Μία νέα έκθεση της UNESCO, με τίτλο Languages matter: Global guidance on multilingual education, δημοσιεύτηκε με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Μητρικής Γλώσσας στις 21 Φεβρουαρίου 2025, και η οποία τονίζει την αναγκαιότητα της πολυγλωσσίας στα εκπαιδευτικά συστήματα, ούτως ώστε τα παιδιά να μαθαίνουν σε μία γλώσσα που καταλαβαίνουν.
Σήμερα, το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού δεν έχει πρόσβαση στην εκπαίδευση στη γλώσσα που μιλά και καταλαβαίνει άνετα, ενώ σε χώρες με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, το ποσοστό αυτό αγγίζει το 90%. Υπολογίζεται ότι επηρεάζονται περισσότερο από 250 εκατομμύρια μαθητές στον κόσμο.
Με την αύξηση της μετανάστευσης, η γλωσσική πολυμορφία γίνεται πραγματικότητα και πληθαίνουν οι σχολικές τάξεις με μαθητές από διαφορετικά γλωσσικά περιβάλλοντα. Περισσότερα από 31 εκατομμύρια νέων, που έχουν εκτοπιστεί, αντιμετωπίζουν γλωσσικά εμπόδια στην εκπαίδευση.
Η έρευνα προσφέρει καθοδήγηση στα Υπουργεία Παιδείας και σε βασικούς εκπαιδευτικούς φορείς για το πώς μπορούν να εφαρμοστούν πολύγλωσσες εκπαιδευτικές πολιτικές και πρακτικές, αποσκοπώντας στη δημιουργία εκπαιδευτικών συστημάτων που ωφελούν όλους τους μαθητές.
Αποδεδειγμένα οφέλη της πολύγλωσσης εκπαίδευσης
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Άτλα Γλωσσών της UNESCO, σήμερα στον κόσμο χρησιμοποιούνται 7.000 γλώσσες, ομιλούμενες ή νοηματικές – αλλά μόνο 351 γλώσσες χρησιμοποιούνται ως μέσο διδασκαλίας. Επίσης, μία γλώσσα εξαφανίζεται κάθε δύο εβδομάδες.
Η UNESCO υποστηρίζει εδώ και καιρό τη σημασία της πολύγλωσσης εκπαίδευσης που βασίζεται στη μητρική γλώσσα, τονίζοντας ότι η μάθηση που ξεκινά στη μητρική γλώσσα του ατόμου ενισχύει τα μαθησιακά αποτελέσματα και συμβάλλει στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Μία νέα σύνοψη της Global Education Monitoring Report της UNESCO δείχνει ότι η πολύγλωσση εκπαίδευση που βασίζεται στη γλώσσα που χρησιμοποιείται στο σπίτι είναι ουσιαστικής σημασίας στη μάθηση, καθώς βάζει τα θεμέλια για τον βασικό αλφαβητισμό, υποστηρίζει την εκμάθηση επιπλέον γλωσσών και βελτιώνει τα μαθησιακά αποτελέσματα σε μεγάλο εύρος αντικειμένων, συμπεριλαμβανομένων των μαθηματικών και της φυσικής.
Η διδασκαλία μέσω των μητρικών γλωσσών μέχρι και τα έξι ή οκτώ χρόνια, παράλληλα με την εισαγωγή μιας δεύτερης γλώσσας, αρχικά ως μάθημα, και αργότερα ως παράλληλου μέσου διδασκαλίας, επιταχύνει τη μάθηση και βοηθά στην αποφυγή κενών γνώσης.
Η γλώσσα, επίσης, έχει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της πολιτιστικής μας ταυτότητας και η πολυγλωσσική εκπαίδευση είναι κρίσιμη, καθώς διατηρεί τη γλωσσική πολυμορφία και τα συστήματα γνώσης. Αυτό συναντάται ιδιαίτερα σε αυτόχθονες γλώσσες και πολιτισμούς, που ομιλούνται συχνά σε περιοχές πλούσιες σε βιοποικιλότητα, διατηρώντας την παραδοσιακή γνώση, τις αξίες και τη σοφία που είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία του περιβάλλοντος και την προώθηση των πράσινων οικονομιών.
Προτεινόμενες πρακτικές
Η νέα έκθεση της UNESCO περιλαμβάνει προτάσεις για πρακτικές εφαρμογής της πολύγλωσσης εκπαίδευσης που βασίζεται στη μητρική γλώσσα:
- Συλλογή κοινωνιογλωσσικών και εκπαιδευτικών δεδομένων για την ενημέρωση του σχεδιασμού πολιτικής και της κατανομής πόρων.
- Επικύρωση πολιτικών δεσμεύσεων στη πολύγλωσση εκπαίδευση μέσα από υποστηρικτικές πολιτικές και νομοθεσία.
- Ενσωμάτωση της πολύγλωσσης εκπαίδευσης στο ωρολόγιο πρόγραμμα από τις πρώτες τάξεις, βάζοντας σε προτεραιότητα τις οδηγίες στη μητρική γλώσσα.
- Ανάπτυξη μαθησιακού υλικού στις γλώσσες των μαθητών και ευθυγράμμιση των στρατηγικών αξιολόγησης με τις αρχές της πολύγλωσσης εκπαίδευσης.
- Πρόσληψη εκπαιδευτικών που γνωρίζουν άριστα τόσο τη μητρική γλώσσα όσο και την επίσημη γλώσσα διδασκαλίας και επιμόρφωσή τους στην πολύγλωσση εκπαίδευση προσαρμοσμένη σε συγκεκριμένα πλαίσια.
- Εξασφάλιση της ουσιαστικής δέσμευσης των γονέων, κηδεμόνων, φροντιστών και τοπικών κοινοτήτων συμπεριλαμβανομένων των αυτόχθονων πληθυσμών, για το σχεδιασμό και την παροχή πολύγλωσσων εκπαιδευτικών προγραμμάτων που βασίζονται στη γνώση, τις δεξιότητες και τις ευκαιρίες επιτυχίας στον σημερινό πολύγλωσσο και διασυνδεδεμένο κόσμο.
Απόδοση του δημοσιεύματος New UNESCO report calls for multilingual education to unlock learning and inclusion
Ευλαμπία Αγγέλου
Διερμηνέας Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας
Ανεξάρτητη Ερευνήτρια
Περιγραφή εικόνας: Κόμικ. Δύο παιδιά, ένα αγόρι κι ένα κορίτσι μιλούν με έναν ηλικιωμένο κύριο. Τα παιδιά έχουν μαύρα μάτια και μαύρα μαλλιά. Τα πρόσωπά τους δηλώνουν απορία. Ο ηλικιωμένος κύριος έχει λίγα λευκά μαλλιά, φοράει γυαλιά και μιλάει χαμογελαστά.
Σύννεφο ομιλίας πάνω από το κορίτσι: “Dadaji, why is mother tongue so important to know?”
Σύννεφο ομιλίας πάνω από τον ηλικιωμένο: “When we speak in our mother tongue, we connect with people easily, and can learn about our culture from them and take it forward.”
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου