον βαθμό απομνημόνευσης.
Προκειμένου να συμβάλλει στην αντιμετώπιση του άγχους εξετάσεων:
- Ενθαρρύνει τους μαθητές να μιλούν με θετικό τρόπο στον εαυτό τους, ως ένα μέσο αναχαίτισης των αρνητικών σκέψεων σχετικά με την ικανότητα και την αυτοεκτίμηση τους. Διδάξτε τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να αντικαταστήσουν τις αρνητικές («Δεν είμαι αρκετά έξυπνος για να το κάνω σωστά») με θετικές (« Έχω μελετήσει και θα κάνω το καλύτερο δυνατό που μπορώ»).
- Αν διαπιστώσει ότι το άγχος εξετάσεων οφείλεται στην αυξημένη πίεση από τους γονείς, είναι καλό να προτείνει στην οικογένεια να αναζητήσει βοήθεια, αλλά θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός, ώστε να μη αισθανθούν οι γονείς ότι κρίνονται.
- Να παρέχει κάποιες διευκολύνσεις (όπως παροχή επιπλέον χρόνου, προφορική εξέταση, κλπ), σε μαθητές που υποφέρουν από υψηλό άγχος εξετάσεων.
- Αν οι παραπάνω στρατηγικές δεν αποδώσουν, αναζητά βοήθεια από κάποιον ειδικό (π.χ., επαγγελματία ψυχικής υγείας, σχολικό σύμβουλο, κλπ).
Οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς που θέλουν να μιλήσουν με ειδικούς επαγγελματίες για οποιοδήποτε θέμα σε σχέση με το παιδί ή τον έφηβο μπορούν να τηλεφωνούν ατή «Γραμμή-Σύνδεσμο 801 801 1177». Για τα παιδιά και τους έφηβους που θέλουν μιλήσουν για οτιδήποτε ανώνυμα και δωρεάν με ειδικούς επαγγελματίες, υπάρχει η συμβουλευτική τηλεφωνική «Γραμμή στήριξης παιδιών και εφήβων 116 111»
Μερικές πρακτικές οδηγίες στους δασκάλους:
Να παρέχουμε στους μαθητές αρκετές πληροφορίες από νωρίς σχετικά με τα διαγωνίσματα (πχ. πληροφορίες σχετικά με το περιεχόμενο της εξεταστέας ύλης, το χρόνο που έχουν στη διάθεση τους πριν και κατά τις εξετάσεις)
Να προσπαθούμε να διατηρούμε το επίπεδο δυσκολίας σε ένα μέσο επίπεδο. Στα διαγωνίσματα καλό είναι να υπάρχουν μεγάλης, μέτριας και μικρής δυσκολίας ερωτήσεις. Οι τελευταίες μάλιστα καλό θα ήταν να εμφανίζονται στην αρχή του τεστ και να αποφεύγετε η συστηματική χρήση εξαιρετικά δύσκολων ερωτήσεων
Η δημιουργία μιας μη-απειλητικής ατμόσφαιρας κατά τις εξετάσεις. Προς αυτή την κατεύθυνση μπορούν να συνδράμουν οι σαφείς οδηγίες, η αποφυγή έμφασης στην ανταγωνιστικότητας ανάμεσα στους μαθητές και η διακριτική εποπτεία των μαθητών. Επίσης, το χιούμορ μπορεί να βοηθήσει στην εκτόνωση της έντασης
Να προσπαθούμε να καθησυχάζουμε τους έντονα αγχωμένους μαθητές και να παρέχουμε υποστήριξη. Η δημιουργία καλής σχέσης με τους μαθητές έχει διττό όφελος. Από τη μία μειώνει το άγχος των μαθητών, ενώ από την άλλη ενισχύει το κλίμα εμπιστοσύνης τόσο μεταξύ των μαθητών, όσο και μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικού, προάγοντας την εκπαιδευτική διαδικασία.
Καρανίκα Αναστασία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου